پادزهرهای حمل و نقل دریایی برای مقابله با نوسانات ارزی رامین شاهی- حمل و نقل دریایی کشور تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز قرار گرفته است و باید برای آن فکری عاجل کرد زیرا عدم مهار افزایش نرخ ارز موجب شکل‌گیری تحریمی ناخواسته بر کالاهایی است که توسط ناوگان دریایی جابه‌جا می‌شود و حداقل بروز چالش‌ها، […]
پادزهرهای حمل و نقل دریایی برای مقابله با نوسانات ارزی
رامین شاهی- حمل و نقل دریایی کشور تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز قرار گرفته است و باید برای آن فکری عاجل کرد زیرا عدم مهار افزایش نرخ ارز موجب شکل‌گیری تحریمی ناخواسته بر کالاهایی است که توسط ناوگان دریایی جابه‌جا می‌شود و حداقل بروز چالش‌ها، رشد هزینه‌های وارداتی است که می‌تواند موجب رشد تورم در کشور شود و لازم است دولت با تزریق ارز مناسب این مشکلات را مرتفع کند.
نقش نوسانات ارز بر توسعه حمل‌ونقل دریایی
مسعود پل‌مه، دبیر کل انجمن کشتیرانی کشور
یکی از مشکلات مهم در بخش حمل‌ونقل دریایی عدم ثبات ارز است و افزایش نرخ دلار و کاهش ارزش ریال موجب افزایش تصنعی کرایه حمل بار در حوزه کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی می‌شود. زیرا معمولاً هزینه‌های حمل کالاهای ما به دلار و سپس به شیوه ریالی محاسبه می‌شود، به گونه‌ای که هزینهها در بخش حمل‌ونقل دریایی اعم از واردات و صادرات، دلاری و بر پایه ارزش ریال در نظر گرفته و از بازار آزاد تأمین و یا به نرخ سنا محاسبه می‌شود که این نرخ نوسان دارد و همین امر تأثیر منفی بسیار زیادی با منشأ داخلی بر کرایه حمل میگذارد. از سویی اگرچه نوسانات ارز باعث گران‌تر شدن کرایه حمل و نقل در داخل کشور شده است اما در بازار جهانی نرخ کرایه حمل بار کشتیرانی تغییر نکرده است و بلکه به دلیل افزایش ظرفیت مازاد نزولی هم بوده است و در چنین شرایطی دریافت‌کنندگان خدمات هیچ‌گونه ابتکار عمل برای انتخاب ارایه‌دهنده خدمات ندارند و مجبور میشوند یک محوطه بندری، یک پیمانکار، یک خط کشتیرانی و… را قبول کنند که به صورت اجباری موظف شده‌اند از آن خدمت دریافت کنند، غافل از این‌که وقتی این اتفاق رخ دهد ارایه‌دهندگان با طیب خاطر هرگونه خدمتی را با هر کیفیتی ارایه میدهند زیرا میدانند تعرفه ثابت است و آنها حق‌العمل خود را دریافت میکنند، از طرفی افزایش نرخ دلار و ثابت ماندن تعرفه‌های اعمالی نیز روی عملیات کانتینری تأثیر منفی خواهد گذاشت، بخش اعظم واردات و صادرات کالا در کشور ما متکی به حمل کانتینری است و از آنجایی که نرخ تخلیه و بارگیری کانتینر بر پایه دلار محاسبه می‌شود با تداوم این روند در حوزه کانتینر به‌شدت دچار بحران میشویم که اگر مدیریت نشود خطوط بین‌المللی کشتیرانی راساً بر مبادلات مالی کانتینر در ایران ورود میکنند.
همه هزینهها و عوارض بارگیری کانتینر‌ها بر پایه دلار است
همه هزینهها و عوارض مختلف بر حمل‌ونقل و تخلیه و بارگیری کانتینر بر پایه دلار است و از آنجایی که شرایط مبادلاتی و بانکی ایران در جهان امکان انتقال ارز را به حساب‌های رسمی دولتی مقدور نمیکند، نرخ پایه ارزی براساس نرخ اعلامی سامانه نظارت ارزی (سنا) دریافت می‌شود، بنابراین حوزه کشتیرانی از یک طرف و صاحب کالا و خریدار از طرف دیگر با افزایش و یا حتی نوسان نرخ دلار متضرر میشوند. بنابراین یا باید ارسال حواله ارزی بین‌المللی فراهم شود یا مبنای این هزینهها در کشور ریال شود، زیرا این‌که محاسبات مالی دولتی ما براساس دلار تعیین می‌شود به این معنی است که خودمان باعث میشویم چرخه فاسدی در تأمین دلار به وجود آید. به این ترتیب چنین روندی در کشور به‌هیچ‌وجهی درست و پسندیده نیست. از سویی بخش اعظمی از تولید در این حوزه متکی به واردات کالاهای اولیه با نرخ ارز لحظه‌ای است و خود این باعث افزایش نیروی کار و محصول نهایی می‌شود و تا زمانی که دولت به‌صورت دستوری در سیستم بانکی، اقتصاد و تجارت ورود می‌کند ما نمی‌توانیم انتظار دریافت پاسخ منطقی از بازخوردهای معقولی که در اکثر نقاط جهان تجربه شده است، داشته باشی لذا دولت باید چاره‌اندیشی و هر چه زودتر این موضوع را مدیریت کند و جلوی زیان را بگیرد زیرا استمرار این شرایط باعث می‌شود نرخ تمام‌شده حمل، کرایه حمل و نرخ خدمات بندری و دریایی به شیوه غیر معقول اخذ شود و افزایش تورم را رقم زند و در نهایت موجب افزایش لجام‌گسیخته هزینه تمام شده کالا شود.
تغییر مدل کسب و کار در دریا راه مقابله با افزایش نرخ ارز
بدون شک در این برهه از تاریخ کشتیرانی تجاری، صنعت کشتیرانی باید به دنبال نوآوری‌های گسسته برای متحول کردن مدل و شیوه کسب و کار خود باشد تا با افزایش نرخ ارز مقابله کند. اوضاع سیاسی، بازار‌ها و مدیریت زنجیره‌های تأمین در آنها، فناوری‌ها، ترکیب جمعیتی کشور‌ها و علایق و سلایق جوامع مصرف‌کننده در آنها و مسایل زیست‌محیطی، جملگی در حال تغییر و تحول هستند. امروز دیگر نباید مزیت رقابتی را صرفاً از طریق نوآوری‌های پیوسته در بهبود عواملی چون صرفه‌جویی مقیاس در ظرفیت کشتی، یا صرفه‌جویی در مصرف سوخت جستجو کرد. بهره‌جویی از فناوری‌های جدید، هوشمندسازی سامانه‌های مختلف کارکردی کشتی، تمرکز بر تجهیزات حمل و نقلی هوشمند (مثل کانتینر هوشمند)، تغییر مدل‌های کسب و کار، سعی در نفوذ در روابط تجاری جوامع، جایگزینی جزیی یا کلی سوخت‌های دریایی متعارف کنونی با حامل‌های انرژی ارزان، تجدیدپذیر و پاک برخی از راهکارهای قابل تعقیب در سال‌های آینده هستند. اما در مورد صنعت کشتیرانی تجاری ایران باید علاوه بر این نکات، نکات دیگری را نیز مدنظر قرار داد؛ ناوگان‌های ملی ما مایه پشتگرمی و نقطه اتکای ملت غیور ایران و نظام جمهوری اسلامی ایران هستند. چه در روزهای دفاع مقدس و چه در روزهای تحریم در زمانی که تمام کشتیرانی‌های خارجی بنادر کشورمان را ترک کردند، این حمیت و توانمندی ناوگان‌های ملی بود که به‌کار پشتیبانی و ابقای اقتصاد کشور آمد. از این رو ابقا و توسعه توان ناوگان‌های ملی دریانوردی‌مان یک ضرورت تمام عیار است. توجه داشته باشید که غول‌های صنعت کشتیرانی پس از بلعیدن رقیبان خود به سراغ کشتیرانی‌های فعال در بازارهای خاص خواهند آمد. علاوه بر این امکان کوشش بدخواهان برای بازگرداندن شرایط جنگ اقتصادی (خاتمه نیافته کنونی) به هیچ وجه غیرمحتمل نیست. از این رو باید در اسرع وقت ناوگان‌های ملی کشور به ناوگان‌هایی قوی، رقابت‌پذیر و دارای نفوذ در تجارت جهانی تبدیل شود. برای این منظور در وهله اول باید ناوگان کشور با هدف ارتقای رقابت‌پذیری آن تجهیز و نوسازی شود. نکته‌ای که باید به آن توجه شود آن است که با توجه به سهم صنعت حمل و نقل دریایی کشور در پشتیبانی تجارت بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران و نقش حیاتی آن در پشتیبانی از اقتصاد کشور، استحقاق به مراتب بیش‌تری برای حمایت و تخصیص منابع نسبت به سایر وجوه حمل و نقلی (از جمله حمل و نقل هوایی) دارد، چرا که با برخورداری از ناوگان رقابت‌پذیر می‌توان دوشادوش غول‌های کشتیرانی فعالیت کرد و سهم خود از بازار جهانی را به دست آورد. در وهله دوم باید دقت شود که در این مقطع تاریخی، جلب توجه جهانیان به مزیت درگاهی جمهوری اسلامی ایران بسیار ضروری است. جمهوری اسلامی ایران و شبکه حمل و نقل دریایی آن کوتاه‌‌ترین مسیر و زمان ممکن برای تجارت دریایی با کشورهای آسیای میانه، قفقاز، اوراسیا و بسیاری از کشورهای خاورمیانه را فراهم می‌کند. در شرایطی که دغدغه‌های اقتصادی، امنیتی و زیست‌محیطی در مدیریت زنجیره‌های تأمین جهانی در حال اوج گرفتن است، بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران و شبکه حمل و نقلی سرزمینی متصل بدان می‌توانند با بارزسازی مزیت‌های حمل و نقلی ناوگان، بنادر و شبکه حمل و نقلی موجود و در حال توسعه در یکی از ممتاز‌ترین موقعیت‌های ژئواکونومیک جهان، اقدام به جذب جریان‌های سرمایه، کسب و کار و تجارت کنند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.