دیدگاه قوانین ایران نسبت به حضور شرکت پتروپارس در قرارداد فاز ۱۱ پارس‌جنوبی

دیدگاه قوانین ایران نسبت به حضور شرکت پتروپارس در قرارداد فاز ۱۱ پارس‌جنوبی

قرارداد فاز ۱۱ پارس‌جنوبی براساس مدل جدید قراردادهای نفتی یا همان IPC منعقد شده است.

براساس الگوی قراردادهای جدید نفتی هر شرکت خارجی ملزم است تا یکی از شرکت‌های E&P ایرانی را جهت سهولت در انتقال تکنولوژی با خود شریک گرداند.

در قرارداد فاز ۱۱ نیز شرکتی که با شرکت‌های توتال فرانسه و CNPC چین شراکت می‌کند، شرکت پتروپارس می‌باشد.

اما سؤالی که مطرح می‌گردد این است که با توجه به ثبت شرکت پتروپارس در خارج از کشور، آیا این شرکت ایرانی محسوب می‌شود و هدف الگوی IPCدر رابطه با شراکت شرکت ایرانی فراهم گردیده است یا خیر؟

با توجه به قوانین جمهوری اسلامی ایران و به موجب ماده ی ۱ قانون ثبت شرکت‌ها مورخ ۱۱/۳/۱۳۱۰: «هر شرکتی که در ایران تشکیل و مرکز اصلی آن در ایران باشد، شرکت ایرانی محسوب است». پس قانون‌گذار ایران برای آن‌که شرکتی ایرانی باشد دو ملاک را معین کرده است:

-تشکیل در ایران

-وقوع مرکز اصلی شرکت در ایران

این ماده به‌طور ساده بیان می‌کند که چه شرکتی ایرانی و چه شرکتی خارجی است، اما روشن نمی‌کند که اگر شرکتی خارجی باشد، چه تابعیتی دارد. این مطلب را ماده ی ۵۹۱ قانون تجارت بیان می‌کند که به موجب آن: «اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آنها در آن مملکت است». تلفیق این دو ماده گاه ایجاد اشکال می‌کند، اما برای توضیح مطلب بهتر ۳ فرض زیر را از یکدیگر تفکیک کنیم:

-شرکتی در ایران تشکیل شده و در ایران هم مرکز اصلی دارد: چنین شرکتی ایرانی است.

-شرکتی در ایران تشکیل شده، ولی مرکز اصلی در ایران نیست، بلکه برای مثال در ترکیه است: چنین شرکتی، شرکت خارجی محسوب می‌شود و در عین حال، دارای تابعیت ترکیه است(ماده ی ۵۹۱ق.ت)

–شرکتی در ایران تشکیل نشده، اما مرکز اصلی آن در ایران است. مشکل اصلی در مورد این فرض بروز می‌کند.

در واقع این شرکت از دید ماده ۱ قانون ثبت شرکت‌ها خارجی است، زیرا یکی از ملاک‌های مندرج در ماده مزبور، یعنی تشکیل شرکت در ایران، در مورد این شرکت صدق نمی‌کند، ولی از دید ماده ۵۹۱ قانون تجارت شرکت ایرانی است، چرا که مرکز اصلی شرکت که اقامتگاه آن محسوب می‌شود در ایران است. به عبارت روشن‌تر قانون ثبت شرکت‌ها به ما می‌گوید که شرکت خارجی است، زیرا در ایران تشکیل نشده است، در حالی که قانون تجارت شرکت را ایرانی معرفی می‌کند، چون اقامتگاه آن در ایران است.

براساس نظر اساتید حقوق تجارت، محل تشکیل شرکت ملاک و مبنا می‌باشد، بنابراین شرکت پترو پارس که سهامداران کاملاً ایرانی دارد با توجه به این‌که با علل متفاوتی از جمله مقابله با تحریم‌ها و… در خارج از کشور ایران ثبت شده، شرکتی ایرانی محسوب نمی‌گردد.

هیأت دولت برای پایان دادن به این‌گونه مباحث و اختلاف نظرات موجود، مصوبه‌ای را در تاریخ ۲۶٫۳٫۹۶ مورد تصویب خویش قرارداده است که اجمالاً براساس آن:

((شرکت‌های اکتشاف و تولید که صد درصد سهام آن متعلق به اشخاص ایرانی می‌باشد اما به علت نیازهای عملیاتی در خارج از کشور به ثبت رسیده‌اند(مانند پتروپارس و پتروایران) مشمول این الگو می‌باشند.))

بنابراین استناداً به مصوبه فوق‌الذکر، شرکت پتروپارس در حکم شرکت ایرانی قلمداد شده و شراکت آن به عنوان شرکت E&P ایرانی در قراردادهای IPC و قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی بلا اشکال قلمداد می‌شود.

هاتف ستاری. کارشناس حقوق و قراردادهای نفت و گاز