در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت برنج و صرفه اقتصادی آن، سطح زیر کشت این محصول در کشور به شدت افزایش یافته است و این موضوع باعث تشدید بحران آب در گلستان شده است. به گزارش مهر، شالی یکی از کشت‌های نیازمند آب فراوان است. در سال‌های اخیر در گلستان بیش از ۴ […]
در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت برنج و صرفه اقتصادی آن، سطح زیر کشت این محصول در کشور به شدت افزایش یافته است و این موضوع باعث تشدید بحران آب در گلستان شده است.
به گزارش مهر، شالی یکی از کشت‌های نیازمند آب فراوان است. در سال‌های اخیر در گلستان بیش از ۴ تا ۵ برابر الگوی کشت برنج تولید شده و تا سطح ۶۰ هزار هکتار رسیده است، این در حالی است کارشناسان الگوی کشت ۱۲ هزار هکتاری محصول برنج در استان را با توجه به کمبود منابع آبی زیاد دانسته و خواستار کاهش این الگو شدند.
خشکسالی سال‌های اخیر و کاهش سطح نزولات آسمانی که موجب قرار گرفتن منابع آب‌های زیرزمینی در وضعیت قرمز شده و نگرانی را در بین کارشناسان و متولیان امور آب استان افزایش داده تا حدی که به گفته کارشناسان در صورت تداوم کشت برنج در این سطح در سال‌های آتی باید خشک شدن آب‌های زیرزمینی استان و در نهایت تبدیل شدن گلستان به بیابانی خشک و لم‌یزرع را شاهد باشیم.
استان گلستان اقتصادی با محوریت کشاورزی دارد و سال‌هاست کشت شالی نیز در آن رونق داشته ولی این کشت به این دلیل که فشار زیادی به منابع آب استان وارد کرده است خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی و بحران آب را در پی داشته است؛ مسأله‌ای که به زودی قابل جبران نیست.
از حدود ۵۶۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت استان حدود ۱۲ هزار هکتار آن طبق آمار قابل کشت شالیکاری و جزو اراضی نسق است که به گفته جهاد کشاورزی کشت در غیراراضی نسق ممنوع است. ولی طی سال‌های گذشته باز هم شاهد کشت در اراضی غیرنسق بودیم که در برخی موارد به دلیل خشک شدن چاه‌ها در فصل تابستان کشاورزان با ضرر مواجه شوند ولی از آن جایی که هنوز الگوی کشت مدونی برای کشاورزان وجود ندارد آن‌ها برای به دست آوردن حداقل معیشت اقدام به کشت این محصول پرآب طلب می‌کنند و خسارات و ضرر احتمالی را نیز به جان می‌خرند. کشت شالی به گفته کارشناسان حدود ۱۵۰میلیارد ریال در هر هکتار هزینه آب دارد و کشاورزان با کشت شالی در اراضی غیرنسق این منبع عظیم را هدر می‌دهند.
کشت شالی با آب زیرزمینی غیرمجاز کاملاً باید متوقف شود
افزایش باران و ترسالی سال آبی جاری گویی برای کشاورزان نویدی بود که می‌توانند کشت شالی را در اراضی غیرنسق داشته باشند، ولی معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گلستان در رابطه با کشت شالی با آب زیرزمینی به مهر می‌گوید: کشت شالی با آب زیرزمینی غیرمجاز کاملاً باید متوقف شود و این کار نیازمند همکاری سایر بخش‌ها از رسانه‌ها در امر آموزش تا جهاد کشاورزی و تعاون روستایی و سازمان صنعت و دیگر نهاد‌ها است.
سید محسن حسینی افزود: شناسایی شالیکاری‌های غیرمجاز در تابستان و معرفی آنان به مراجع قضایی برای جلوگیری از ادامه مصرف غیرمجاز آب، اصلاح منصوبات غیرمجاز، پرداخت خسارت به منابع آب و اخذ تعهد برای تکرار نشدن موضوع از جمله برنامه‌های شرکت آب منطقه‌ای در این زمینه است.
چاه‌های غیرمجاز زراعت شالی مسدود می‌شود
وی برنامه‌های شرکت در خصوص جلوگیری از مصرف بیش از اندازه و غیرمجاز آب، از جمله کشت برنج در استان را، انسداد چاه‌های غیرمجاز، به‌ویژه چاه‌های غیرمجاز دارای زراعت شالی، پیگیری نصب کنتور جهت اندازه‌گیری مصرف آب چاه‌ها و شارژ کنتور‌ها بر اساس میزان آب مجاز قابل استحصال، گشت و بازرسی و شناسایی خزانه‌های شالی در حال ایجاد و صدور اخطاریه مبنی بر ایجاد نکردن خزانه شالی عنوان کرد.
معاون شرکت آب منطقه‌ای استان تصریح کرد: شناسایی اراضی در حال آماده شدن برای شالیکاری غیرمجاز از اواسط خرداد ماه و صدور اخطاریه مبنی بر کشت نکردن شالی و اطلاع‌رسانی به کشاورزان از طریق پیامک، نصب اطلاعیه در اماکن عمومی، توزیع اطلاعیه، دعوت از کشاورزان و ارایه توضیحات حضوری در جمع کشاورزان، زیرنویس در سیمای گلستان، اطلاع‌رسانی مطبوعاتی از دیگر اقدامات شرکت آب منطقه‌ای در راستای کاهش بحران آب و کشت نشدن برنج در استان است.
اما کشاورزان هم صحبت‌هایی درباره کشت شالی دارند. برخی از آن‌ها مدعی‌اند که کشت جایگزین مناسب ندارند و برخی هم دلایل مالی برای کشت شالی می‌آورند. یکی از کشاورزان گلستانی در رابطه با دلیل کاشت شالی به مهر گفت: کشت شالی صرفه اقتصادی مناسبی برای کشاورز دارد و محصولی است که کشاورز می‌تواند در هر زمان آن را به فروش برساند.
علی ناصری افزود: علت اصلی کاشت شالی هم نماندن این محصول روی دست کشاورز است و دلیل بعدی آن نیز نبود کشت‌های جایگزین مناسب که کشاورز اطمینان خاطر از فروش تضمینی آن داشته باشد و تا زمانی که کشاورز این اطمینان خاطر را کسب نکند به هیچ توصیه‌ای نمی‌تواند عمل کند زیرا معیشت کشاورزان وابسته به زمین است!
وی بیان کرد: سال‌های گذشته کشت‌های جایگزینی مانند سویا پیشنهاد شد که قیمت‌گذاری نامناسب دولت برای سویا و خسارت‌هایی که در سال گذشته به کشاورزان وارد شد، مشکلات مالی و اقتصادی زیادی را به کشاورزان وارد کرد.
کشاورزان در حالی از نبود کشت جایگزین مناسب می‌نالند که اکثر دستگاه‌های مرتبط با حوزه کشاورزی کمر همت خود را برای توقف شالی کاری در گلستان بسته‌اند. ولی تدبیر درستی برای معیشت کشاورزان نکرده‌اند.
کارشناس مسؤول برنج جهاد کشاورزی استان گلستان در همین رابطه بیان کرد: شالی در الگوی کشت استان جز در اراضی نسق جایی ندارد و اقدام مهم جهاد در این خصوص قطع حمایت‌ها از این محصول پرآب طلب است که هیچ گونه حمایتی در زمینه نهاده‌ها از این محصول نداشته باشد.
محصولات جایگزین کشت شالی موفقیت زیادی برای کشاورزان نداشت
مهدی محمدرضاپو افزود: در این چند سال محصولاتی که به عنوان کشت جایگزین شالی به کشاورزان معرفی شد از بازاریابی خوبی برخوردار نبود، غلاف‌بندی سویا با مشکل برخورد و پرداخت خرید تضمینی نیز با تأخیر بود از این‌رو کشاورزان در کشت محصولات جایگزین شالی مردد شدند، با توجه به بارش‌های مناسب در استان پیش‌بینی می‌شود امسال کشت شالی ۲۰ تا ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یابد.
سازمان جهاد کشاورزی به تنهایی نمی‌تواند جلوی کشت شالی در استان را بگیرد چرا که کار سازمان جهاد کشاورزی ترویج است و تنها می‌توان کشاورزان را به کشت محصولات جایگزین تشویق کرد
وی با بیان این که در سال گذشته در ۴۷ هزار و ۶۷۰ هکتار اراضی استان کشت شالی انجام شد که ۱۰ هزار هکتار بر اثر خشکسالی از بین رفت، گفت: گرچه امسال بارش‌‌ها مناسب بود و آب‌های سطحی استان از وضعیت خوبی برخوردار هستند، اما همچنان آب‌های زیرزمینی استان وضعیت خوبی ندارند و سازمان جهاد کشاورزی هیچ‌گونه حمایتی از کشت شالی با آب چاه نمی‌کند. در واقع زمین‌های گلستان برای کشت شالی طراحی نشده است و تنها اراضی نسق که حدود ۱۲ هزار هکتار در استان وجود دارد، برای کشت شالی مورد حمایت سازمان جهاد کشاورزی است، اما سازمان جهاد کشاورزی به تنهایی نمی‌تواند جلوی کشت شالی در استان را بگیرد چرا که کار سازمان جهاد کشاورزی ترویج است و تنها می‌توان کشاورزان را به کشت محصولات جایگزین تشویق کرد.
به تأکید محققان، برای رسیدن به کشاورزی پایدار، باید به سمت اجرایی شدن الگوی کشت در استان گام برداریم و برای اجرایی شدن الگوی کشت حمایت‌های دولت و اصلاح قانون ضروری است. تا زمانی که ضمانت‌های اجر ایی و حمایت‌های دولت در این بخش تأمین نشود، نمی‌توان انتظار داشت این الگو اجرایی شود.
افت سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن چاه‌ها در مناطق شمالی استان و نیز پیشروی آب‌های شور به نواحی جنوبی استان همگی حکایت از جدی بودن بحث تغییر اقلیم استان از معتدل مدیترانه‌ای به گرم و خشک است، امری که در صورت اصلاح نشدن الگوی مصرف آب در همه بخش‌ها موجب مرگ گلستان کنونی و تولد گلستانی خواهد بود که سبزی و سرسبزی در آن تنها در حد یک واژه می‌ماند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.