دور پنجم مناقصات بلوک‌های اکتشافی نفتی کلید می‌خورد

پس از گذشت ۱۲ سال دور پنجم مناقصات بلوک‌های اکتشافی نفتی کلید می‌خورد سمیه مهدوی- با توجه به این‌که ایران دارای منابع و ذخایر هیدروکربنی فراوانی در حدود ۱۵۷ میلیارد بشکه نفت قابل برداشت است، از این حیث از امتیازات ویژه‌ای برخوردار شده تا به عنوان بازار هدف شرکت‌های بین‌المللی مورد توجه قرار بگیرد؛ امری […]

پس از گذشت ۱۲ سال

دور پنجم مناقصات بلوک‌های اکتشافی نفتی کلید می‌خورد

سمیه مهدوی- با توجه به این‌که ایران دارای منابع و ذخایر هیدروکربنی فراوانی در حدود ۱۵۷ میلیارد بشکه نفت قابل برداشت است، از این حیث از امتیازات ویژه‌ای برخوردار شده تا به عنوان بازار هدف شرکت‌های بین‌المللی مورد توجه قرار بگیرد؛ امری که می‌تواند با تزریق پول حاصل از درآمد آن به رگ‌های تجاری کشور حیاتی دوباره ببخشد. بنابراین چگونگی و مدیریت اکتشاف این منابع و استخراج آن از اعماق زمین و عرضه آن برای فروش در سرنوشت اقتصادی کشور تأثیر مستقیم می‌گذارد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، در این راستا مدیریت اکتشاف بنا به رسالت خویش برای رسیدن به این مهم طرح‌‌هایی را برنامه‌ریزی کرده تا این مجموعه را وارد فاز اجرایی کند.

اگر به گذشته این تاریخ نگاهی بیندازیم در این رابطه از سال ۱۳۷۷ اقدامات اجرایی در زمینه معرفی بلوک‌های اکتشافی و اکتشافی توسعه‌ای آغاز شد. تاکنون ۴ دوره مناقصه بین‌المللی توسط شرکت ملی نفت ایران جهت واگذاری بلوک‌های پیشنهادی برگزار شده، که حاصل آن انعقاد ۱۵ قرارداد به روش بیع متقابل با شرکت‌های معتبر نفتی بوده است. دور نخست در اسفند ١٣٧٧ در لندن، دور دوم مناقصه‌ها در سال ١٣٨١ و در تهران، دور سوم مناقصه‌ها در ١٣٨٢ و در لاهه هلند و دور چهارم ‌آخرین دور مناقصه‌ها در ١٣٨٥ و در وین اتریش برگزار شد.

این در حالی است که بسترسازی مقدمات اجرایی لازم برای برگزاری دور پنجم مناقصه بلوک‌های جدید براساس الگوی قراردادی IPC انجام می‌شود.

از آنجایی که اکتشاف در اولویت دوم وزارت نفت بود، قرار شد مناقصه این بلوک‌‌ها توسط خود مدیریت اکتشاف انجام شود، امری که با موافقت ضمنی وزیر به صورت رسمی تأیید شد.

اما از آنجایی که پروژه‌های صنعت نفت با چالش کمبود نقدینگی و سرمایه مواجه شده‌اند، این شرکت برای حل این معضل بلوک‌های اکتشافی را تعریف کرد‌ و سپس در غالب الگوی قراردادهای جدید نفتی قرارداد.

در نهایت پس از بررسی‌ها و غربالگری‌های بسیار از بین بیش از ۴۰ بلوک تعریف شده، ۱۴ بلوک انتخاب شد تا به مناقصه بروند. شرکت‌کنندگان در این مناقصات می‌تواند ترکیبی از شرکت‌های داخلی و خارجی باشد.

بر این اساس شرکت‌های خارجی ابتدا باید با هزینه‌ کم‌تری مناطق اکتشافی را مطالعه کنند و اگر مطالعات مشترک به نتیجه رسید در مناقصه بلوک‌های اکتشافی شرکت کنند.

فرایند مطالعات مشترک با ۴ شرکت‌ انی، رپسول، OMV و لوک‌اویل از سال ۹۵ کلید خورد و براساس زمزمه‌هایی دو مطالعه توسط پتروناس و BP نیز قرار بود پایشان به این وادی باز شود.

حال با گذشته بیش از یک سال از مذاکرات صورت گرفته بین شرکت اکتشاف و وزارت نفت مبنی بر برگزاری مناقصات هنوز تکلیف این بلوک‌ها که قرار بود در نیمه اول سال ۹۶ به سرانجام برسند، مشخص نشده است.

با توجه به هزینه دو میلیارد دلاری اکتشاف در ۵ بلوک (دشت آبادان، خلیج‌فارس، دزفول شمالی، دزفول‌جنوبی و کپه داغ) تأمین بودجه این طرح‌های اکتشافی از محل منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران و طی مدت ۵ سال صورت می‌گیرد؛ با این وجود تمهیدات دیگری در خصوص تأمین بودجه این طرح‌های اکتشافی اندیشیده شده است که روش‌هایی همچون انعقاد قراردادهایی با پرداخت تأخیری یا لرزه‌نگاری غیرانحصاری از جمله این تمهیدات است.

در برنامه سال گذشته ۱۴ بلوک برای انجام فعالیت‌های اکتشافی شرکت ملی نفت ایران معرفی شد که از این میان ۵ بلوک به تصویب شورای عالی اکتشاف رسیده است؛ حال از این میان ۵ طرح به‌عنوان طرح‌های اولویت‌دار این شرکت در نظر گرفته شده است.

ورود ۵ بلوک اکتشافی به ماراتن مناقصات

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت اواخر سال ۹۵ از انجام ۴ مطالعه مشترک با شرکت‌های بین‌المللی در مناطق اکتشافی خبر داده و گفته بود: همان‌طور که برای توسعه میادین نفتی قبل از برگزاری مناقصه، MOU و HOA امضا می‌شود، در زمینه اکتشاف نیز این اتفاق می‌افتد تا هم بخشی از کار انجام شود و هم شرکت‌های بین‌المللی با فضای ایران آشنا شوند. سپس در قالب امضای برخی از MOU‌ها طرح مطالعه مشترک با شرکت‌ها امضا می‌شود.

سیدصالح‌هندی با بیان این‌که در این مطالعات مشترک پرداخت هزینه به صورت کامل با طرف خارجی است، به ایسنا بیان کرده بود: در طی این قرارداد‌ها هم اطلاعات تکمیل می‌شود و هم انتقال فناوری‌های نو، رخ می‌دهد. از آنجایی که ریسک اکتشاف برعهده طرف مقابل است، شرکت‌های خارجی ابتدا باید با هزینه‌ کم‌تری مطالعه کنند و اگر مطالعات مشترک تأیید کرد با اطمینان بیش‌تری در مناقصه بلوک‌های اکتشافی شرکت خواهند کرد. در قرارداد بلوک‌های اکتشافی ریسک کاملاً برعهده طرف مقابل است و اگر اکتشاف موفقیت‌آمیز بود، توسعه میدان کشف شده در قالب الگوهای جدید و مثلاً ۲۰ ساله قرار می‌گیرد.

هندی با بیان این‌که یکی از روش‌های تأمین منابع مالی قراردادهای لرزه نگاری غیرانحصاری است، توضیح داده بود: این قرارداد‌ها که اصطلاحاً MC نام دارند، قبلاً در ایران انجام شده است. در این قالب کل خلیج‌فارس به صورت دوبعدی لرزه‌نگاری شد و قرار است همان منطقه ۳بعدی شود. در این راستا شرکت‌هایی که توان مالی بالایی دارند، عملیات اخذ اطلاعات را برداشت کرده و یک نسخه مجانی از اطلاعات به شرکت ملی نفت می‌دهند و سپس این اطلاعات را با اجازه شرکت ملی نفت به سایر شرکت‌ها از جمله شرکت‌هایی که قصد دارند در مناقصه بلوک‌ها شرکت کنند می‌فروشند. این یک روش رایج تأمین منابع مالی در دنیا برای اخذ داده‌های لرزه‌نگاری در دنیاست.

هندی با بیان این‌که روش دیگر، روش قراردادی با پرداخت تأخیری است، اظهار کرده بود: براساس این روش قرارداد بسته می‌شود و شرکتی که توان مالی بالایی دارد، پول خود را دو یا ۳ سال بعد می‌گیرد. مصوبه این روش و روش MC از هیأت‌مدیره گرفته شده و به‌طور جدی در حال پیگیری است.

همزمانی دو مناقصه در ایران و عراق

براساس تازه‌‌ترین اخبار این مناقصه‌ها امسال از سوی مدیریت اکتشاف شرکت نفت کلید میخورد و بخشی از این مناقصات در سال ۹۷ سرو سامان خواهند گرفت.

این درحالی است که ورود ۱۴ بلوک اکتشافی به گود مناقصات با برگزاری مناقصات جدید اکتشاف نفت و گاز عراق همزمان شده است.

بر این اساس وزارت نفت عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد: شرکت قطر پترولیوم به سرمایه‌گذاری در بخش انرژی عراق علاقه نشان داده است.

در این بیانیه آمده است که قطر پترولیوم برای مشارکت در طرح‌های گاز طبیعی، استخراج، پالایش و زیرساخت‌های پتروشیمی اظهار تمایل کرده است.

عراق از شرکت‌های خارجی برای شرکت در مناقصه‌هایی به منظور اکتشاف و توسعه ذخایر نفت و گاز این کشور در بلوک‌های جدید این کشور دعوت کرده است.

حفاری دو حلقه چاه در میادین فرزاد A و B

اما شرکت اکتشاف در همین برهه تفاهمنامه‌هایی را هم با شرکت نفت و گاز پارس و هم با شرکت ملی حفاری منعقد کرده است.

دی ماه سال گذشته تفاهمنامه همکاری در حوزه بالادستی بین شرکت نفت و گاز پارس و مدیریت اکتشاف در ساختمان شرکت نفت و گاز پارس به امضای محمدمشکین‌فام، مدیرعامل POGC و سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران رسید.

مشکین‌فام ضمن بر شماری فعالیت‌های اکتشافی که در توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی انجام شده است، گفت: در تلاش برای افزایش تولید گاز در برخی از فاز‌‌‌‌‌ها هستیم که چنین همکاری‌هایی می‌تواند ما را در این زمینه یاری کند.

وی با اشاره به این‌که برای توسعه فازهای پارس‌جنوبی از مشاوران بین‌المللی نیز کمک دریافت می‌شود، گفت: استفاده از این مشاوران در کنار استفاده از تجارب مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران می‌تواند نتایج مطلوبی را به دنبال داشته باشد و باید از این ظرفیت به خوبی استفاده شود.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس از برنامه حفاری دو حلقه چاه در میادین فرزاد A و B در آینده نزدیک یاد کرد و گفت: این تفاهمنامه فرصت خوبی است که در پروژه حفاری این دو حلقه چاه از همکاری مدیریت اکتشاف برخوردار باشیم.

وی با بیان این‌که میزانی از گاز مورد استحصال در میدان گازی پارس‌جنوبی با توجه به ترش بودن بیش از حد قابلیت فراورش را ندارد گفت: از این گاز می‌توان برای تزریق به میادین نفتی منطقه و تولید نفت استفاده بهینه کرد که در این راه می‌توان از مدیریت اکتشاف کمک گرفت.

شرکت ملی حفاری برنده مناقصه تأمین دو دکل حفاری

مدیریت اکتشاف هفته گذشته با هدف تأمین دو دکل حفاری خشکی HP2000 و خدمات جانبی برای ۸ حلقه چاه اکتشافی و بهره‌مندی از خدمات لوله مغزی سیار برای ۱۰ عملیات در دوچاه اکتشافی در خلیج‌فارس، با شرکت ملی حفاری ایران دو قرارداد که به صورت مناقصه انجام شد، امضا کرد.

سپهرسپهری در سخنان خود به برنامه‌های توسعه‌ای شرکت ملی حفاری ایران و حضور فعال در پروژه‌های داخلی و بین‌المللی اشاره و از تقویت همکاری‌های دیرینه با مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اظهار خشنودی کرد.

وی در ادامه بیان‌کرد: شرکت ملی حفاری ایران فعالیت خود را با نگرش جدید دنبال می‌کند و در این راستا امضای قرارداد با مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در سال حمایت از کالای ایرانی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و مایه خیر و برکت خواهد شد.

براساس گزارش روابط‌عمومی شرکت ملی حفاری، قرارداد تأمین دو دکل حفاری به همراه خدمات جانبی جهت حفاری ۸ حلقه چاه در مناطق خشکی ایران طی مناقصه‌ای از سوی مدیریت اکتشاف با حضور ۲۰ شرکت برگزار شد که از میان آنها شرکت ملی حفاری ایران برنده این مناقصه شد.

همزمان با برگزاری مناقصات جدید اکتشاف نفت و گاز عراق، شرکت ملی نفت ایران هم مجوز برگزاری ۱۴ مناقصه جدید اکتشافی را در قالب ۱۴ بلوک صادر کرده که پیش‌بینی می‌شود بخشی از این مناقصات در سال ۹۷ برگزار شوند.