مهاجرت‌های محیط‌زیستی و مشاغل سبز

مهاجرت‌های محیط‌زیستی و مشاغل سبز کم آبی و از بین رفتن منابع آبی در چند سال اخیر سبب شکل‌گیری مهاجرت محیط‌زیستی شده که این مسأله به پدیده حاشیه‌نشینی به ویژه در اطراف کلان‌شهر‌ها دامن زده است، کارشناسان معتقدند ایجاد مشاغل سبز راه‌گشای کم رنگ کردن این چالش است. به گزارش ایرنا، طبق بررسی‌های صورت گرفته، […]

مهاجرت‌های محیط‌زیستی و مشاغل سبز

کم آبی و از بین رفتن منابع آبی در چند سال اخیر سبب شکل‌گیری مهاجرت محیط‌زیستی شده که این مسأله به پدیده حاشیه‌نشینی به ویژه در اطراف کلان‌شهر‌ها دامن زده است، کارشناسان معتقدند ایجاد مشاغل سبز راه‌گشای کم رنگ کردن این چالش است.

به گزارش ایرنا، طبق بررسی‌های صورت گرفته، حدود نیم قرن اخیر یکی از بزرگ‌ترین بحران‌هایی که اکنون دامن کشور را گرفته متروکه شدن روستا و افزایش حاشیه‌نشینی است، آماری که معاونت روستایی نهاد ریاست جمهوری اعلام کرده می‌گوید از سال ۱۳۳۵ تا به امروز بیش از ۳۴ هزار روستا در ایران خالی از سکنه و متروکه شده است.

بر این اساس دولت سیاست اشتغال سبز را مطرح کرد، شاید در گذشته وقتی در مورد اشتغال سبز صحبت می‌شد، کمی غیرمتعارف به نظر می‌رسید اما امروزه به ویژه به دلیل تجربه کشور در حوزه کمبود منابع آب، مسأله اشتغال سبز بیش‌تر قابل فهم و لمس شده است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران درباره مهاجرت‌های محیط‌زیستی گفت: حفظ منابع آبی نقش مهمی در ماندگاری مشاغل روستایی و خالی نشدن آنها از سکنه دارد، تالاب‌ها یکی از منابع درآمدی و معیشتی اهالی اطراف خود است که در صورت خشک شدن مهاجرت‌های محیط‌زیستی را به همراه خواهد داشت.

ابوالفضل آبشت افزود: تالاب‌ها خدمات و کارکردهای زیادی مانند تعدیل آب و هوای منطقه، تصفیه آب، حفظ تنوع زیستی، صیادی و تأمین معیشت اهالی بومی را به همراه دارد، بنابراین وقتی تالابی را از دست می‌دهیم در واقع تمام این خدمات و کارکرد‌ها را از دست داده‌ایم که خروجی این از دست رفتن را به صورت گرد و غبار، افزایش آفات نباتی، مهاجرت‌های اجتماعی و دسته جمعی در قالب مهاجرت‌های محیط‌زیستی می‌بینیم.

آبشت گفت: در چند سال اخیر برداشت‌های زیادی از منابع آبی چه از رودخانه‌ها و چه منابع زیرزمینی برای مصارف کشاورزی و توسعه این بخش صورت گرفته است در حالی‌که این توسعه بی‌رویه است، این حوضه آبی چنین ظرفیتی برای توسعه کشاورزی ندارد.

وی تأکیدکرد: برداشت بی‌رویه آب موجب پایین رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی می‌شود و گاهی چشمه‌ها هم خشک می‌شوند که در این صورت تأثیر مستقیمی بر روی تالاب‌ها دارد، همچنین بر روی رودخانه‌ها هم که سد‌سازی می‌کنیم و مانع ورود آب به تالاب می‌شویم که این مسأله نیز مزید بر علت است.

عوارض خشک شدن تالاب‌ها

وی گفت: تالاب‌ها خدمات و کارکردهای زیادی مانند تعدیل آب و هوای منطقه، تصفیه آب، حفظ تنوع زیستی و معیشت جوامع محلی را به همراه دارد، یعنی وقتی تالابی زنده است یعنی چرخه‌های غذایی آنجا سالم است و گونه‌های مختلف جانوری به ویژه پرندگان و گیاهی فراوانی در آن منطقه زیست می‌کنند.

آبشت به تأثیر تالاب در جلوگیری از گرد و غبار اشاره کرد و گفت: یکی از خدمات تالاب جلوگیری از گرد و غبار نباشد اما بستر خشک آن به منشأ گرد و غبار تبدیل می‌شود زیرا در این صورت بستر تالاب در معرض باد قرار می‌گیرد و چون بستر تالاب در انتهای حوضه آبی قرار دارد و ریز‌ترین دانه‌ها و رسوبات در آن ته‌نشین می‌شود، با در معرض باد قرار گرفتن گرد و غبار به هوا بلند می‌شود.

وی با اشاره به این‌که ۴ نوع خشکسالی وجود دارد، افزود: خشکسالی آب و هوایی علت آن کاهش نزولات، خشکسالی هیدرولوژیکی علت آن کاهش آب‌های زیرزمینی، خشکسالی کشاورزی که علت آن کاهش منابع آبی و خشکسالی اقتصادی اجتماعی که اساساً عامل آن انسانی است.

آبشت گفت: بنابراین ایجاد مشاغل سبز با هدف حفاظت از تالاب‌ها و منابع آبی باید در اولویت سیاست‌گذاری دولت قرار گیرد تا مانعی برای افزایش بیش‌تر مهاجرت‌های محیط‌زیستی و حتی بازگشت و احیای دوباره روستا‌ها شود.

ورود اشتغال سبز به ادبیات سیاست‌گذاری کشور

عیسی منصوری معاون توسعه، کارآفرینی و اشتغال وزارت کار تعاون و رفاه اجتماعی نیز گفت: اشتغال سبز چندی است که وارد ادبیات سیاست‌گذاری کشور شده است.

وی افزود: وقتی از اشتغال سبز صحبت می‌کنیم، به این معنا است که اصولاً کسب و کاری که شغل در آن تعریف می‌شود، نه تنها منجر به تخریب محیط‌زیست نشود که تعامل مثبت با محیط‌زیست را بخشی از فرایند کسب و کار تلقی کند، به عنوان مثال، نه تنها آب آلوده تولید نکند بلکه سعی در مصرف آب کم‌تر داشته باشد.

وی ادامه داد: در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های معطوف به اشتغال سبز هم همین رویکرد مورد توجه است که از ابتدای امر محیط‌زیست را به عنوان بخشی از فرایند سیاست‌گذاری لحاظ کنیم.

 زنگ خطر متروکه شدن روستا‌ها به صدا در آمده است

محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور نیز در این گفت: طبق بررسی حدود نیم قرن اخیر یکی از بزرگ‌ترین بحران‌هایی که اکنون دامن ایران را گرفته همان متروکه شدن روستا و حاشیه‌نشینی است..

مدیر کل سابق دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکیدکرد: حدود یک میلیون نفر از مردم کشور را با بحران کوچ اجباری مواجه کرده‌ایم که این به دلیل سد سازی‌ها، طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و دیگر عملیات سازه‌ای بود که منجر به نابودی روستا‌ها و نابودی مسیر کوچ عشایر و زمین‌های کشاورزی شده و در نهایت آنها مجبور به ترک قلمرو سکونتگاهی آبا و اجدادی خود شدند.

این فعال محیط‌زیستی ادامه‌داد: یعنی علاوه بر این‌که خشکسالی‌های طبیعی، تغییر اقلیم و خشک شدن تالاب‌ها منجر به متروکه شدن روستا‌ها می‌شود خود نیز به دست خودمان بر این طبل نابخردانه کوبیدیم که سبب شد تا بحران جدی به وجود آید.

تولید پول پایدار بهترین راهکار عبور از این بحران

درویش گفت: به جای این‌که برویم سراغ طرح‌های عجیب و غریب مانند مهندسی اقلیم، انتقال آب، خرید آب از دیگر کشور‌ها، اتصال حوضه‌های آبی به همدیگر که بسیار پرهزینه و خطرناک خواهد بود، بیاییم از طریق مزیت‌های واقعی سرزمین پول در بیاوریم.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: ایران کشوری است که در کره زمین از نظر جذب انرژی خورشیدی بی‌نظیر است، هیچ کشور دیگری نمی‌تواند ادعا کند که بیش‌تر از ایران توان جذب انرژی خورشیدی دارد

وی تأکیدکرد: ایران جزو ۵ کشور نخست دنیا از نظر جذابیت‌های طبیعی، ۱۰ کشور نخست دنیا از لحاظ جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی است اما از نظر درآمد گردشگری کشور ۹۳ است، چرا از این ظرفیت استفاده نمی‌کنیم.