سرنوشت مبهم بزرگ‌ترین میراث دولت روحانی سال پایان برجام؟ حداقل تا الان می‌توان با قاطعیت بیش‌تری گفت که حال و روز برجام در سال ۹۷ بدتر از سال ۹۶ خواهد بود اما با همین قاطعیت نمی‌توان مدعی شد عمر برجام به پایان خواهد رسید، چرا که رفتار ترامپ خیلی قابل پیش‌بینی نیست. ضمن این‌که احتمال […]
سرنوشت مبهم بزرگ‌ترین میراث دولت روحانی
سال پایان برجام؟
حداقل تا الان می‌توان با قاطعیت بیش‌تری گفت که حال و روز برجام در سال ۹۷ بدتر از سال ۹۶ خواهد بود اما با همین قاطعیت نمی‌توان مدعی شد عمر برجام به پایان خواهد رسید، چرا که رفتار ترامپ خیلی قابل پیش‌بینی نیست. ضمن این‌که احتمال ضعیفی وجود دارد که بعد از خروج یک طرفه واشنگتن از برجام، بروکسل، پکن و مسکو بخواهند همچنان در برجام بمانند. احتمال دیگر این است که اروپا، ترامپ را راضی کند که فرصت بیش‌تری به دیپلماسی اروپایی بدهد تا راه‌حل مرضی‌الطرفین برای حفظ برجام پیدا کند.
حرف‌های عراقچی در لندن و ظریف در پاکستان درباره منتفع نشدن ایران از فواید برجام به دلیل کارشکنی‌های آمریکا را دیگر نمی‌توان صرفاً تاکتیکی برای کسب امتیاز از طرف مقابل دانست. نگرانی‌های پشت پرده خوش‌بین‌‌ترین حامیان برجام بیش‌تر از میزانی است که روی پرده ابراز می‌شود. اظهارات دیپلماتیک مقامات ایرانی نشان از آن دارد که ایران در سال ۹۷ آمادگی بیش‌تری برای خروج برجام در صورت خروج آمریکا از آن دارد یا حداقل این‌که نمی‌خواهد برجام تبدیل به شیر بی‌یال و دم شود که سودی عاید ایران نمی‌کند. حتی آنهایی که معتقد به اتخاذ رویکردی حقوقی در برجام بوده و می‌گفتند در این توافق تضمین‌های محکمی برای وادار کردن آمریکا به اجرای برجام وجود دارد اندک اندک می‌پذیرند حداقل تا الان برجام بیش‌تر از حقوق بین‌الملل و قواعد آن متأثر از سیاست بین‌الملل و معادلات آن بوده است.
بخش عمده تلاش دکترظریف و همراهان او در تیم مذاکرات هسته‌ای معطوف به این بود که نشان‌دهنده برجام به دلیل بهره‌گیری از سازوکارهای حقوق بین‌المللی معاهده‌ای الزام آور برای همه طرفین از جمله آمریکاست و خیلی متأثر از تغییر کابینه‌ها در آمریکا یا کشورهای دیگر نخواهد بود. اما برای نو محافظه‌کاران آمریکا که حقوق و حتی سازمان‌های بین‌المللی را زنجیری بر پای قدرت آمریکا می‌دانند، پایبندی به توافقی چون برجام چندان الزام‌آور نیست. هر چند برخی جمهوری‌خواهان سنتی و معتدل مخالف خروج آمریکا از برجام هستند ولی ترکیب کابینه و کاخ سفید آمریکا به سود مخالفان برجام در حال تغییر است.
حال باید دید دولت روحانی چگونه می‌تواند از بزرگ‌ترین میراث خود محافظت کند؟ آیا تیم مذاکرات هسته‌ای می‌تواند در سال ۹۷ راهی برای خروج از وضع موجود و بی‌فایده کردن برجام توسط دولت ترامپ بردارد؟ آیا اروپا آن هم در وضعیت ضعیف کنونی می‌تواند ترامپ را وادار کند که از برجام خارج نشود؟ آیا ایران از موضع سرسختانه خود در قبال نفی هرگونه مذاکره موشکی عقب‌نشینی خواهد کرد؟ همه اینها پرسش‌های اساسی برای سرنوشت برجام در سال ۱۳۹۷ هستند. بی‌تردید کار تیم مذاکرات هسته‌ای و تصمیم‌گیران برجام در سال پیشِ رو سخت و پیچیده خواهد بود. خاصه این‌که در سطح داخلی هم دولت بخشی از حامیان خود در سال‌های قبل را از دست داده و قدرت اجماع‌سازی داخلی آن برای اتخاذ تصمیم‌های خیلی حیاتی کم‌تر از گذشته شده است. از طرف دیگر حمایت افکار عمومی از برجام هم بخاطر محقق نشدن برخی نتایج آن در جامعه و شرایط اقتصادی قابل قبول اما به‌صورت نسبی در حال کاهش است.
نویسنده: رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل
منبع: سایت دیپلماسی ایرانی
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.