طرح جامعی که زغال‌سنگ را سیاه‌تر می‌کند

طرح جامعی که زغال‌سنگ را سیاه‌تر می‌کند محمد قره‌داغلی، در ایران میزان زغال‌سنگ قطعی حدود یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون تن و ذخایر احتمالی بین ۱۱ تا ۱۴ میلیارد تن برآورد شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده در حال حاضر مجموع زغال‌سنگ اثبات شده جهان حدود ۸۹۰ میلیارد تن برآورد شده و کشور ما به لحاظ […]

طرح جامعی که زغال‌سنگ را سیاه‌تر می‌کند

محمد قره‌داغلی، در ایران میزان زغال‌سنگ قطعی حدود یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون تن و ذخایر احتمالی بین ۱۱ تا ۱۴ میلیارد تن برآورد شده است.

به گزارش مناقصه‌مزایده در حال حاضر مجموع زغال‌سنگ اثبات شده جهان حدود ۸۹۰ میلیارد تن برآورد شده و کشور ما به لحاظ برخورداری از این ماده معدنی از نوع زغال‌سنگ کک شو و حرارتی حدود ۱۵ صدم ذخایر زغال‌سنگ دنیا را در ‌بردارد.

همچنین بیش‌ترین ذخایر اکتشاف شده مربوط به ۴ ناحیه طبس، کرمان، البرز مرکزی و البرزشرقی است و بیش از ۹۰ درصد تولید زغال‌سنگ کشور از نوع کک شو است.

۷۵٫۴ درصد از زغال‌سنگ کشور در نواحی زغال‌سنگ طبس گسترده شده است. سالانه بیش از ۱٫۷ میلیون تن زغال‌سنگ از حوزه معادن زغال‌سنگ طبس استخراج می‌شود و بیش از ۴هزار نفر در این حوزه مشغول به‌کار هستند.

با توجه به این موضوع تشکیل یک مرکز متولی زغال‌سنگ در کشور ضرورت دارد، برای این‌که بانک اطلاعاتی مربوط به زغال‌سنگ کشور را داشته باشد.

ایمیدرو از ۳ سال پیش، تدوین طرح جامع زغال‌سنگ را با همکاری شرکت کاوشگران شروع کرد که پس از چند بار بررسی، اکنون نهایی شده است. این طرح همانند طرح جامع فولاد، نیز مورد بازنگری و به روزآوری قرار خواهد گرفت.

با توجه به اشتغال ۳۰ هزار نفر در برنامه جامع زغال‌سنگ، آموزش در سطح دانشگاه و صنعت ضروری است. علاوه بر انجام اکتشافات جدید زغال‌سنگ، محل تأمین سرمایه در این بخش نیز مشخص شود.

در بانک اطلاعاتی این طرح، گردآوری اطلاعات همه معادن کشور، طبقه‌بندی آنها و نیز بانک اطلاعاتی در نرم‌افزار ArcGIS انجام شده است. در این بانک اطلاعاتی، شناسنامه معادن شامل مشخصات عمومی معدن، مشخصات لایه زغال‌سنگ، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، ذخیره معدن، میزان تولید و روش معدنکاری درج شده است.

به گفته کارشناسان طرح جامع زغال‌سنگ، باید موضوع اکتشاف را از مرحله پی‌جویی تا بهره‌برداری در بر داشته باشد. در حوزه اکتشاف، بلوک‌ها و میزان ذخایر باید مشخص باشد تا سرمایه‌گذار داخلی و خارجی بتواند انتخاب داشته باشد.

طبق طرح جامع زغال، منابع زغال‌سنگ ایران شامل کرمان، نایبند، شمال شرق خراسان، کاشان، اصفهان، مراغه و آذربایجان است.

زغال‌سنگ ماده استراتژیک در توسعه صنعتی و اقتصادی و عنصر اساسی در صنعت فولاد محسوب می‌شود.

از سوی دیگر طبق طرح جامع فولاد کشور از ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد ۵٫۱ میلیون تن فولاد به روش کوره بلند و ۴۹٫۹ میلیون تن به روش احیای مستقیم و سایر روش‌ها تولید خواهد شد. از همین رو برای تولید فولاد به روش کوره بلند، ۳٫۷ میلیون تن کک (شامل ۲٫۸ میلیون تن کک کلوخه و ۰٫۹ میلیون تن کک ریز دانه) نیاز خواهد بود. همچنین ۵٫۳ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ نیاز خواهیم داشت.

براساس اطلاعات رسمی، احداث واحدهای جدید کک‌سازی نیازی نیست و ظرفیت‌سازی انجام شده است. از سوی دیگر هم اینک ۱٫۳ میلیون تن طرح کنسانتره زغال‌سنگ در دست اجرا وجود دارد در حالی‌که فقط با کمبود ۸۰۰ هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ مواجه هستیم. با بهره‌برداری از طرح‌ها، بیش از نیاز تولید خواهد شد که پیشنهاد شد شرکت‌ها برای صادرات برنامه‌ریزی مناسب داشته باشند.

با توجه به این‌که ایمیدرو و شرکت تهیه و تولید موادمعدنی دانش مطلوبی در حوزه مکانیزاسیون دارند. می‌توانند معادن زغال‌سنگ کوچک را با تجهیزات کوچک‌تر مکانیزه کنند.

از سوی دیگر بحث ایمنی معادن زغال‌سنگ نیز مورد توجه خاصی است به گونه‌ای که در طرح جامع زغال‌سنگ این موضوع از اولویت بالایی برخوردار است.

گفتنی است که در موضوع محیط‌زیست و ایمنی در حوزه زغال‌سنگ دچار ضعف هستیم و باید آن را رفع کنیم و تکنولوژی روز را وارد کشور کنیم.

حجم گردش جهانی زغال‌سنگ ۸ میلیارد تن در سال است و در مقابل تولید ۱٫۵ میلیون تن ایران حجم سنگینی نخواهد بود.

چین در سال ۲۰۱۷شاهد رشد۳٫۳درصدی در تولید زغال‌سنگ بود و توانست ۳میلیارد و۵۲۰میلیون تن زغال‌سنگ تولید کند و در رتبه نخست تولید این ماده‌معدنی در جهان بایستد. آمریکا و هند نیز توانستند به ترتیب با تولید۷۱۵میلیون تن و ۷۱۲میلیون تن زغال‌سنگ در رتبه‌های دوم و سوم تولید این ماده معدنی در سال۲۰۱۷ قرار گیرند