باز شدن پای مسایل حقوقی به بازار تجاری گاز ایران تحریم‌های ایران باعث شده است تا در جذب سرمایه و فناوری محروم بماند و نتواند پتانسیل خود را به عنوان یک تولیدکننده و صادرکننده عمده گاز به حالت بالفعل تبدیل کند. در کنار آن، نوع رویکرد و مدیریت حاکم بر صادرات گاز را هم باید […]
باز شدن پای مسایل حقوقی به بازار تجاری گاز ایران
تحریم‌های ایران باعث شده است تا در جذب سرمایه و فناوری محروم بماند و نتواند پتانسیل خود را به عنوان یک تولیدکننده و صادرکننده عمده گاز به حالت بالفعل تبدیل کند. در کنار آن، نوع رویکرد و مدیریت حاکم بر صادرات گاز را هم باید افزود که مانع از جذب مشتریان گازی شده است.
به گزارش « نفت ما»، با بهره‌برداری رسمی از فازهای ۱۸-۱۷، ۱۹، ۲۱-۲۰ میدان گازی پارس جنوبی در فروردین ۹۶ و در مدار تولید قرار گرفتن فازهای۱۳، ۱۴، ۲۴-۲۳-۲۲ در سال ۹۷ و نظر به امضای قرارداد فاز ۱۱، در نتیجه با تکمیل تمام فازهای پارس جنوبی، صنعت گاز ایران یک انقلاب عظیم را شاهد خواهد بود. وزیر نفت در نقشه راه خود از افزایش ۱۰۰ میلیون متر مکعبی گاز در روز، خبر داده به گونه‌ای که تولید گاز در سال ۲۰۲۱ به ۱٫۳ میلیارد متر مکعب در روز رسیده و کشورهای همسایه به عنوان مقاصد صادراتی با صادرات گاز از سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب کنونی به ۴۰ میلیارد متر مکعب در سال، در چشم‌انداز ۲۰۲۱ هدف گذاری شده است. در همین راستا، با بهره‌برداری از پروژه «ایران ال‌ان‌جی» (با ظرفیت ۱۸ میلیارد متر مکعب در سال)، ایران می‌تواند صادرات گاز خود را تا ۲۰۲۱ به ۷۰ میلیارد مترمکعب در سال برساند. میزان تولید گاز غنی ایران هم‌اکنون به ۷۵۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته، و در سال ۲۰۲۰ به ۹۲۰ میلیون متر مکعب و در سال ۲۰۴۰ به ۱۱۵۰ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. از آنجا که تا سال ۲۰۲۳، مخزن پارس‌جنوبی به نقطه شبنم خواهد رسید و با افت فشار مواجه خواهد شد، لذا به سکوهای ۲۰۰۰۰ تنی فشار افزا و کمپرسورهای قوی نیاز دارد. هم‌اکنون افت فشار در فاز ۱۲ آغاز شده است. زنگنه اعلام کرده که شرکت توتال در فاز ۱۱ باید سکوی فشارافزا احداث کند و این روال برای بقیه فاز‌ها به تدریج انجام شود و در این زمینه به ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز هم اعلام کرده که در برنامه ششم توسعه کشور، تولید و انتقال گاز ایران به روزانه یک میلیارد متر مکعب خواهد رسید و در این راستا، ساخت خطوط لوله سراسری نهم و یازدهم در دستور کار قرار دارد که روزانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آن به صادرات گاز اختصاص دارد.
ایران با ۳۴ تریلیون متر مکعب، دارنده بیش‌ترین ذخایر گاز طبیعی جهان، با ۸ درصد تولید جهانی، سومین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی در جهان است، اما تنها یک درصد تجارت جهانی گاز آنهم تنها از طریق خط لوله را به خود اختصاص داده است. بیش‌تر تولید گاز ایران، صرف تقاضای داخلی می‌شود و براساس برآوردهای مراجع بین‌المللی، در سال ۲۰۴۰، مصرف گاز طبیعی برای تولید برق و گرمایش خانگی، به ترتیب به ۲۸۰ و ۲۲۰ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود کل تولیدات سالانه پتروشیمی ایران در سال ۲۰۲۱ به ۱۰۵ میلیون تن برسد و مصرف خوراک گاز طبیعی نیز به ۱۳۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش یابد.
براساس آمارهای غیررسمی، میزان فلرینگ ایران هم اکنون ۱۶٫۴ میلیارد متر مکعب در سال است. آمار رسمی می‌گوید حدود ۳۳ میلیون متر مکعب گاز در روز سوزانده می‌شود، که معادل ۱۲۰ درصد ظرفیت تولید یک فاز استاندارد از میدان گازی پارس جنوبی است. هزینه‌های کاهش فلرینگ در ایران حدود ۶۰ تا ۸۰ هزار دلار به ازای هر یک میلیون متر مکعب، برآورد شده، در حالی‌که تزریق دوباره گاز به میادین نفتی، درآمد ۲۰۰ هزار دلاری را دربر خواهد داشت و پتانسیل قابل توجهی در این زمینه وجود دارد.
در بازار داخلی، بزرگ‌ترین رشد در تقاضای گاز طبیعی در صنایع پتروشیمی و سایر صنایع و بخش تولید نیروی برق، خواهد بود. ایران با توجه به رشد تقاضای بالای خود و پایین بودن قیمت گاز در اروپا، نمی‌تواند سود مناسبی از فروش گاز خود ببرد، لذا مجبور است بازار گاز اروپا را از دست بدهد. در حالی‌که آذربایجان قصد دارد تا سالانه ۱۶ میلیارد مترمکعب گاز خود را به اتحادیه اروپایی صادر کند. در همین زمینه کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر می‌تواند راه را برای ساخت خط لوله ترانس کاسپین هموار کند و با توجه به مخالفت روسیه و ایران، تنها راه صادرات گاز ترکمنستان و قزاقستان به اروپا از طریق تبدیل گاز به ال‌ان‌جی و سی‌ان‌جی و حمل آن توسط کشتی به باکو و سپس وارد کردن آن به کریدور جنوبی است که در صورت تکمیل، این خط می‌تواند سالانه ۳۱ میلیارد متر مکعب گاز به اروپا صادر کند. در حالی‌که ایران اعلام کرده صادرات گاز از طریق خط لوله یا ال‌ان‌جی به اروپا با توجه به فاصله ۵۰۰۰ کیلومتری پارس جنوبی از اروپا به صرفه نیست، باید گفت که این فاصله نصف مسیر دریایی از قطر تا ژاپن یا از نیجریه تا ترکیه است. دلیل واقعی، کمبود مستمر گاز و عدم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ایران است. زنگنه اخیراً در مجلس اعلام کرده که کل سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز در ۹ ماهه اول سال ۹۶، ۱٫۵ میلیارد دلار بوده، در صورتی که جذب سرمایه برای سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۱۶، ۲۰ میلیارد دلار برنامه‌ریزی شده است. اگر پروژه تاپی را هم در نظر بگیریم، ایران عملاً نتوانسته از فرصت ژئوپلتیک و ژئواکونومیک خود استفاده کند. باید توجه داشت که بی‌نصیب بودن ایران از بازار جهانی گاز، فقط با افزایش تولید جبران نمی‌شود بلکه مسایل فنی و حقوقی نیز دخیل است.
نادعلی بای، کارشناس انرژی
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.