میادین نفتی بر سر دو راهی مناقصه یا ترک تشریفات

میادین نفتی بر سر دو راهی مناقصه یا ترک تشریفات

سمیه مهدوی – دامنه اخبار در جذب مشتریان بین‌المللی حوزه نفت خاصه در قراردادهای جنجالی IPC روز به روز در حال گسترده شدن است. با کمی واکاوی و سرک کشیدن در تیترهای این صنعت می‌توان دریافت که یکی از اصلی‌‌ترین ارکان این نظام نفتی یعنی برگزاری مناقصات با انعقاد قرارداد‌های مربوطه در دو جبهه مخالف قرار گرفته‌اند.

درحال حاضر ۲۱ میدان نفتی و گازی با نشستن بر جایگاه‌های خود در لیست IPC در انتظار برگزاری مناقصه قرار گرفته‌اند، مناقصاتی که شاید هیچوقت روی خوش خود را به این ۲۱ میدان هرگز نشان ندهند.

در میان این سیاهه نفتی سال گذشته یک میدان گازی و ۴ میدان نفتی به مرحله فینال رسیدند و توانستند با انعقاد ۳ قرارداد وضعیت خود را ثبات ببخشند.

اما همین واگذاری‌ها نیز بدون برگزاری مناقصه و با ترک تشریفات در اختیار طرف معامله قرار گرفتند. نمی‌توان گفت این ترک تشریفات کاری غیرمنطقی و خارج از اصول مدیریتی بوده است، همان‌طور که به دفعات تکرار شده، وزیر محترم نفت اختیار قانونی در این خصوص دارد که در صورت صلاحدید چنین تصمیمی را اخذ کند و بدون برگزاری مناقصه قرارداد را با طرف حساب خارجی منعقد کند.

فارغ از این موارد اگر کلاه خود را قاضی کنیم، متوجه خواهیم شد که برگزاری مناقصه در فضای رقابتی صورت می‌گیرد. برای ایجاد یک فضای رقابتی نیز باید شرکت‌کنندگانی نیز حضور داشته باشند تا این جو معاملاتی را معنا ببخشند.

در شرایطی که آمریکا شمشیر‌ها را از رو بسته است و اجازه نطق کشیدن را به دشمن دیرینه خود یعنی ایران نمی‌دهد پر واضح است که با تنگ کردن عرصه‌های سیاسی علیه ایران، بسیاری از کشورهای خواهان شراکت در اقتصاد کشور را فراری دهد.

موضوع تحریم‌ها و فشارهای همه جانبه آمریکا فقط یک روی سکه است. اما روی دیگر سکه به شرایط اقتصاد داخلی کشور باز می‌گردد.

جذاب‌تر کردن مدل قراردادی برای شرکت‌های خارجی یکی از مواردی است که می‌توان با اجرایی کردنش یک بازاریابی فنی و اصولی را به نمایش گذاشت.

اما چرا متقاضیان طرح‌های توسعه‌ای میادین ایران در دو راهی آمدن و یا متوقف شدن ایستاده‌اند؟ شرایط بین‌المللی تصمیم‌گیری را برایشان سخت کرده است؟ و یا عدم اطمینان از بازگشت سرمایه در اجرای پروژه‌های مذکور، آنها را در شش و بش قرارداده است؟

اگر گزینه اول را انتخاب می‌کنید باید گفت که این امر ریشه در سیاست‌های بین‌المللی دارد و خارج از اختیار و حیطه عملیاتی کشور ایران است اما در خصوص بخش دوم باید اذعان داشت که همه چیز در این خصوص به نوع مدیریت و هدایت افراد ذی‌ربط بستگی پیدا می‌کند.

با این شرایط می‌توان گفت که برگزاری مناقصه در قراردادهای IPC بعید به نظر می‌رسد. شاهد این ماجرا نیز میدان آزادگان است که تاکنون با گذشت بیش از یک سال موفق به برگزاری مناقصه نشده است. در چنین اوضاعی است که بسیاری از مدیران و مسؤولان ذی‌ربط باور به برگزاری مناقصه ندارند، چرا که تعداد خواهان و خواستگاران میادین در اقلیت قرار گرفته‌اند. اما فارغ از موارد مذکور هدف اصلی از واگذاری میادین جذب ۲۰۰ میلیارد سرمایه‌ای است که در برنامه ششم توسعه به آن اذعان شده است؛ از این رو انتظار می‌رود تا در فضای رقابتی سالم و به‌دور از هرگونه سیاه‌نمایی این امر محقق شود. تا بدین‌ترتیب پروژه‌های نیمه‌کاره و میادین توسعه‌نیافته سروسامان بگیرند، همان هدفی که وزیر نفت از دیر باز به دنبال محقق کردن آن بوده است.