مقابله با رفاه‌زدگی و مصرف‌گرایی لازمه تحقق اقتصاد مقاومتی است. متأسفانه جامعه ما امروز به این درد خانمان‌سوز مبتلا شده است. دامنه رفاه‌زدگی به‌نحوی است که مثلاً در ایام نوروز ارز فراوانی برای مسافرت به کشورهای دیگر، از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که در داخل ایران فرصت‌های زیادی برای تفریح و گذران اوقات فراغت وجود […]
مقابله با رفاه‌زدگی و مصرف‌گرایی لازمه تحقق اقتصاد مقاومتی است. متأسفانه جامعه ما امروز به این درد خانمان‌سوز مبتلا شده است. دامنه رفاه‌زدگی به‌نحوی است که مثلاً در ایام نوروز ارز فراوانی برای مسافرت به کشورهای دیگر، از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که در داخل ایران فرصت‌های زیادی برای تفریح و گذران اوقات فراغت وجود دارد.
اقتصاد مقاومتی در جهان امروز بهترین راهکار برای استقلال و رفع نیاز و عدم وابستگی به بیگانگان است. از نظر حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعیدیان، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، عواملی که قادرند این هدف را عملیاتی سازند عبارتند از:
الف) شناسایی و استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و استعدادهای فراوانی که در کشور ما وجود دارد:
ایران کشوری است که علاوه بر منابعی نظیر نفت و گاز و معادن و… از دو نعمت تنوع زیستی و تنوع فرهنگی برخوردار است. تنوع زیستی به ما امکان می‌دهد نسبت به کشاورزی که به تعبیر امام راحل اساس استقلال ایران است، دست بازتری داشته باشیم. ازاین‌رو باید برنامه‌ریزی منطقه‌ای و آمایش در کشت‌وکار و… را در دستور کار قرار دهیم. بنابراین تکیه بر رشد کشاورزی دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری در این‌زمینه، از اقدامات اساسی در رابطه با اقتصاد مقاومتی است.
در راستای تنوع فرهنگی نیز با توجه به میراث طبیعی ایران و اکوسیستم طبیعی کشور، باید ظرفیت‌های گردشگری و توریسم را افزایش داد. فراموش نکنیم که درآمدزایی کشورهایی نظیر ترکیه، مصر، مالزی و… بر گردشگری استوار است. ایران که از این نظر سرآمد سایر کشورهاست، از قافله گردشگری بازمانده و تاکنون از این بازار پردرآمد استفاده بهینه به عمل نیاورده است. خوشبختانه به برکت امنیت در میهن اسلامی ما، هم‌اکنون بستر این صنعت و فراگیر ساختن آن مهیاست. بدون تردید یکی از راه‌های مشارکت مردمی و کمک به دولت محترم، ایجاد دهکده‌های گردشگری است.
ب) سرمایه‌گذاری در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان
کشاورزی دانش‌بنیان، ایجاد مناطق گردشگری براساس مطالعات علمی و در یک کلام، دانش را به‌عنوان چراغ راه برگزیدن، اساس اقتصاد مقاومتی محسوب می‌گردد. بدیهی است سرمایه‌گذاری در زمینه پژوهش در کلیه موارد به‌خصوص کشاورزی، گام بنیادی در اقتصاد مقاومتی است. اگر آحاد جامعه ما به این درک روشن برسند که با ایجاد و تقویت ایستگاه‌های تحقیقاتی در بخش کشاورزی و توسعه پارک‌های فن‌آوری در امور مربوط به صنایع کشاورزی، دولت را یاری کنند، سهم قابل توجهی در بسط تحقق اقتصاد مشارکتی را به خود اختصاص می‌دهند.
از عوامل بازدارنده در زمینه اقتصاد مقاومتی، اتکا به خام‌خواری و درآمدهای نفتی و صادرات و… است. البته تعامل مقتدرانه با دنیا هیچ مغایرتی با اقتصاد مقاومتی ندارد و چه‌بسا ضروری و لازم است. در این زمینه می‌توان به تجربیات کشورهایی نظیر ژاپن اشاره کرد. در ژاپن به‌غیر از نیروی انسانی فعال و کارآمد و بامهارت، هیچ سرمایه‌ای مانند نفت و گاز و… وجود ندارد. صرفاً با اتکا به انسان‌های مسؤول و معتقد به پیشرفت کشور و درعین‌حال فعال، ژاپن دومین قدرت اقتصادی دنیا را به خود اختصاص داده است. بنابراین توسعه دانش و فن‌آوری به‌صورت بنیادی نقش اساسی در اقتصاد مقاومتی دارد و می‌تواند راهگشای اقتصاد مقاومتی باشد.
از سوی دیگر، مقابله با رفاه‌زدگی و مصرف‌گرایی، لازمه تحقق اقتصاد مقاومتی است. متأسفانه جامعه ما امروز به این درد خانمان‌سوز مبتلا شده است. دامنه رفاه‌زدگی به‌نحوی است که مثلاً در ایام نوروز ارز فراوانی برای مسافرت به کشورهای دیگر، از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که در داخل ایران فرصت‌های زیادی برای تفریح و گذران اوقات فراغت وجود دارد.
معیار‌ها و ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی
توکلی، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، به نقل از جواد رفیع، معیار‌ها و ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی را به شرح زیر می‌داند:
توزیع عادلانه منابع مالی
دیدگاه کلاسیک در علم اقتصاد، مبنی بر وجود دست نامریی است و این‌که اگر فعالیت‌های اقتصادی در جامعه به حال خود ر‌ها شوند و دولت مداخله‌ای ننماید، عدالت اقتصادی محقق خواهد شد. نیز دیدگاه اقتصاددانان کلاسیک بدبین، مانند دیوید ریکاردو و رابرت مالتوس، مبنی بر وخیم شدن اوضاع اقتصادی با افزایش جمعیت است. اما اسلام برخلاف نظر اینان، از یک طرف اظهار می‌دارد که خدای متعال روزی همه‌ی موجودات را تضمین کرده و محرومیتی در بین نیست: «وَمَا مِن دابَّةٍ فِی الاَرضِ الّا علی‌ا… رِزقُها»: هیچ جنبده‌ای در زمین نیست، مگر این‌که روزی او بر خداست. از طرف دیگر، بنا بر روایات متعدد، محرومیت فقرا، از تعدی و گناه اغنیا ناشی می‌شود. و این گناه، از چپاول، غارت و تضییع حق شروع می‌گردد و تا نپرداختن تکالیف مالی و مالیات‌های شرعی، مانند زکات، کفارات و یا خمس، ادامه پیدا می‌کند.
ازاین‌رو، یکی از وظایفی که حکومت اسلامی برعهده دارد، عبارت است از برقراری عدالت و ارتقای معیارهای آن؛ چنان‌که در قرآن کریم برقراری عدالت یکی از فلسفه‌های فرستادن پیامبران معرفی شده است و مسلماً چنین حکومت و نظامی، از سرمایه بسیار باارزش پشتوانه‌ی مردمی برخوردار خواهد بود.
همت عالی
مشخصه‌ی دیگر اقتصاد مقاومتی، وجود همت عالی مردم است. هر شخص و ملتی، به‌میزان همت خود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ چنان‌که امیرمؤمنان (ع) خط‌کش اندازه‌گیری انسان را همت او می‌داند و می‌فرماید: «قَدرُ الرّجلِ عَلی قَدرِ همته»: ارزش آدمی به‌اندازه‌ی همت اوست. با وجود همت عالی می‌توان از سخت‌‌ترین شرایط، پیروزمندانه عبور کرد و پرقدرت‌‌ترین دشمنان را به زانو درآورد؛ چنان‌که در مَثَل معروف در زبان عربی آمده است: «هِمَمُ الِّرجال تَقلَعُ الجِبالَ» همت اشخاص، کوه‌ها را از جا می‌کند. یا در مَثَلی دیگر، در زبان فارسی گفته‌اند: «خواستن، توانستن است.»
اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل و چالش‌های پیش‌رو
ساجدی‌نژاد، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی، در خصوص چالش‌های پیش‌روی اقتصاد مقاومتی معتقد است: اقتصاد مقاومتی به‌معنی تشخیص حوزه‌های فشار و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن آن تأثیرهاست و در شرایط آرمانی برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی، باید وابستگی‌های خارجی کاهش یابد و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خوداتکایی در تعریف اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت برای رد کردن فشار‌ها و عبور از سختی‌‌ها برای رسیدن به نقاط مثبت ملی تکیه شود. کاهش وابستگی به صنعت نفت و بهره‌برداری از ظرفیت‌های گوناگون دیگر در کشور و مسایل دیگری از قبیل مدیریت مصرف در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، موضوعات مهمی در این راستا محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین بیت‌اللهی، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان حفظ نباتات، مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی تحقق اقتصاد مقاومتی را به قرار زیر می‌داند:
۱٫ محدودیت درآمدهای ارزی و نیاز شدید به واردات
۲٫ محدودیت تولید در مقابل نیروی کار جوان رو به افزایش
۳٫ عدم همخوانی درآمدهای ارزی با حجم واردات
۴٫ عدم تطابق رشته‌های تحصیلی در دانشگاه‌ها با بازار کار
۵٫ باور نداشتن فرهنگ مدیریت جهادی میان خیلی از مدیران میانی و ستادی
این در حالی است که حجت‌الاسلام‌والمسلمین پرویزپور، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، مهم‌ترین موانع پیش‌روی اقتصاد مقاومتی را در عواملی همچون عدم وجود فرهنگ دفاع از مصرف تولیدات داخلی، تنظیم بودجه کشور براساس اقتصاد ناشی از فروش نفت، عدم اطلاع‌رسانی مناسب و تشریح و تعریف اقتصاد مقاومتی جهت عامه مردم، تصدی‌گری دولت در اکثر فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی، ضعف مدیران اجرایی در اجرایی نمودن برنامه‌های اقتصاد مقاومتی، نقص در وجود آمار و اطلاعات صحیح در خصوص بیکاری و تولیدات داخلی، ورود بی‌رویه واردات به کشور از طرق مختلف و توسط افراد خاص، ضعف نظام مالیاتی مناسب برای حمایت از تولیدات داخلی و پایین بودن ساعات بهره‌وری کار در سطح کشور می‌داند.
از نظر حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی، مسؤول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه سازمان جهاد کشاورزی زنجان، مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو برای اجرایی نمودن برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در کشور عبارتند از:
– عدم اعتقاد و التزام عملی برخی تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کشور به موضوع اقتصاد مقاومتی و نگاه برون‌گرای آنها به‌ویژه برای بخش کشاورزی (به‌عنوان نمونه تمایل به واردات محصولات کشاورزی به‌جای تولید داخلی آنها).
– عدم تبدیل موضوع اقتصاد مقاومتی به گفتمان عمومی و فرهنگ غالب کشور.
– عدم تبیین کامل موضوع اقتصاد مقاومتی و تلقی غلط و سطحی از آن و لحاظ آن به‌عنوان یک برنامه جدید.
– برنامه‌ریزی جزیره‌ای در خصوص اقتصاد مقاومتی و عدم وجود ساختار اجرایی مناسب و یکپارچه در سطح کشور.
– وجود ابهام در خصوص نحوه تطبیق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی و ششم توسعه کشور.
– فقدان یا کمبود اعتبارات لازم جهت اجرایی نمودن برنامه‌های راهبردی پیش‌بینی‌شده در کلیه زیربخش‌های تولیدی و اقتصادی کشور.
– عدم اجرای برنامه شایسته‌سالاری در سطوح مختلف اداری و خصوصی کشور که خود موجب خروج نیروهای نخبه و جوان به‌عنوان سرمایه‌های ملی از کشور می‌گردد.
– اجرای نامناسب قانون هدفمندی یارانه‌ها از طریق پرداخت نقدی کمک‌های دولتی که خود موجب ترویج فرهنگ نخوت و سستی در برخی از لایه‌ها و سطوح اجتماعی کشور گردیده است.
– عدم توجه کامل به روستاهای کشور به‌عنوان کانون‌های اصلی تولید و فقدان متولی و ساختار مشخص در سطح دستگاه‌های اجرایی کشور جهت برنامه‌ریزی و حمایت از اجرای طرح‌های فرهنگی و توسعه روستایی.
– ضعف سیستم آموزشی کشور در تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد و رواج مدرک‌گرایی به‌جای مهارت‌گرایی در سطح کشور (این عامل به‌عنوان یکی از عوامل اصلی محدود‌کننده توسعه فن‌آوری‌های نوین درون‌زا گردیده است).
– تضعیف سیستم تولید کشور از طریق اعمال سیاست‌های نامناسب وارداتی از قبیل تعرفه واردات، زمان و نوع محصولات وارداتی و…
– عدم وجود تشکل‌های فراگیر و قوی مردمی در حوزه‌های مختلف در سطح کشور جهت واگذاری امور به مردم.
– ترویج فرهنگ تجمل‌گرایی و اسراف در سطح کشور که خود منجر به تخریب عرصه‌های منابع طبیعی و منابع پایه تولید گردیده است
– مشکلات واحدهای تولیدی کشور به‌لحاظ عدم ثبات بازار، عدم تأمین نقدینگی مورد نیاز، نرخ سود بالای تسهیلات بانکی، عدم وجود زنجیره‌های تولید و…
– وجود قوانین متعدد و بعضاً متناقض در سطح کشور و عدم ثبات قوانین و مقررات موجود.
– بالا بودن ریسک فنی، بازاری (قیمتی و مالی) در بخش کشاورزی و به‌تبع آن پایین بودن جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش که خود ضمن کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، موجب افزایش سن تولیدکنندگان این بخش گردیده است.
منبع:برهان
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.