پسا برجام و فرصت‌های پیمانکاران معدنی

  محمد قره داغلی-بی‌تردید تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت تمام شده محصولات معدنی هستند. این در حالی است که کمیته پیمانکاران معدنی در سال ۱۳۹۱ تشکیل شده است و مهم‌ترین وظیفه آن بهره‌برداری از معادن است. همین امر سبب گردیده که این کمیته اصلی‌‌ترین مصرف‌کننده تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی باشد، […]

 

محمد قره داغلی-بی‌تردید تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت تمام شده محصولات معدنی هستند. این در حالی است که کمیته پیمانکاران معدنی در سال ۱۳۹۱ تشکیل شده است و مهم‌ترین وظیفه آن بهره‌برداری از معادن است. همین امر سبب گردیده که این کمیته اصلی‌‌ترین مصرف‌کننده تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی باشد، درحالی که کمیته ییمانکاران برای سرعت بخشیدن فعالیت‌های معدنی و پایین‌آوردن قیمت تمام شده محصولات معدنی نیازمند تجهیزات نوین می‌باشد.

اما در شرایط فعلی به‌دلیل رکورد جهانی معدنی، نبود نقدینگی و دریافت نکردن مطالبات خود از کارفرمایان، امکان تهیه ماشین‌آلات نو از آن‌ها گرفته شده است. به گفته کارشناسان و فعالان این حوزه، رفع تحریم‌ها راه را برای ورود ماشین‌آلات معدنی باز کرده و شرکت‌های بزرگ تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی نیز برای در اختیار گرفتن بازار ایران امتیازهای ویژه‌ای برای خریداران قائل می‌شوند.

بنابراین لزوم پرداخت معوقات پیمانکاران از سوی کارفرمایان می‌تواند آن‌ها را برای خرید ماشین‌آلات معدنی جدید و نو کمک شایانی کند.

درحال‌حاضر کمیته پیمانکاران متشکل از ۱۵ عضو حقوقی است. این کمیته که به منظور ساماندهی و هماهنگی در امور حرفه‌ای و تخصصی پیمانکاران معدنی و همفکری و هم‌افزایی میان فعالان این حوزه تشکیل شده، سعی دارد تا برای ارتقای عملیات معدنی برای توسعه معدن و صنایع معدنی و افزایش کیفیت محصولات معدنی، همچنین افزایش تولید ناخالص داخلی، تأمین مواد اولیه کارخانه‌های تولیدی، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم،، صادرات غیرنفتی و تعامل جهانی گام ‌بردارد.

خرید ماشین‌آلات نو معدنی با استفاده از فایناس

نایب رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران با بیان این‌که نتیجه رقابت بین شرکت‌های سازنده ماشین‌آلات معدنی به نفع مصرف‌کنندگان است، در ادامه گفت: بهبود کیفیت محصولات، قیمت فروش و شرایط مناسب برای پرداخت آن، از سوی شرکت‌ها، پیمانکاران و بهره‌برداران معدنی کشور را برای خرید ترغیب می‌کند و در نتیجه منجر به ورود ماشین‌آلات نو و دارای استاندارد جهانی به ایران می‌شود.

شکوری افزود: در گذشته به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، پیمانکاران معدنی مجبور به خرید دستگاه‌های دست دوم بودند و برای تهیه ماشین‌آلات نو نیز باید مبلغ را به صورت نقدی پرداخت می‌کردند؛ اما هم‌اکنون با گشایش «ال‌سی» شرایط پرداخت مناسبی برای خریداران وجود دارد و انجام معاملات ماشین‌آلات معدنی تسهیل می‌شود. همچنین پیمانکاران می‌توانند با استفاده از فاینانس یا پرداخت هزینه به شکل اقساط نسبت به خرید ماشین‌آلات نو اقدام کنند و به سمت واردات ماشین‌آلات مستهلک و قدیمی نروند.

وی درباره مهم‌ترین چالش پیمانکاران معدنی در بخش ماشین‌آلات معدنی اظهارکرد: در شرایط کنونی کاهش قیمت مواد معدنی، باعث شده تا تولیدکنندگان فروش خوبی نداشته باشند و در نتیجه با کمبود منابع اعتباری روبه‌رو شده و به پیمانکاران بدهکار شوند. همچنین از آن‌جایی‌که بیش‌تر پیمانکاران برای دولت کار می‌کنند یکی از دغدغه‌های دولت پرداخت مطالبات این بخش است.

معادن بزرگ کشور نیازمند ماشین‌آلات با مقیاس بزرگ

عضو هیأت رییسه کمیته پیمانکاران معدنی درباره فرصتی که «برجام» در اختیار پیمانکاران معدنی برای تأمین ماشین‌آلات به شکل آسان و قیمت تمام شده مناسب قرار می‌دهد، اظهارکرد: در شرایط کنونی معادن بزرگ کشور فعالیت قابل‌ قبولی دارند و نیازمند ماشین‌آلات با مقیاس بزرگ همچون دامپتراک‌های بالای ۱۰۰تن، لودر و شبکه‌های هماهنگ با این دستگاه‌ها هستند. حال با برداشته‌شدن تحریم‌ها امکان ورود ماشین‌آلات معدنی به کشور تسهیل می‌شود.

بهرام شکوری افزود: ماشین‌آلات معدنی با ابعاد یاد شده در نشان(برند)های معروف به وسیله شرکت‌های آمریکایی و اروپایی تولید می‌شوند که ایران در زمان تحریم امکان تهیه آن‌ها را نداشت و تنها از طریق تعداد محدودی از کشور‌ها همچون چین، روسیه و بلاروس ماشین‌آلات مورد نیاز خود را تأمین می‌کرد که برخی از این ماشین‌آلات دست دوم و فرسوده بودند. نایب رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران به میزان تولید مواد معدنی در کشور اشاره کرد و گفت: درحال‌حاضر کل تولید مواد معدنی در ایران از سوی پیمانکاران معدنی انجام می‌شود و هرکدام از آن‌ها بخشی از فعالیت‌ها را برعهده دارند. درحال‌حاضر ۵۰۰میلیون تن مواد معدنی در کشور تولید می‌شود و نسبت به گذشته با رشد همراه بوده است. به گفته شکوری تولید مواد معدنی با نسبت‌های متفاوت انجام می‌شود و به‌طور تقریبی دو برابر یا حتی بیش‌تر باطله‌برداری و عملیات معدنی با انجام عملیات حفاری و آتشباری انجام می‌شود. عضو هیأت رییسه کمیته پیمانکاران معدنی بیان‌کرد: عمده ماشین‌آلات معدنی فعال در معادن ایران، ماشین‌آلات «پلاتس» یعنی دامپتراک‌های ۱۵۰ و ۲۴۰ تنی است. همچنین مابقی ماشین‌آلات ساخته کشور چین هستند و به تازگی وارداتی درباره ماشین‌آلات معدنی از این کشور انجام نشده است. وی بر این باور است که در شرایط پساتحریم، با ایجاد فضای مناسب زمینه برای ورود تمام نشان(برند)های معروف در ایران فراهم می‌شود و این شرکت‌ها برای تصاحب بازار ایران با یکدیگر به رقابت می‌پردازند تا سهم بازار ایران را به خود اختصاص دهند.

کمبود نقدینگی بزرگ‌ترین چالش

بخش اصلی مشکلات تأمین‌کنندگان ماشین‌آلات معدنی که به نوعی خود پیمانکار استخراج از معادن نیز به شمار می‌روند، به کمبود سرمایه در گردش آن‌ها برمی‌گردد که ناشی از پرداخت نشدن مطالباتشان از سوی معادن بزرگ و کوچک است.

بازار راکد و کاهش قیمت مواد معدنی نیز بر پرداخت نشدن این مطالبات تأثیر داشته و باعث شده در حلقه‌های پایین‌تر، پیمانکارانی که از بنیه مالی بالایی برخوردار نیستند، آسیب‌پذیرتر باشند و نتوانند از فرصت‌هایی که در دوران پسابرجام در اختیار بخش‌های مختلف قرار گرفته، بهره‌مند شوند. دبیر کمیته پیمانکاران معدنی درباره تأثیر پسابرجام بر فعالیت‌های این کمیته گفت: با برداشته شدن تحریم‌ها امکان واردات ماشین‌آلات خارجی فراهم می‌شود اما با توجه به افت قیمت مواد معدنی و شرایط پیمانکاری در کشور، جاذبه‌ای برای خرید این ماشین‌آلات وجود ندارد.

 

حمیدرضا امیریان افزود: درصورتی که محاسبات مالی کمیته پیمانکاران و اعضای آن مورد بررسی قرار دهیم متوجه می‌شویم که به دلیل پرداخت نشدن مطالبات از سوی کارفرمایان، امکان خرید ماشین‌آلات جدید برای آن‌ها وجود ندارد زیرا میزان هزینه‌ها و اعداد و ارقام به گونه‌ای است که چیزی اضافه بر هزینه جاری باقی نمی‌ماند که صرف خرید ماشین‌آلات شود. به گفته وی، پیمانکاران معدنی به دلیل نبود نقدینگی و مشکلات حاصل از آن، خرید ماشین‌آلات معدنی همچون دامپتراک و شابل در برنامه‌های آن‌ها جایگاهی ندارد زیرا کارفرمایان بخش اندکی از بدهی چند میلیارد تومانی خود را به پیمانکاران از طریق حواله پرداخت می‌کنند و پیمانکار نیز باید حواله را با زیانی ۱۵درصدی نقد کرده و حقوق کارگران خود را پرداخت کند در نتیجه پولی برای خرید یا بازسازی ماشین‌آلات یا توسعه ماشین‌آلات و دستگاه‌های معدنی برای پیمانکار باقی نمی‌ماند. دبیر کمیته پیمانکاران معدنی با بیان این‌که مهم‌ترین چالش پیمانکاران معدنی، کمبود نقدینگی است به راهکارهای بهبود شرایط اشاره کرد و گفت: پرداخت مطالبات پیمانکاران معدنی از سوی کارفرمایان می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات این بخش را برطرف کند. البته در شرایط کنونی به دلیل رکود حاکم بر بخش معدن و همچنین کاهش قیمت مواد معدنی شاهد هستیم که کارفرمایان معدنی نیز با کمبود نقدینگی روبه‌رو هستند و از آن مهم‌تر، در هنگام پرداخت مطالبات به شرکت‌ها و بخش‌های مختلف، پیمانکاران در آخرین مرحله قرار می‌گیرند و در نتیجه مبلغ ناچیزی به آن‌ها می‌رسد.