انقلاب صنعتی چهارم؛ آغاز سلطه هوش مصنوعی؟! محمدرضا عیوضی- نخستین انقلاب صنعتی، آب و نیروی بخار و انقلاب دوم، نیروی برق را به کار گرفت؛ انقلاب سوم برای دستیابی به تولید خودکار، از علم الکترونیک بهره برد اما اکنون انقلاب چهارم که بر پایه انقلاب سوم بنا می‌شود، انقلاب دیجیتالی است که با «هم‌آمیزی […]
انقلاب صنعتی چهارم؛ آغاز سلطه هوش مصنوعی؟!
محمدرضا عیوضی- نخستین انقلاب صنعتی، آب و نیروی بخار و انقلاب دوم، نیروی برق را به کار گرفت؛ انقلاب سوم برای دستیابی به تولید خودکار، از علم الکترونیک بهره برد اما اکنون انقلاب چهارم که بر پایه انقلاب سوم بنا می‌شود، انقلاب دیجیتالی است که با «هم‌آمیزی فناوری‌ها» شناخته می‌شود، به‌گونه‌ای که مرزهای میان قلمروهای فیزیکی، دیجیتالی و اگر بهتر بگوییم، تمام علم‌‌ها را برمی‌دارد!
این شاید اولین انقلاب در تاریخ باشد که انسان تأثیر مستقیمی بر ظهور آن نداشته است. زمانی که کامپیوتر‌ها بتوانند به طور کامل و مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، خط تولید را به صورت خودکار هدایت کنند و با کمک هوش مصنوعی، ایرادها را کشف و مرتفع کنند، احتمالاً نیازی به انسان در محیط‌های صنعتی نخواهد بود!
ماهیت انقلاب صنعتی چهارم
ایده اصلی در انقلاب صنعتی چهارم این است که تولید صنعتی باید همگام با فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته رشد کند. بنابراین، هسته اجرای این مفهوم در عرصه تولید، پیوند دنیای فیزیکی در سطح کارگاه‌های تولیدی به اینترنت و دنیای سایبری است. در نتیجه اجزای اصلی پیاده‌سازی انقلاب صنعتی چهارم، سیستم‌های سایبری-فیزیکی (Cyber-Physical Systems) -سیستم‌های جاسازی شده با قابلیت اتصال به اینترنت- هستند. سیستم‌های سایبری-فیزیکی بخشی از ماشین‌آلات، سیستم‌های حمل و نقل، تجهیزات تولید، تدارکات، هماهنگی و مدیریت فرایندها در کارخانه‌ها هستند. در نتیجه، آینده تولید به این سمت خواهد رفت که نیروی انسانی، ماشین‌آلات، واحدهای تولیدی، تدارکات و محصولات به‌طور مستقیم با همدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و همکاری می‌کنند. از طریق شبکه‌سازی و هوش مصنوعی مزایای بیش‌تری نیز به دست خواهد آورد.
انقلاب صنعتی چهارم یک رویکرد استاندارد یا تکنولوژی نیست، به همین دلیل روش‌های مورد استفاده و اقدامات لازم برای پیاده‌سازی آن در شرکت‌ها یکسان نیستند؛ یک مفهوم که می‌تواند به شیوه‌های متفاوت در صنایع گوناگون اعمال شود.
زمان شکل‌گیری Industry 4.0
عنوان Industry 4.0 یا انقلاب چهارم صنعتی اولین بار توسط دولت آلمان استفاده شد که در قالب ورود هوش مصنوعی (AI)، بزرگ داده‌ها (Big Data) و اینترنت اشیا (IoT) به صنعت و کارخانه‌ها، تعریف شده است.
مزیت این تحولات در عرصه صنعت، این است که در صورت جایگزینی ربات‌‌ها با انسان‌ها، هزینه‌های نهایی در محیط‌های صنعتی بسیار ارزان‌تر تمام می‌شوند و استفاده از هوش مصنوعی امکان حل مشکلات پیچیده سرعت‌بخشی به خط تولید را ممکن می‌کند.
در حال حاضر شاهد ایجاد برخی نشانه‌های این انقلاب هستیم. کارخانه‌ها برای کاهش هزینه تولید، مشغول سرمایه‌گذاری روی پرینترهای سه‌بعدی هستند. اینترنت اشیا در صنعت (IoT) برای ایجاد ارتباط بهتر بین ماشین‌‌ها به‌کار گرفته می‌شود و بزرگ داده‌ها امکان تحلیل فرایندها و افزایش اثربخشی آنها را ایجاد می‌کنند.
به هر حال شاید هنوز چند دهه تا به ثمر نشستن آثار همه‌گیر چهارمین انقلاب صنعتی باقی مانده باشد. اما سؤال بی‌پاسخ در حال حاضر این است که ماشین‌‌ها تا چه حد می‌توانند در عرصه صنعت جایگزین انسان‌ها شوند و اینترنت اشیا چه نقشی را در انقلاب صنعتی چهارم بازی می‌کند؟
واکنش انسان به انقلابی از جنس فناوری!
ما در آستانه انقلاب فناوری هستیم. انقلابی که به صورت بنیادین در حال تغییر زندگی، کار و ارتباطات ماست. این تحول بزرگ از لحاظ مقیاس و پیچیدگی به هیچ تجربه بشری شباهت ندارد. ما هنوز نمی‌دانیم که آینده این تحول بزرگ چگونه خواهد بود. اما یک چیز کاملاً واضح است: واکنش ما به این تحول عظیم باید منسجم و فراگیر باشد و همه ابعاد جامعه، از بخش‌های خصوصی و دولتی تا جامعه مدنی و آکادمیک را در برگیرد.
بشر نه بر فناوری و نه بر مشکلات ناشی از آن کنترلی نخواهد داشت. همه ما با تصمیمات روزانه‌ای که می‌گیریم در این تحول مسؤول هستیم. بنابراین ما باید از توان و فرصت‌هایمان به منظور شکل‌دهی به این تحول استفاده کنیم و آن را به گونه‌ای هدایت کنیم که منعکس‌کننده اهداف و ارزش‌های مشترکمان باشد.
تفاوت انقلاب سوم و چهارم صنعتی
دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد تحولات امروزی دیگر همان انقلاب صنعتی سوم نیستند، بلکه نوید ظهور چهارمین انقلاب صنعتی را می‌دهد. سرعت تحولات جدید هیچ‌گونه سبقه تاریخی ندارد. در مقایسه با انقلاب صنعتی سوم که پیشرفتی خطی داشت، انقلاب صنعتی چهارم سرعت نمایی دارد. در ضمن این تحول تقریباً همه صنایع را در بر می‌گیرد. وسعت و عمق این تغییرات، نویدبخش تحول در کل نظام‌های تولید، مدیریت و کنترل است.
چالش‌ها و فرصت‌ها
انقلاب چهارم صنعتی، درست مانند انقلاب‌های صنعتی دیگر، این توانایی را دارد که سطح درآمدهای جهانی را بیش‌تر کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. تا امروز، فناوری محصولات و خدمات جدید ایجاد کرده که بهره‌وری ما و همین طور لذت ما از زندگی را بیش‌تر کرده است. امروزه گرفتن تاکسی، رزرو پرواز، خرید محصول، پرداخت، گوش دادن به موسیقی و یا تماشای فیلم همه از راه دور انجام می‌گیرد.
در آینده، نوآوری‌های فناوری حالتی معجزه‌گونه پیدا خواهند کرد. هزینه حمل و نقل و ارتباطات کاهش پیدا خواهد کرد و زنجیره عرضه جهانی محصولات مؤثرتر خواهد شد. کاهش در هزینه کسب و کار سبب ایجاد بازارهای جدید و رشد اقتصادی خواهد شد.
اما از سویی دیگر همان‌طور که اقتصاددانانی از قبیل اریک برینجولفسون و اندرو مک کافی اشاره کردند، این تحولات بزرگ می‌تواند سبب ایجاد نابرابری (به ویژه در بازار نیروی انسانی) شود. جایگزینی نیروی کار با اتوماسیون و ماشین سبب وخیم‌تر شدن شکاف بین سرمایه و کار می‌شود. اما جایگزینی کارگر‌ها با فناوری نیز می‌تواند سبب ایجاد امنیت و ایجاد شغل شود.
در حال حاضر نمی‌توان آینده را پیش‌بینی کرد اما با مطالعه گذشته می‌توان بیان داشت که تلفیقی از هر دو اتفاق خواهد افتاد. اما می‌توان اذعان داشت که در آینده، استعداد عاملی مهم‌تر از نیروی دست در تولید خواهد بود. این سبب ایجاد شکاف در بازار مشاغل می‌شود و دو طیف مهارت بالا/درآمد بالا و مهارت پایین/درآمد پایین را پدید می‌‌آورد. این تفاوت ممکن است منجر به ایجاد تنش‌های اجتماعی شود.
الزامات اجرای صنعت سایبری!
این‌که انقلاب چهارم در متن صنعت چگونه بروز و رشد می‌کند، بسته به نوع فعالیت متفاوت است اما مطمئناً اجرای آن الزاماتی دارد که در فهرست زیر آمده است.
– ارایه پهنای باند بالا، اتصالات شبکه باسیم و بی‌سیم امن و ایمن
– دیجیتال‌سازی تجهیزات تولید مانند ماشین‌آلات، سیستم‌های حمل و نقل، دستگاه‌های ذخیره‌سازی، سنسورها، ابزارهای اندازه‌گیری، پایانه‌ها، چاپگر‌ها، و…
– دیجیتال‌سازی کل زنجیره تولید به منظور اتصال به یک شبکه شرکتی (دیجیتالی کردن زنجیره عمودی)
– دیجیتال‌سازی تمام شرکت، تأمین‌کننده‌ها و زنجیره مشتریان (ادغام افقی)
– دیجیتال‌سازی محصولات و خدمات
– توانمندسازی شرکت‌ها برای توسعه مدل‌های کسب و کار دیجیتال جدید و پیشرفته
– توانمندسازی شرکت‌ها برای ایجاد یا استفاده از خدمات ابری در دسترس با پهنای باند بالا
– تجهیز کردن اپراتور‌ها به رایانه، تبلت، تلفن هوشمند و… که باید دائم آنلاین بوده و به شبکه متصل باشند
———–
منابع weforum.org
Modiriran.ir
Mag.digikala.com
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.