هند هم جا می زند؟!

سناریوی واردات نفتی هند از ایران در هاله‌ای از ابهام

هند هم جا می زند؟!

سمیه مهدوی- ضربه‌های مهلک اعمال تحریم‌ها بر پیکره نفتی کشور ادامه دارد. روزی نیست که خبری از انصراف و روی‌گردانی کشورهایی که زمانی مشتری ثابت ایران در خرید و فروش نفت بودند را در لیست اخبار رصد نکنیم.

یکی از مهم‌ترین قراردادهایی که بیش از یک دهه طول کشید تا سرانجام با رایزنی‌های سریالی مقامات ایرانی و هندی آن هم بدون برگزاری مناقصه قرار شد تا به مهاراجه‌ها واگذار شود حال ممکن است به سرنوشتی مانند پروژه فاز ۱۱ گاز پارس جنوبی دچار شود.

این میدان مشترک با کشور عربستان از جمله میادین گازی است که با جا خوش کردن در اعماق خلیج‌فارس، حجم ذخیره‌ای ۲۱٫۷ تریلیون فوت مکعب را در برگرفته است. با محاسبات به عمل آمده حدود ۶۰ درصد آن قابل استخراج است و درحال حاضر ظرفیت تولید این میدان حدود ۱٫۱ میلیارد فوت مکعب در روز است.

سکته در امضای قراردادهای نفتی و گازی!

تا پیش از این فرایند مذاکرات با هندی‌ها دچار یک سکته طولانی‌مدت شده بود به‌طوری‌که یکی از اختلافات، تفاوت در مدل مالی پیشنهادی ذکر شده بود که طی اخرین دیداری که بیژن زنگنه در حاشیه شانزدهمین مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) با دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند گفت: اختلاف‌‌ها بین ایران و هند بر سر پروژه توسعه میدان گازی «فرزاد بی» برطرف شده و قرار است پیشنهاد طرف‌های هندی تا دو ماه آینده به ایران ارایه شود.

اما با بازگشت دوباره تحریم‌ها مشتریان و طرف قراردادهای ایران دچار تردید شده‌اند و معلوم نیست تا چه برهه‌ای بر سر قول و قرارهایشان پایدار بمانند.

ایران در اوضاع فعلی تلاش می‌کند مشتریان نفتی خود در آسیا را حفظ کرده و شرایط بهتری را نسبت به سایر عرضه‌کنندگان خاورمیانه‌ای شامل عربستان سعودی پیشنهاد ‌کند. تهران اخیراً تخفیف حمل بار به شرکت‌های هندی را که دومین مشتری نفتی بزرگ ایران پس از چین هستند در قبال خرید بالاتر آنها، افزایش داده است.

دلواپسی‌ها سایه خود را بر سر میزان واردات و صادرات نفت بین ایران و هند نیز افکنده است. پالایشگاه‌های دولتی هند تحت تأثیر مشوق‌های پیشنهادی تهران قصد داشتند واردات نفت خود از ایران را در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ تقریباً دو برابر کنند که با محقق شدن آن به ایران کمک می‌شد تا سهم خود از بازار سومین واردکننده بزرگ نفت جهان را افزایش دهند. اما این سناریو با بازگشت تحریم‌ها نیمه‌کاره ر‌ها شد.

جایگزینی مشتریان سنتی به جای ایران

رییس بخش مالی شرکت ایندین اویل هند گفت، در صورتی‌که تحریم‌های آمریکا علیه ایران منجر به اختلال در عرضه نفت این کشور شود، این شرکت به ‌سراغ تأمین‌کنندگان سنتی خود که اکثراً در خاورمیانه قرار دارند، خواهد رفت.

به گزارش رویترز، ‌ای‌کی‌شارما گفت: «تاکنون ما خرید نفت از ایران را کاهش نداده‌ایم. باید ببینیم که آمریکا تحریم‌ها را با چه ‌شدتی اجرا می‌کند. ما تمایل داریم خرید نفت از ایران را ادامه دهیم. اما (اگر این امکان وجود نداشته باشد) ما به ‌سراغ تأمین‌کنندگان سنتی‌ خواهیم رفت».

شرکت ایندین اویل که ظرفیت پالایش روزانه ۱٫۶ میلیون بشکه نفت، معادل حدود یک‌سوم کل ظرفیت پالایش نفت هند را در اختیار دارد، قصد دارد در سال ۱۹-۲۰۱۸، روزانه ۱۴۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کند و گزینه‌ای نیز برای افزایش ۴۰ هزار بشکه‌ای خرید خود از ایران در قرارداد گنجانده است.

تخفیف‌ها هم کارساز نبود؟!

پس از آن‌که ایران پیشنهاد کرد تخفیف‌های قابل توجهی را در هزینه حمل نفت خود به هند بدهد، پالایشگاه‌های دولت این کشور از جمله شرکت ایندین اویل خرید نفت خود از تهران را افزایش داده‌اند.

شارما افزود: نفت سولفور بالای ایران را می‌توان با دیگر نفت‌‌ها جایگزین کرد. فقط مسایل اقتصادی است که اهمیت دارد. جایگزین کردن سایر نفت‌‌ها به ‌میزان افزایش جزیی هزینه‌هاست.

سانجیو سینگ، رییس شرکت ایندین اویل هم گفت، دولت هند تاکنون به پالایشگاه‌ها برای کاهش خرید نفت از ایران دستوری نداده است، باید ببینیم شرایط در آینده چگونه پیش می‌رود.

سینگ افزود: ما در حال کار به‌روی یک استراتژی هستیم. ما داریم روی طرح‌های جایگزین برای زمانی که خرید نفت از ایران کاهش یابد کار می‌کنیم تا ببینیم چگونه باید وضعیت را مدیریت کنیم.

خرید تک محموله‌های نفتی آمریکا از طریق مناقصه

شرکت ایندین اویل بزرگ‌ترین مشتری هندی نفت ایران است. این شرکت حدود ۷۰ درصد نفت مورد نیاز خود را عمدتاً از خاورمیانه تأمین می‌کند.

اما یک مقام دیگر شرکت ایندین اویل گفت، این شرکت همچنین ممکن است برای جبران کاهش خرید نفت از ایران، اقدام به خرید تک‌محموله‌های نفتی از آمریکا بنماید. ایندین اویل اخیراً در یک مناقصه ۳ میلیون بشکه نفت از آمریکا خریداری کرده است.