ظرفیت معدنی آذریابجان‌شرقی

ظرفیت معدنی آذریابجان‌شرقی محمدقره‌داغلی- آذربایجان‌شرقی از مهم‌ترین استان‌های کشور در ارتباط با ذخایر معدنی و استخراج و بهره‌برداری از آنهاست به گونه‌ای که از ۶۸ نوع موادمعدنی شناخته‌شده در ایران، تاکنون ۵۲ماده معدنی در استان شناسایی شده است. بخش معدن یکی از ارکان مهم توسعه استان آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شود. این استان دارای ظرفیت‌های معدنی بالایی […]

ظرفیت معدنی آذریابجان‌شرقی

محمدقره‌داغلی- آذربایجان‌شرقی از مهم‌ترین استان‌های کشور در ارتباط با ذخایر معدنی و استخراج و بهره‌برداری از آنهاست به گونه‌ای که از ۶۸ نوع موادمعدنی شناخته‌شده در ایران، تاکنون ۵۲ماده معدنی در استان شناسایی شده است. بخش معدن یکی از ارکان مهم توسعه استان آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شود.

این استان دارای ظرفیت‌های معدنی بالایی است، به‌گونه‌ای که کمربند ذخایر مس از استان آذربایجان‌شرقی عبور می‌کند. از نظر معدنی این استان دارای دو مزیت است، از یکسو وجود معادن فلزی در استان، ظرفیت‌های بالایی را برای آن به ارمغان آورده است؛ هرچند کماکان زمینه‌های کشف بیش‌تری در استان وجود دارد. از سوی دیگر نیز از نظر جغرافیایی، استان آذربایجان‌شرقی به بازارهای مصرف خارجی مانند ترکیه نزدیک است که این استان را برای صادرات در ردیف مزیت سرمایه‌داری قرارداده است.

مناطق شمالی استان آذربایجان‌شرقی (ناحیه ورزقان) با قرارگرفتن برروی کمربند آلپ – هیمالیا دارای اندیس‌های متعدد مس و عناصر فلزی دیگر نظیر سرب، روی و آهن است. کمربند یادشده از کوه‌های آلپ در اروپای غربی شروع شده و پس از عبور از کشورهای اروپای‌شرقی از ناحیه مرزی جلفا وارد ایران می‌شود و در نهایت با عبور از کشورهای پاکستان و هندوستان به کوه‌های هیمالیا ختم می‌شود. در ناحیه ورزقان بر روی این کمربند بیش از ۳۰اندیس معدنی مس شناسایی شده است. کانسار مس سونگون در شمال ورزقان قرارگرفته که بزرگ‌ترین اندیس مس در شمال غرب ایران است.

این مجموعه با استخراج سالانه ۱۴میلیون تن کانسنگ و تولید سالانه ۳۰۰هزار تن کنسانتره، تولید ناخالصی نزدیک به ۱۳۰۰میلیارد ریال در سال دارد.

در حال‌حاضر تعداد ۱۱۰محدوده معدنی دارای پروانه اکتشاف، ۷۹معدن دارای گواهینامه کشف و ۶۵۰معدن دارای پروانه بهره‌برداری با مجموع ذخایر بالغ بر ۸٫۲میلیارد تن و اشتغال بالغ بر ۱۲هزار نفر در استان وجود دارد. که سالانه ۲۰میلیون تن مواد معدنی از کانی‌های استان استخراج می‌شود.

همچنین علاوه بر معادن دارای پروانه بهره‌برداری، ۱۲۰ محدوده معدنی فعال دیگر نیز دارای مجوز برداشت شن‌وخاک ماسه و خاک رس در استان در حال فعالیت هستند.

 مواد معدنی که در این استان یافت می‌شود شامل مواد اولیه مصالح ساختمان مانند ماسه بادی، سنگ‌آهک، گچ، پوکه معدنی، سنگ‌لاشه، سنگ‌ساختمانی، پامیس، پوزولان و سنگ‌های تزیینی شامل تراورتنهای، گرانیت و مرمر (مرمریت، کنگلومرا، سنگ چینی و کانی‌های فلزی شامل مس، آهن، منگنز، سرب، روی، آنتیموان، مولیبدن، هماتیت، لیمونیت، جیوه، طلا، نقره و انواع خاک‌های صنعتی شامل کائولن، زئولیت، بنتونیت، تالک و کانی‌های غیرفلزی شامل خاک پیت، زغال‌سنگ میکا، ورمیکولیت، باریتین، خاک‌نسوز، شیل، دولومیت، پیروکسن، پتاس، سیلیس، زرنیخ و پرلیت است.

معادن منحصربه فرد استان آذربایجان‌شرقی، معادن سنگ تزیینی آذرشهر و تراورتنهای سرخ‌رنگ آن از شهرت جهانی برخوردار است. همچنین از دیگر به معادن شاخص این استان دیاتومیت ممقان، نفلین سینیت سراب، نفلین سینیت کلیبر می‌توان نام برد.

مهم‌ترین مواد معدنی فلزی استان شامل مس، طلا و نقره، جیوه و سیلیس است.

از عمده‌‌ترین مشکلات معادن این استان استفاده از روش‌های سنتی بهره‌برداری از معادن است که با بحث حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست در تعارض است که به ناچار این روند برای افزایش تولید و صرفه اقتصادی باید اصلاح شود.

۳۰درصد ذخایر مس کشور در این استان فعال است، افزود: حدود ۵ معدن بزرگ در استان داریم و خاک چینی مرند، کربنات مراغه، مس، شبستر از جمله بزرگ‌ترین معادن استان هستند.

طبق آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از نظر تعداد معادن فعال پس از استان اصفهان و بالاتر از استان‌فارس از نظر میزان اشتغال بخش معدن پس از استان کرمان و بالاتر از استان یزد و از نظر میزان استخراج واقعی پس از استان کرمان و بالاتر از استان تهران رتبه دوم کشوری را در هر ۳مورد داشته است.

وجود ۱۰میلیون تن ذخیره ماده معدنی طلا با استخراج اسمی سالانه ۶٫۱میلیون تن مشتمل بر ۶ معدن ۵۶۵میلیون تن ذخیره مس با ظرفیت استخراج اسمی سالانه ۳٫۱۵میلیون تن مشتمل بر ۱۳ معدن ۲٫۵میلیارد تن ذخیره ماده معدنی و غیره اشاره کرد.

در خصوص جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی و ایجاد ارزش افزوده، فعالیت قابل توجهی در حال انجام است که توسط شرکت‌های داخلی و خارجی و با سرمایه‌گذاری مناسب صورت پذیرفته و زمینه اشتغال قریب به ۲۰هزار نفر در این حوزه فراهم شده است.