نقش تعیین کننده نظام ‌مهندسی در کاربرد مصالح استاندارد

استفاده از مصالح نامرغوب توسط پیمانکاران دلیل عمر کوتاه ساختمان‌ها نقش تعیین کننده نظام ‌مهندسی در کاربرد مصالح استاندارد   گروه راه و شهرسازی- از مشکلات بزرگ بخش مسکن در ایران استفاده از مصالح نامرغوب ساختمانی است که توسط انواع و اقسام پیمانکاران کوچک و بزرگ در سراسر کشور است و همین امر موجب شده […]

استفاده از مصالح نامرغوب توسط پیمانکاران دلیل عمر کوتاه ساختمان‌ها

نقش تعیین کننده نظام ‌مهندسی در کاربرد مصالح استاندارد

 

گروه راه و شهرسازی- از مشکلات بزرگ بخش مسکن در ایران استفاده از مصالح نامرغوب ساختمانی است که توسط انواع و اقسام پیمانکاران کوچک و بزرگ در سراسر کشور است و همین امر موجب شده است که عمر ساختمان‌ها در کشور تا یک سوم عمر کشورهای توسعه‌یافته باشد و همین موجب بطلان و هدررفت بخش عمده‌ای از سرمایه‌های کشور شده است. در این میان از مشکلات حوزه ساخت و ساز بی‌توجه سازمان نظام مهندسی در نظارت بر ساخت و ساز‌ها در کل کشور است که باید ترتیباتی برای اصلاح این فرایند‌ها صورت پذیرد، زیرا ساختمان یک سرمایه ملی است و اگر استاندارد‌ها در ساختمان‌سازی رعایت نشود، عمر مفید ساختمان کاهش پیدا خواهد کرد. در این میان به‌کارگیری مصالح ساختمانی استاندارد، اهمیت به‌سزایی در رشد کیفیت ساخت‌وساز‌ها دارد. در واقع نقشی که مصالح ساختمانی می‌تواند در افزایش طول عمر و کیفیت ساختمان‌ها ایفا کند، به‌طور قطع کم‌تر از نقش مهندسان ناظر و توجه به رعایت مقررات ملی نیست. همچنین به گفته مسؤولان سازمان نظام‌مهندسی، عدم معرفی مصالح ساختمانی استاندارد، یکی دیگر از مشکلات جدی این حوزه است. به‌طوری‌که مشخصات فنی مصالح عرضه‌ شده در بازار وجود ندارد و همین امر تشخیص مصالح استاندارد از غیراستاندارد را برای سازندگان و مهندسان دشوار کرده است لذا این سؤال مطرح می‌شود که سازمان‌های نظام‌مهندسی چه نقشی در زمینه معرفی و به‌کارگیری مصالح استاندارد دارند و چگونه می‌توانند در این حوزه ایفای نقش کنند؟

نقش مهندسان ناظر در کاربرد مصالح استاندارد

حسن مجتبی‌زاده، رییس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان زنجان

سازمان‌ها می‌توانند با کمک مهندسان ناظر خود نقش خوبی را در این زمینه ایفا کنند لذا مهندسان ناظر می‌توانند در پروژه‌هایی که نظارت آنها را بر عهده دارند، به مصالحی اجازه استفاده بدهند که استاندارد باشند و اگر این اتفاق مهم بیفتد، قسمتی از مشکلات صنعت ساختمان حل‌وفصل می‌شود. به این معنا که می‌توانیم با استفاده از مصالح استاندارد و دارای کیفیت، عمر بناهای خود را افزایش دهیم، همچنین در استان زنجان، برای این‌که مصالح تولیدی بومی را به مصرف‌کنندگان یعنی کارفرمایان و مهندسان شناسایی کنیم، یک نمایشگاه دائمی مصالح استاندارد برپا کرده‌ایم و از تولیدکنندگانی که محصولات آنها دارای تأییدیه و استانداردهای لازم است، دعوت کرده‌ایم تا نمونه‌هایی از مصالح تولید خود را در معرض دید عموم مراجعه‌‌کنندگان قرار دهند.

از سویی مصالح نوین چنانچه دارای استانداردهای لازم بوده و مجوزهای لازم را اخذ کرده باشند، بسیار مفید هستند. زیرا هم می‌توانند در سبک‌سازی ساختمان‌ها مؤثر باشند و هم در بحث صرفه‌جویی در مصالح کمک‌کننده باشند. ضمن این‌که این محصولات می‌توانند سرعت ساخت‌وساز‌ها را افزایش دهند که تمامی این موارد، جزو اثرات مهم به‌کارگیری این مصالح است. لذا به نظر می‌رسد که اگر کارفرمایان توجیه شوند که مصالح استاندارد چه تفاوت‌هایی با مصالح غیراستاندارد دارند، بیش‌تر آنها به سراغ مصالح غیراستاندارد که بعضاً هم ارزان است، نمی‌روند لذا مشکلی که ما در این حوزه داریم، این است که اختلاف بین مصالح استاندارد و غیراستاندارد بسیار زیاد است. ما برای این‌که این موضوع را کنترل کنیم، برای هر یک از مهندسان ناظر خود فرم‌های جداگانه‌ای را طراحی کرده‌ایم تا علاوه بر گزارش‌هایی که وظیفه دارند به سازمان نظام‌مهندسی و مرجع صدور پروانه تحویل دهند، برگه‌ای نیز تهیه می‌کنند مبنی بر این‌که از چه نوع مصالح استانداردی استفاده کرده‌اند.

نقش حاکمیت، پررنگ‌تر از نقش نظام‌مهندسی

تورج ناییج‌پور، عضو هیأت ‌مدیره سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان مازندران

ما در این زمینه قبل از این‌که نقش نظام‌مهندسی را بررسی کنیم، باید نقش حاکمیت را بررسی کنیم. چون تولید مصالح ساختمانی استاندارد و منفعت عامه، در واقع برعهده حاکمیت است، چون مسأله اصلی این است که باید روی عملکرد تولیدکنندگان نظارت جدی اعمال شود و واحدهای تولیدی، ناظر تولید در اختیار داشته باشند و البته این ناظران تولید هم صلاحیت لازم را دریافت کرده باشند.

به‌عنوان نمونه، مشابه با واحدهای تولید موادغذایی در کشور که هم دارای ناظر فنی در داخل کارخانه هستند و هم بازرسان بهداشت هراز چند گاهی فرایند تولید کالا‌ها را از نظر بهداشتی بودن سیستم‌ها بررسی می‌کنند، باید نظامی شکل بگیرد تا در تمامی واحدهایی که محصولات و مصالح ساختمانی تولید می‌کنند، حتماً ناظران فنی حضور داشته باشند که این ناظران فنی باید از صلاحیت لازم برخوردار باشند و تا جایی که تولید و استاندارد بودن مصالح ساختمانی در اختیار سازمان بوده، سازمان نظام‌مهندسی و مهندسان تلاش کرده‌اند که این استاندارد‌ها در بخش‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد و اجرایی شود.

راستی‌آزمایی استانداردهای بتن‌ آماده روشن نیست

هنوز راستی‌آزمایی استانداردهای بتن‌های آماده هم چندان روشن و مشخص نیست. به همین دلیل باید در این بخش تلاش زیادی شود تا به نتیجه برسد که کار بسیار سختی مخصوصاً در استان مازندران است لذا به ‌طور کلی مصالح شن و ماسه در کل کشور این مسایل را دارد و هنوز نتوانسته‌اند برای آنها استانداردهایی را تعریف و ایجاد کنند. چالش‌های حوزه بتن هم بسیار جدی است و اگرچه بتن در حد بسیار زیادی در کشور مصرف می‌شود، ولی به نسبت مصرف آن، دقت لازم در این حوزه اعمال نمی‌شود.