درختان نگهبانان آینده سبز

درختان نگهبانان آینده سبز

آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا برای نجات خود به درختان احتیاج داریم؛ محققان معتقدند درختان پیشقراولان مبارزه با تغییرات اقلیمی هستند و ازجمله مخلوقاتی هستند که پس از مرگ نیز به ما سود می‌رسانند.

به گزارش ایرنا؛ یک درخت بالغ در یک فصل به اندازه اکسیژن مصرفی ۱۰نفر در سال اکسیژن تولید می‌کند، در نتیجه جنگل‌ها به عنوان فیلترهای غول‌پیکر هوای زمین را تصفیه می‌کنند. درواقع درختان و جنگل‌ها همواره در تلاشند تا جهان بهتری برای ما بسازند.

درختان در اکثر فرهنگ‌ها و ادیان جایگاه ویژه و ارزشمندی دارد. در دین مبین اسلام هم بر حفظ طبیعت و درخت تأکید شده است به‌طوری که شکستن شاخه درخت را به شکستن بال فرشته تشبیه کرده است. از همین رو در ایران از ۱۵ تا ۲۲اسفند ماه به عنوان «هفته منابع طبیعی» نامگذاری شده است که نخستین روز این هفته یعنی ۱۵اسفند روز ‌درختکاری نامگذاری شده است.

درختان توانایی پالایش خاک را دارند و طی مکانیسمی مواد آلوده وارد خاک شده را ذخیره و یا تبدیل به موادی می‌کنند که سمیت کم‌تری دارند. همچنین درختان توانایی کنترل آلودگی صوتی را نیز دارند؛ درختان می‌توانند به اندازه یک دیوار سنگی سر و صدای ناشی از فرودگاه‌ها و بزرگ راه‌ها را کاهش دهند. درختان با کاهش سرعت روان آب‌‌‌‌ها باعث نفوذ بیش‌ترآن‌‌‌‌ها به درون آبخوان‌‌‌‌ها و جلوگیری از هدررفت آب می‌شوند. درختان همچنین با کاهش سرعت باد‌‌‌‌ها موجب کاهش فرسایش خاک می‌شوند.

همچنین درختان گاز دی اکسید کربن را در بخش‌های چوبی خود ذخیره می‌کنند و در نتیجه گازهای گلخانه‌ای که موجب تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای زمین می‌شود کاهش می‌دهند.

نابودی دو میلیون هکتار از جنگل‌های شمال از دهه ۳۰ تاکنون

حدود ۱٫۶ میلیون هکتار از جنگل‌های شمال کشور باقی مانده است که این رقم در دهه۳۰ حدود ۳٫۵میلیون هکتار بود یعنی دراین مدت حدود دو میلیون هکتار را از دست دادیم و از این ۱٫۶میلیون هکتار نیز نیمی مخروبه است.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و تحقیقات بیابان کشور در گفت‌وگو با ایرنا گفت: آمارهای موجود از تصاویر ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی نشان می‌دهد از سال۱۳۳۰ تاکنون در تهران بیش از ۷۰درصد پوشش گیاهی موجود در آن از بین رفته و به ساختمان و بزرگراه تبدیل شده است، این یکی از مصادیق بارز بیابان زایی در قلمرو ۷۵۰کیلومتر مربعی تهران است.

محمد درویش با بیان این‌که درختان به علت ۳۳ خدمتی که به اکوسیستم ارایه می‌کنند یکی از ارزشمند‌‌‌‌‌ترین موجودات زنده در جهان هستند، افزود: اگر درختان نبودند در تولید اکسیژن، ترسیب کربن، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از خاک و انباشت سفره‌های آب زیر زمینی با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شدیم.

وی با تأکید بر اهمیت درخت در حفظ اکوسیستم ادامه داد: به همین دلیل یک درخت ۵۰ ساله تا ۲۰۰هزار دلار به خاطر خدماتی که به اکوسیستم یا همان بوم سازگان ارایه می‌دهد، ارزشگذاری شده است.

درویش تأکید کرد: با تمام این ارزش‌‌‌‌ها باز هم آن‌طور که باید از این موجود ارزشمند حفاظت نمی‌کنیم، اکنون به صورت رسمی حدود ۱٫۶ میلیون هکتار از جنگل‌های شمال کشور باقی مانده است که این رقم در دهه۳۰ حدود ۳٫۵میلیون هکتار بود یعنی در این مدت حدود دو میلیون هکتار را از دست دادیم و از این ۱٫۶میلیون هکتار نیز نیمی مخروبه است.

وی تصریح کرد: اولویت ما باید کاشت درخت در جنگل‌های هیرکانی باشد که میانگین بارندگی به گونه‌ای است که اجازه می‌دهد اگر درخت مستقر شود دوباره تاب آوری خود را به دست آورد.

درویش افزود: در زاگرس هم ۳۰درصد از عرصه ۶میلیون هکتاری جنگل را از دست داده‌ایم، برآورد‌‌‌‌ها می‌گوید در طول دو دهه اخیر حدود ۱۸میلیون درخت بلوط و بنه خشک شده و باید تلاش کنیم تا این تعداد درخت را جایگزین کنیم.

وی ادامه داد: همچنین در مدت ۵سال اخیر ۴میلیون درخت شمشاد را در شمال کشور از دست دادیم، شمشاد گونه اندمیک و منحصربه‌فرد ایران است که باید به سرعت برای جبران خسارت وارد شده اقدام کنیم.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و تحقیقات بیابان کشور اظهار کرد: همچنین رویشگاه‌های حرا و مانگرو در سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان نیاز به مرمت و تاب آوری مجدد نیاز دارند زیرا زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی زیادی است.

وی ادامه داد: همچنین در بخش‌هایی از مناطق ایران تورانی در مرکز ایران رویشگاه‌های طبیعی گیاهان بیابانی مانند گز و استبرق را داریم که آنها هم می‌توانند به وسیله مردم در استان‌های یزد، سمنان، اصفهان و کرمان مرمت و بازسازی شوند.

وی به نقش انسان و تغییر اقلیم در نابودی جنگل‌ها اشاره کرد و گفت: اگر هم تغییر اقلیم سهمی داشته باشد همان هم حاصل فعالیت و دخالت انسان در طبیعت است؛ بنابراین مهم‌ترین عامل تخریب جنگل‌ها نقش منفی و آزمندی انسان‌ها است که بر این اساس بیش‌ترین تخریب را در زاگرس و بعد در ارسباران و هیرکانی داشتیم.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و تحقیقات بیابان کشور اظهار کرد: اما به رغم تمام ارزش‌های تقریباً بی‌رقیب درخت جدای ارزش چوب و میوه آن و چالش‌های پیش روی آن، باز هم مجاز نیستیم هر درختی را در هر مکان و زمانی به‌کاریم، این بسیار مهم است که ما در انتخاب گونه‌هایی که قصد کاشت آنها را داریم وضعیت اقلیمی منطقه، بارش‌های آسمانی و زمان کاشت را در نظر بگیریم زیرا ممکن است گاهی یک گونه خوب را انتخاب کنیم اما در زمان و مکان نامناسب اقدام به کاشت آن نکنیم که دراین صورت به عمل نخواهد آمد.

وی به پویش‌هایی که اخیراً در فضای مجازی راه افتاده اشاره کرد و گفت: اخیراً می‌بینم پویش‌هایی راه افتاده که از مردم می‌خواهند به جای سبزه نهالی را بر سر سفره‌های هفت‌سین بگذارند و در سیزده‌بدر آنها را بکارند در حالی که سیزده‌بدر زمان کاشت نهال نیست.

این فعال محیط‌زیست افزود: در ایران در نیمه جنوبی در آذرماه زمان کاشت به پایان می‌رسد و نیمه‌شمالی و مرکزی هم حداکثر تا ۱۵ اسفندماه زمان نهال کاری است.

وی گفت: مسأله مهم دیگر این است که هر نهالی را نباید بکاریم بلکه باید بومی منطقه باشد، بدون نیاز به آبیاری بتواند با شرایط منطقه سازگاری پیدا کند و خودش تحمیل و فشار مضاعفی را به منطقه وارد نکند، خودش سبب نشود تا در رقابت با گونه‌های بومی آنها را حذف کند اینها مواردی است که باید حتماً با سازمان تخصصی ذی‌ربط یعنی سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیرداری کشور هماهنگ شود.

درویش اظهار کرد: پیشنهاد من به تمام دوستداران محیط‌زیست این است که با هماهنگی با این سازمان تلاش کنیم تا بخشی از جنگل‌های تخریب شده کشور در ۳ استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان، همچنین ارسباران در اردبیل و آذربایجان شرقی و زاگرس در ۱۴ استان غربی و رویشگاه‌های حرا و مانگرو در سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان در اولویت ترمیم قرار گیرند.

وی تأکید کرد: نباید سوار موج‌های احساسی شویم و یادمان باشد که کاشت درخت به صورت مطلق ارزش نیست، در برخی از مناطق کشور کاشت درخت می‌تواند به تشدید بیابان‌زایی منجر شود باید به چهره طبیعت نگاه کنیم، جایی که استعداد رویش درخت دارد درختکاری صورت گیرد جایی که مرتع است باید همان مرتع حفظ شود چون اگر استعداد رشد درخت داشت، حتماً در آن درخت سبز می‌شد.

درویش اظهار کرد: نباید اقدام به کاشت درختانی کنیم که نیاز به آبیاری مستمر داشته باشند این می‌تواند فشار بیش‌تری بر اکوسیستم منطقه تحمیل کند.

امروزه بیش‌تر کشورهای دنیا روز درختکاری را محترم شمرده و در این روز به کاشتن درخت‌ها و نهال‌های متفاوت اقدام می‌کنند. البته تاریخ این روز با توجه به آب و هوای هر کشور متفاوت است و بیش‌تر سعی می‌کنند تا در موقعی از سال این کار را انجام دهند که درخت قابلیت رشد کردن را داشته باشد.

درختان نگهبانان آینده سبز هستند. ما برای نجات خود و آینده فرزندانمان به درختان احتیاج داریم بیایید برای حفظ آینده، امروز یک درخت را به سرپرستی قبول کنید.