حرکت ناوگان دریایی ایران در جهت باد موافق

علی‌رغم خروج آمریکا از برجام و بروز برخی شایعات ادامه می‌یابد

حرکت ناوگان دریایی ایران در جهت باد موافق

چالشی تجارت دریایی ایران را تهدید نمی‌کند

رامین شاهی – بیش از ۹۰درصد از تجارت جهانی از طریق فرایند حمل و نقل دریایی انجام می‌پذیرد و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرتمند‌‌ترین ناوگان‌های حمل و نقل دریایی در منطقه توانسته است خطوط کشتیرانی مختلفی را از منطقه خلیج‌فارس به کلیه بنادر کشورهای آسیایی، بنادر کشورهای واقع در جنوب دریای مدیترانه، آمریکای لاتین و همچنین آفریقا دایر کرده و مقام اول را در خصوص حمل کانتینر در منطقه خاورمیانه به خود اختصاص دهد و علی‌رغم همه مشکلات و فشارهای تحریمی دارای ظرفیت بالا و سنی جوان است. از سویی شاهد هستیم پس از خروج آمریکا از برجام شایعاتی مبنی بر ممانعت برخی شرکت‌های خارجی برای حضور در بنادر ایران هستیم در حالی‌که آن شرکت‌ها در گذشته هم به بنادر کشور ورود نکرده بودند و ناوگان دریایی ایران به تنهایی قادر به تأمین نیازهای کشور و حتی ترانزیت برای کشورهای منطقه است.

 

 

 

تاریخچه کشتیرانی ایران

 

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ تأسیس شده و دفتر مرکزی آن در تهران بوده و محدوده فعالیتش خلیج‌فارس، دریای خزر، دریای مدیترانه، اقیانوس هند، دریای زرد و اقیانوس اطلس است و هم‌اکنون با در اختیار داشتن ناوگانی از ۱۷۰ فروند کشتی، به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت خدمات کشتیرانی خاورمیانه محسوب می‌شود. شمار کارکنان این شرکت تا همین اواخر بالغ بر ۷هزار نفر بود از سویی در ابتدای دهه ۱۳۴۰ خورشیدی، افزایش حجم واردات کالا به ایران و ورود و خروج بی‌رویه کشتی‌های خارجی در بنادر داخلی، از گذشته موجب بروز حساسیت در کشور می‌شد. بدین‌ترتیب اندیشه تأسیس یک شرکت مستقل کشتیرانی در محافل بانکی و بازرگانی کشور قوت گرفت و برخی از مسؤولان را به مطالعه و بررسی طرح تأسیس نخستین شرکت کشتیرانی ایرانی واداشت. به ویژه این‌که نیاز به یک حمل و نقل دریایی منظم و ملاحظاتی چون موقعیت جغرافیایی خاص ایران، داشتن مرزهای طولانی آبی، دسترسی به آب‌های گرم و حساسیت حیاتی حمل و نقل کالا از طریق دریا نیز بر اهمیت این موضوع می‌افزود. بر این اساس مطالعاتی از سوی سیستم بانکی و سازمان برنامه و بودجه در این زمینه انجام شد. نتیجه این مطالعات که از سال ۱۳۴۰ آغاز شده بود، در اولین اجلاس مجمع عمومی مؤسسین در مرداد ۱۳۴۶ تصویب و شرکتی با نام شرکت کشتیرانی ملی آریا فعالیت خود را از همان زمان آغاز کرد. فعالیت کشتیرانی آریا در سال ۱۳۴۷ با دو فروند کشتی کوچک، با ظرفیت‌های هزار و یک‌هزار و ۵۵۰ تن، در حوزه خلیج‌فارس و ۴ فروند کشتی اقیانوس پیما با نام‌های آریاسپ، آریافر، آریاناز و آریاگام با ظرفیت ۶۱ هزار و ۲۵۲ تن در مسیر خلیج‌فارس- اروپا، خلیج‌فارس- آسیا و خلیج‌فارس- آمریکا و بالعکس شروع شد. تا پایان سال ۱۳۵۶ تعداد کشتی‌های ناوگان آریا به ۴۲ فروند و به ظرفیت کل ۵۲۵ هزار تن افزایش یافت. با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ ایران و تغییر ساختار اقتصادی و سیاسی کشور در ۱۵ دی ماه ۱۳۵۸، شرکت کشتیرانی آریا، به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، تغییر نام یافت و به‌عنوان یکی از شرکت‌های وابسته به وزارت بازرگانی به فعالیت تجاری خود ادامه‌داد. در آغاز جنگ ایران و عراق در حدود ۱۶ فروند از ناوگان این شرکت از قبیل آریابوم، آریاجهان، آریاشاد و آریاامید مورد اصابت قرار گرفت و خسارت‌های عمده‌ای به ناوگان عملیاتی این شرکت، وارد شد.

تشریح جزییات ناوگان دریایی

هم‌اکنون شرکت کشتیرانی ایران، دارای ۱۱۵ فروند کشتی با ظرفیت بالغ بر ۳٫۳ میلیون DWT است که با بهره‌گیری از ۶ هزار نفر کادر دریایی و هزار نفر پرسنل بخش خشکی موجبات حمل بیش از ۲۲ میلیون تن کالا در سال را فراهم کرده است. با احتساب ناوگان‌های شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه شرکت کشتیرانی ایران، در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۷۰ کشتی در کلاس‌های مختلف می‌باشد.

گروه کشتیرانی ایران به ‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی ایرانی

 ساختار سازمانی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با هدف تخصصی کردن فعالیت‌های خود اقدام به سازماندهی ساختار شرکت بر مبنای یک شرکت هلدینگ نموده و هم‌اکنون این گروه به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ حمل و نقل ایران و منطقه خاورمیانه محسوب می‌گردد.

 

کشتی‌های «مرسک» در ۶ سال گذشته به بندر شهید رجایی تردد نداشتند

محمدعلی حسن‌زاده، معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی

آمار استخراجی از عملکرد سال گذشته سازمان بنادر نشان می‌دهد در حال حاضر، جابه‌جایی کانتینر از بندر شهید رجایی توسط ۳۰۵ شرکت کشتیرانی در قالب شرکت‌های لاینری (خطوط مستقیم کشتیرانی)، فیدری (شرکت‌های کوچک کشتیرانی)، باکس اپراتور‌ها (شرکت‌هایی که خودشان کشتی ندارند و تنها کانتینر دارند) و SOC (شرکت‌هایی که مالک کانتینر هستند) به بندر شهید رجایی انجام می‌شود که نشان‌دهنده تنوع ارایه‌کنندگان حمل‌ونقل کالاهای کانتینری است لذا کل فعالیت حمل‌ونقل این شرکت کشتیرانی در بندر‌های ایران در دوره پسابرجام در سال ۹۶ چیزی حدود ۵۵ هزار TEU بود که در قیاس با کل حجم دو میلیون و ۶۵۰ هزار TEU تخلیه و بارگیری کانتینر در بندر شهید رجایی طی یک سال گذشته، کم‌تر از ۲٫۵ درصد خدمات عملیات بندری را شامل می‌شود و در سال ۱۳۹۱ به جهت تحریم اپراتور ترمینال کانتینر بندر شهید رجایی در ایران، تردد کشتی‌های شرکت مرسک به بندر شهید رجایی متوقف شد و در حقیقت در ۶ سال گذشته و پس از امضای برجام، خطوط این شرکت به بنادر ایران تردد نداشته‌اند و طی یک سال و نیم گذشته، فعالیت شرکت مرسک در بندر شهیدرجایی بیش‌تر به‌صورت «باکس اپراتور» بوده نه خط کشتیرانی.

تردد در بنادر کشور هیچ مشکلی ندارد و چالش جدی در جابه‌جایی کالا و تجارت فرامرزی کشور در حوزه کانتینری وجود نداشته و از این بابت هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد. در حالی مرسک غول کشتیرانی دنیا از خاتمه فعالیتش در کشورمان به‌ واسطه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خبر داده که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بین شرکت‌های برتر حمل‌ونقل کانتینری دنیا یک پله صعود کرده است.

صعود یک‌پله‌ای ایران بین غول‌های کشتیرانی دنیا

مطابق آمار منتشر شده در حال حاضر مرسک با در اختیار داشتن ۷۵۶ فروند کشتی ملکی و اجاره‌ای و ظرفیت ۴ میلیون و ۱۳۳ هزار و ۲۱۰ TEU بر‌ترین شرکت حمل‌ونقل کانتینری دنیا قرار دارد. این شرکت ماه گذشته میلادی ۷۶۲ فروند کشتی در اختیار داشت. پس از مرسک شرکت MSC قرار گرفته؛ این کشتیرانی ۵۱۹ فروند کشتی با ظرفیت ۳ میلیون و ۲۶۹ هزار و ۴۰ TEU دارد. شرکت فرانسوی CMA CGM با ۵۰۰ فروند کشتی به ‌ظرفیت دو میلیون و ۵۷۴ هزار و ۷۸۰ TEU در رده سوم بر‌ترین شرکت حمل‌ونقل کانتینری دنیا قرار گرفته است. این شرکت فرانسوی ماه گذشته میلادی ۴۹۶ کشتی ملکی و اجاره‌ای در اختیار داشت.

براساس جدول بر‌ترین شرکت‌ها در رده چهارم شرکت چینی کاسکو با ظرفیت یک میلیون و ۹۷۳ هزار و ۴۶۹ TEU و در رده پنجم هاپاگ لوید آلمان (Hapag-Lloyd) با ۲۲۸ فروند کشتی (۱۱۲ فروند ملکی و ۱۱۶ فروند استیجاری) قرار گرفته‌اند. ONE ژاپن در رده ششم برترین‌‌ها قرار دارد؛ این شرکت ۲۳۳ فروند کشتی با ظرفیت یک میلیون و ۵۵۹ هزار و ۵۳۸ TEU در اختیار دارد.

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL Group) هجدهمین شرکت حمل‌ونقل برتر کانتینری دنیا شده است و رتبه این شرکت نسبت به رده‌بندی قبلی یک پله صعود کرده است.