تمایل ترک‌ها به انتقال آب از دریاچه وان به ارومیه

تمایل ترک‌ها به انتقال آب از دریاچه وان به ارومیه

چندی پیش معاون اول رییس‌جمهور صراحتاً اعلام کرد که برای احیای دریاچه ارومیه کارهای مطالعاتی انتقال آب از کشورهای خارجی و دریای خزر کلید خورده است. اکنون بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که دریاچه وان ترکیه یکی از گزینه‌های احیای مشخص شده است.

به‌گزارش ایسنا، گزینه انتقال آب از دریای خزر و دریاچه وان به دریاچه ارومیه از سال ۱۳۹۵ مورد بحث و گفت‌ گو قرار گرفته و در این بین بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران معتقدند که با توجه به این‌که دریاچه ارومیه بیش از ۱۲۰۰ متر بالاتر از سطح دریای آزاد قرار گرفته، انتقال آب از دریاچه وان که حدود ۲۰۰ متر بالاتر از دریاچه ارومیه است ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از دریای خزر است که بیش از ۲۰ متر پایین‌تر از دریای آزاد است.

در آن زمان عیسی‌کلانتری، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز با تأکید بر این‌که ترک‌‌ها به انجام انتقال آب از دریاچه وان مایل هستند، اظهارکرد: بخشی از مطالعات این طرح صورت گرفته و در حال تکمیل است. مطالعات این پروژه از لحاظ شیمیایی توسط دانشگاه‌های مراغه، تربیت مدرس و ارومیه صورت گرفته و نتایج آن به سوئیس ارسال شده است.

وی با اشاره به این‌که شوری دریاچه وان کم‌تر از دریاچه ارومیه است افزود PH دریاچه وان ۹٫۲ است و PHدریاچه ارومیه ۷.۴ است بنابراین از لحاظ شیمیایی ترکیب آنها مشکلی ندارد. مطالعات بخش بیولوژیکی این پروژه در حال انجام است که در صورت مثبت بودن نتایج آن وارد مذاکره با ترک‌‌ها خواهیم شد. کلانتری با بیان این‌که ترک‌‌ها از لحاظ مهندسی جلوتر از ما هستند گفت: آنها می‌توانند آب را تا مرز ایران انتقال دهند. مناسب است که این آب به قسمت شمال دریاچه وارد شود. شوری دریاچه ارومیه به خاطر وجود کوه‌های نمکی در ضلع شمال غربی دریاچه است که در صورت ورود آب از وان، شوری دریاچه کاهش می‌یابد. دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به این‌که اگر مطالعات تکمیل شود مذاکرات فنی و سیاسی آن شروع می‌شود گفت: اگر بتوانیم ۱٫۵ تا دو میلیارد متر مکعب آب از دریاچه وان وارد دریاچه ارومیه کنیم، اتفاق خوبی خواهد بود.

همچنین حجت‌احمدی، عضو هیأت علمی سازه‌های آبی دانشگاه ارومیه معتقد است با توجه به اختلاف تراز یک‌هزار و ۳۰۰ متری موجود بین دریاچه ارومیه و دریای خزر این امکان از نظر فنی و اقتصادی قابل توجیه نیست چون اگر بخواهیم برای انتقال یک میلیارد متر مکعب آب، ایستگاه پمپاژ احداث کنیم باید نیروگاهی با ۷ برابر ظرفیت نیروگاه اتمی بوشهر داشته باشیم. وی در مورد انتقال آب از دریاچه وان گفت: این مسأله هنوز در مرحله مطالعات زیست‌محیطی است تا بررسی شود که از لحاظ محیط‌زیستی مشکل جدیدی پیش نیاید. به نظر من اجرای این طرح برای کوتاه‌مدت می‌تواند مثبت باشد چراکه علاوه بر اقتصادی بودن با توجه به اختلاف ۳۰۰ متری تراز دو دریاچه، امکان تولید انرژی برق آبی در مسیر انتقال هم وجود دارد و حجم آب انتقالی در حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال می‌تواند تراز سطح آب دریاچه را در حد قابل قبولی بالا ببرد.

البته در این بین نظرهای مخالفی نیز وجود دارد؛ به‌طوری‌که کامران‌زینال‌زاده، رییس پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه می‌گوید: انتقال آب از دریای خزر دیدگاه کارشناسی نیست و توجیهی ندارد که آب دریای خزر را با این فاصله و شرایط بیاوریم. در خصوص دریاچه وان نیز باید گفت که مشکلات انتقال آب از دریاچه وان بسیار بیش‌تر از مزایای احتمالی در این طرح است و باید با دقت بیش‌تر پیامدهای احتمالی این طرح بررسی شود. در هر حال، بهتر است به‌جای یافتن گزینه‌های جدید جهت تأمین آب، مشکلاتی که ناشی از سوءمدیریت و عدم رعایت قانون در حوضه است را بر طرف کنیم.

گرچه این طرح تا کنون وارد مرحله اجرا نشده اما دولت در آخرین تصمیم‌های خود طرح انتقال آب از دریای خزر و از خارج کشور به دریاچه ارومیه که جز نخستین مصوبات هیأت دولت بود را در دستور کار قرارداده، چندی پیش نیز اسحاق‌جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری با تأکید بر این‌که موضوع احیای دریاچه ارومیه به هیچ وجه نمی‌تواند از دستور کار دولت ایران خارج شود اعلام کرد: حتی اگر نیاز باشد که میلیارد‌ها دلار اعتبار خارجی برای این کار اختصاص دهیم که طرح‌های انتقال آب از خارج از کشور به دریاچه ارومیه اجرا کنیم حتماً این کار را انجام خواهیم داد.

طرح احیای دریاچه ارومیه از ابتدا کار دولت یازدهم جز شعارهای اصلی این دولت بوده اما علی‌رغم اقداماتی که صورت گرفته شاهد نتیجه درخشانی نیستیم لذا انتظار می‌رود دولت امید در سال‌های باقی فعالیت خود تمامی جنبه‌های پروژه‌های احیای این دریاچه را در نظر بگیرد و با اجرای بهترین راهکار به احیای دریاچه ارومیه سرعت ببخشد.