اختلاف مجلس و دولت در نحوه فعالیت صندوق دانش‌بنیان‌ها!

زمزمه تغییر اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی‌! اختلاف مجلس و دولت در نحوه فعالیت صندوق دانش‌بنیان‌ها! صندوق نوآوری و شکوفایی که بزرگ‌‌ترین مرجع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است به تازگی آماج انتقاداتی قرار گرفته و زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر و تحول در ساختار آن شنیده می‌شود. به گزارش مهر، صندوق نوآوری و شکوفایی با رویکرد […]

زمزمه تغییر اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی‌!

اختلاف مجلس و دولت در نحوه فعالیت صندوق دانش‌بنیان‌ها!

صندوق نوآوری و شکوفایی که بزرگ‌‌ترین مرجع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است به تازگی آماج انتقاداتی قرار گرفته و زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر و تحول در ساختار آن شنیده می‌شود.

به گزارش مهر، صندوق نوآوری و شکوفایی با رویکرد حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان کار خود را از چند سال گذشته آغاز کرد اما فعالیت‌های این نهاد علمی از همان ابتدا با انتقاداتی روبه‌رو بود. در چند ماه اخیر نیز این انتقادات بالا گرفت به‌طوریکه عملکرد صندوق زیر سؤال رفت و زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر و تحولات اساسی در آن شنیده شد از همین رو بر آن شدیم تا ضمن مروری بر فعالیت‌های این نهاد حمایتی، به دلایل انتقادات و سرنوشت احتمالی آن بپردازیم.

سرآغاز انتقادات جدید درباره نحوه فعالیت صندوق نوآوری

اعتراضات جدید به‌ کارکرد صندوق نوآوری از گزارش رییس دیوان محاسبات و هشدار رییس مجلس شورای اسلامی نشأت گرفت که البته منجر به انتقادات دیگری نیز شد.

عادل‌آذر، رییس دیوان محاسبات گفت: فلسفه ایجاد صندوق توسعه نوآوری و شکوفایی این بوده است که تسهیلات راحت تری به شرکت‌های دانش‌بنیان داده شود تا فعال شوند. از سال۱۳۹۱ تا پایان سال۱۳۹۵ معادل دوهزارو۲۰۳میلیاردتومان یعنی حدود ۶۷درصد سرمایه اولیه صندوق نوآوری و شکوفایی تأمین شده است. بالغ بر ۵۰۳میلیاردتومان‌(حدود ۲۵درصد) منابع مذکور در قالب تسهیلات در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفته و ۷۵درصد مابقی منابع براساس اساسنامه صندوق یاد شده در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.

وی ادامه‌داد: در قبال سپرده‌گذاری صورت گرفته بانک‌ها اقدام به پرداخت حدود ۲۶۶میلیاردتومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان کرده‌اند.

هشدار رییس مجلس شورای اسلامی

علی‌لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی در واکنش به اظهارات رییس دیوان عدالت اداری با بیان این‌که براساس گزارش ارایه‌شده توسط دیوان محاسبات، ۷۵درصد شرکت‌های دانش‌بنیان در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند تا از سود آن استفاده کنند، گفت: اگر قانون چنین اجازه‌ای به شرکت‌ها می‌دهد، توسط کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بررسی شود تا اشکال قانونی آن رفع شود. همچنین به مسؤولان امر اعلام کنند تا روش خود را تغییر دهند.

وی خاطرنشان‌کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات راحتی را دریافت می‌کنند تا این سرمایه چرخش داشته باشد، نه این‌که آن را حصر کنند.

پاسخ سازمان برنامه به انتقادات

سازمان برنامه و بودجه در واکنش به اعتراض گزارش دیوان محاسبات اعلام کرد که سرمایه دریافتی صندوق براساس گزارش‌های ارسالی به دیوان محاسبات تا اوایل اسفندماه۱۳۹۵، حدود ۱۴۲۳میلیاردتومان بوده است. لذا رقم بیان شده ۲۰۳۳میلیاردتومان در گزارش تفریغ بودجه مجلس نمی‌تواند تصویر صحیحی از واقعیت رقم دریافتی و زمان آن ارایه دهد.

همچنین از سوی دیگر گزارش دیوان محاسبات به درستی، به صحت سپرده‌گذاری براساس اساسنامه صندوق اشاره کرده است؛ مدیران اجرایی صندوق اقدامات اجرایی خود را انجام داده و سپرده‌گذاری تعهدات نگهداشته شده شرکت‌‌‌ها در بانک‌‌‌ها کاملاً صحیح بوده است.

سازمان برنامه و بودجه تأکید دارد منابع مالی صندوق را که نمی‌توان در گاوصندوق نگهداری کرد، بلکه باید در بانک گذاشت و در حالی‌که می‌توان طبق اساسنامه سود بانکی گرفت و به سرمایه صندوق اضافه‌کرد و تنها راه تسهیلات دادن در غیاب ردیف بودجه جاری است؛ طبعاً باید سود گرفت.

زمزمه‌های تغییر و تحول در صندوق نوآوری آغاز شد

این مباحث سرآغاز انتقادات دیگری از سوی نمایندگان مجلس و مسؤولان علم و فناوری کشور شد. به‌طوری‌که یکی از نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در خصوص عملکرد صندوق گفت: براساس اعلام دیوان محاسبات، صندوق نوآوری و شکوفایی در راستای اهدافش آنچه که مورد انتظار بوده را برآورده نکرده است و نشان می‌دهد که انحراف اهداف دارد و بیش‌تر دنبال سپرده‌گذاری بوده است.

محمدجوادساداتی‌نژاد با بیان این‌که قاعدتاً نگاه ما حمایت از صندوق نوآوری و شکوفایی است، گفت: این‌که عملکرد و انحراف از هدفش درست نبوده باید اصلاح شود. انتظار داریم این هدف به زودی محقق شود. از این رو ضروری است هیأت امنا تمهیداتی بیندیشند تا روند مطلوبی صورت گیرد؛ صندوق نوآوری و شکوفایی به دلیل رسالتش مورد حمایت است ولی در حوزه عملکردی باید تغییر رویه دهد.

عدم استفاده صندوق نوآوری از ظرفیت خود برای اعطای تسهیلات

در ادامه علیرضادلیری، معاون توسعه مدیریت و منابع معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره موضوع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر مالی گفت: جمعاً در چند سال گذشته حدود بیش از ۱۲۰۰میلیاردتومان از منابع معاونت علمی و فناوری و صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا شده است. از این میزان حدود ۴۰۰میلیاردتومان از منابع معاونت علمی و مبلغ ۸۳۰میلیاردتومان از صندوق نوآوری و شکوفایی تأمین شده است.

وی با بیان این‌که بودجه معاونت علمی و فناوری به صورت سالیانه ۲۰۰میلیاردتومان است، گفت: ما در این معاونت به صورت اهرمی از شرکت‌ها بیش از حد بودجه‌ای که در اختیار داریم حمایت کرده‌ایم؛ بدین‌صورت که مبلغی را در بانک قرارداده و ۴برابر آن را در قالب وام به شرکت‌ها ارایه کرده‌ایم. اما صندوق نوآوری و شکوفایی با وجود بودجه بیش از دوهزارمیلیاردتومان که از سوی دولت محقق شده، تنها ۸۳۰میلیاردتومان به شرکت‌ها تسهیلات اعطا کرده است.

همچنین فریده‌اولادقباد، نماینده مجلس و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: باید این موضوع سرنوشت صندوق نوآوری و شکوفایی در دستور جلسه کمیسیون قرار بگیرد زیرا تغییر در اساسنامه خیلی مهم است و سرنوشت آن تنها در این جلسات مشخص می‌شود.

آیا سرنوشت صندوق را باید از سر نوشت

در ادامه پیگیری‌ها، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اشاره به امکان تغییر و تحول در صندوق گفت: قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نمی‌تواند تغییر کند البته شاید هر کسی در این زمینه و اقدامات صندوق نوآوری و شکوفایی اظهاراتی داشته باشد.

وی گفت: طبق پیگیری‌هایی که شده قرار است، عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی بر طبق اساسنامه پیش رود. اگر قرار باشد تغییراتی رخ دهد باید یک قانون عوض شود که نیاز به بررسی‌های زیادی دارد؛ اما دیوان محاسبات گزارشی ارایه کرده که باید این گزارش بررسی شود.

همچنین براساس گفته‌های یک منبع آگاه در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، از گوشه و کنار صحبت این است که فرم ساختار صندوق نوآوری و شکوفایی تغییر کند ولی هنوز در این خصوص ابلاغ رسمی صورت نگرفته است. وی می‌گوید موضوع این است که شاید صندوق با همان مأموریت‌ها پابرجا باشد ولی فرم ساختاری آن تغییر کند و این می‌تواند به دلیل نحوه عملکرد صندوق باشد.

این منبع آگاه معتقد است که شاید دولت فکر می‌کند اگر تغییری در فرم صندوق نوآوری و شکوفایی ایجاد شود، عملکرد بهتری خواهد داشت.

آنچه واضح و بدیهی است این است که وجود نهادی برای حمایت مالی به شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور ضروری است اما انتقاد‌‌ها به صندوق نوآوری و موازی‌کاری‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد، دلالت بر این دارد که باید بازنگری جدی در زمینه نحوه حمایت رساندن به شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شود، ضمن این‌که باید بازوی قوی نظارتی بر عملکرد نهادهای حمایتی وجود داشته باشد تا به‌طور دقیق رصد شوند.

همچنین بهتر است به جای وجود چندین نهاد برای ارزیابی، تأیید و در نهایت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، یک نهاد با سازوکار روشن و شفاف وجود داشته باشد.