دریا، محور توسعه بنادر کوچک! رامین شاهی- سواحل طولانی جنوبی کشورمان از بندر خرمشهر تا خلیج گوادر بسان گنجی بزرگ برای کشور و توسعه آن است که می‌تواند موجب رشد و توسعه قابل توجه در اقتصاد ایران شود. چند سالی است که توسعه دریا محور در کشور مورد توجه واقع شده است اما متأسفانه توسعه […]
دریا، محور توسعه بنادر کوچک!
رامین شاهی- سواحل طولانی جنوبی کشورمان از بندر خرمشهر تا خلیج گوادر بسان گنجی بزرگ برای کشور و توسعه آن است که می‌تواند موجب رشد و توسعه قابل توجه در اقتصاد ایران شود. چند سالی است که توسعه دریا محور در کشور مورد توجه واقع شده است اما متأسفانه توسعه دریا محور در طی دهه‌های گذشته در کشور مورد بی‌توجهی واقع شده است، در حالی که حدود ۵۵ درصد جمعیت جهان در ۶۰ کیلومتری ساحل مستقر هستند که این مورد در سواحل جنوبی کشور ما کم‌تر از ۱۰ درصد است. طول سواحل جهان ۱۶۳۴۷۰۰ کیلومتر است و مطابق آمار رسمی منتشره (CIA- the word fact book 2007)، جمهوری اسلامی ایران دارای ۸۶۲۰ کیلومتر مرز آبی و خاکی است.۶۳درصد این رقم یعنی ۵۴۴۰ کیلو متر مرز خشکی است که به‌طور عمده در شرق و غرب کشور قرار دارد و ۳۷درصد آن یعنی ۳۱۸۰ کیلومتر مرز آبی است که ۷۴۰ کیلومتر آن در شمال و ۲۴۴۰ کیلومتر آن در جنوب کشور قرار دارد. طبق نتایج مطالعات طرح مدیریت یکپارچه مناطق سواحلی کشور (ICZM) ، طول خطوط ساحلی جمهوری اسلامی ایران در مقیاس ۲۵۰۰۰ : ۱ با احتساب جزایر و رود‌ها ۸۹۰ کیلو متر در شمال کشور دریای مازندران و ۴۸۸۰ کیلومتر در جنوب کشور یعنی دریای خلیج‌فارس و دریای عمان است.۷ استان کشور در نوار ساحلی قرار دارند که بالغ بر ۲۲٫۵درصد جمعیت کشور را در خود جای داده‌اند، هر چند درصد کمی از این جمعیت به‌طور مستقیم در جوار دریا زندگی کرده و از آن ارتزاق می‌کنند ولی زندگی بخش عمده‌ای از این جمعیت، کم و بیش با دریا مرتبط بوده و از آن تأثیر می‌پذیرد. از ۷ استان ذکر شده، استان مازندران و گلستان در شمال کشور هستند.
لزوم توسعه بنادر کوچک
منطقه‌‌های ساحلی به‌عنوان فصل مشترک و محل تلاقی دو زیست‌بوم خشکی دریا، دارای ویژگی‌های بسیار متفاوتی از دیگر نواحی زمین است. ارزش تجارت کالایی جهان از طریق دریا در سال به هزاران میلیارد دلار در سال می‌رسد و با توجه به پتانسیل بالای سواحل و دریا در بحث تجارت، گردشگری، انرژی و… می‌توان گستره فعالیت‌های گوناگون را در سواحل کشور ایجاد کرد لذا یکی از پتانسیل‌های بسیار خوب رونق سواحل کشور، ساماندهی و توسعه بنادر کوچک در طول سواحل جنوبی است، به گونه‌ای که این بنادر که از دیرزمان نقش‌های تمدنی و تجارت را در پهنه‌های سواحل جنوب کشور ایفا می‌کردند، در طول سنوات متمادی دستخوش تغییرات و جابه‌جایی‌هایی شده‌اند اما هم‌اکنون برخی از آنها هنوز هم در مباحث صیادی کارکرد دارند. از سویی این بنادر که می‌توانند در نقش کاتالیزور و سوپاپ اطمینان بنادر بزرگ کشور اثرگذاری داشته باشند در حال حاضر آنچنان که باید مورد توجه قرار ندارند و با بی‌مهری مواجه هستند لذا باید گفت نقش مؤثر این بنادر در شکل‌گیری و تمرکز جمعیتی سواحل وصف‌ناپذیر است و یکی از شیوه‌های جذب جمعیت و رونق سواحل، ساماندهی و توسعه این بنادر کوچک است. در واقع ایفای نقش محلی بندر به عنوان نقطه اتصال امن دریا با حمل و نقل دریا و مراکز تولید کشور نقش ایفا کنند و متعاقب آن هنگامی که تبعیت بنادر از اصول صنعتی تجارت بین‌المللی مبتنی بر سامانه‌ای زنجیره حمل و نقل مورد انتظار واقع شد و در نهایت زمانی که تبدیل حمایت بندر به صنعت مدنظر متولیان و سیاست‌گذاران کشور‌ها قرار گرفت و مقرر شد تا بنادر در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز نقش ایفا کند؛ بنادر نسل دوم، سوم و چهارم شکل گرفت و ظهور یافت. در هر حال، این‌که بگوییم بندری در چه نسلی قرار دارد با توجه به عوامل متعدد تأثیرگذار، کار چندان ساده‌ای به نظر نمی‌رسد.
صنعتی که در خلیج‌فارس و دریای عمان فراموش شده است
می‌توان امیدوار بود با ایجاد ساختار تشکیلاتی در سازمان بنادر جهت تولیت بنادر کوچک، توسعه و تجهیز آنها در قالب ساختار ایجاد شده روز به روز افزایش یابد، اما یکی از راه‌های توسعه سواحل جنوبی کشور ضمن توسعه بنادر کوچک می‌توان به تعمیر و خدمات‌رسانی به انواع کشتی‌هایی که در دریا تردد دارند؛ می‌شود، به گونه‌ای که سالانه بیش از ۳۰ هزار شناور در خلیج‌فارس تردد می‌کنند که بخش زیادی از آنها نیاز به تعمیرات و سرویس‌دهی دارند. این ظرفیت بالای درآمدزایی در آب‌های جنوبی کشور نهفته است، اما با این حال به نظر می‌رسد یا اهمیت این منبع درآمد هنوز برای مسؤولان و فعالان این بخش آشکار نشده یا زیرساخت‌های لازم برای به دست آمدن این درآمد در کشور وجود ندارد، از سویی براساس گزارش صندوق توسعه صنایع دریایی درباره وضعیت تعمیرات کشتی در دنیا، کشورهای سنگاپور، چین، امارات و بحرین مراکز اصلی و قدرتمند تعمیرات کشتی و انواع شناور‌ها در دنیا هستند. لذا در تمام دنیا با ایجاد کارخانه‌های تعمیر و تجهیز کشتی‌‌ها علاوه بر رفع نیاز کشتی‌های خود، با تعمیر سایر کشتی‌های عبوری درآمد خوبی را نصیب کشورشان می‌کنند. به‌عنوان نمونه یک شرکت اماراتی در سال ۲۰۱۲ از طریق تعمیر شناور‌ها بیش از ۲۳۵ میلیون دلار درآمد کسب کرده است. هر کشتی باید هر دو سال و نیم یک‌بار تعمیر شود، اگر تنها کشتی‌های ایرانی را در نظر بگیریم ماهانه بیش از ۵٫۱ میلیون دلار درآمد نصیب شرکت‌های تعمیراتی می‌شود و علاوه بر این مبلغ از خدمات جانبی کشتی‌‌ها نیز سالی ۳۰تا۴۰ میلیون دلار درآمد کسب خواهد شد و در حال حاضر با وجود انواع شناورهای موجود با کاربری‌های متفاوت در خلیج‌فارس و دریای عمان می‌طلبد تا از این صنعت مورد نیاز اقتصاد دریایی بیش از پیش برای جلوگیری از ارز و ایجاد درآمدزایی و اشتغالزایی استفاده شود، از طرفی موجب رونق بنادر کوچک جنوبی کشور شود و آنها را به رونق اقتصادی برساند. همچنین گفتنی است یک بازار گسترده و چند صدمیلیاردی در صنعت کشتی‌سازی وجود دارد که نیازمند یک حامی و پشتیبان سیاسی و دولتی است. یادمان باشد که در گذشته صنعت کشتی‌سازی ما نوپا بود، شاید ساخت یک شناور حمل اسید ضعیف برای صنعت کشتی‌سازی ما کار بسیار پیچیده و سختی بود، اما امروز ما به فناوری‌های روز دنیا در خصوص ساخت انواع شناور دست یافته‌ایم و این توانمندی را داریم. تنها باید باور کشتی‌داران نیز ملی‌تر شود و به سمت تولیدات داخلی تغییر کند تا بازار کشتی‌سازان تأمین شود و سهمی را از این بازار چند صد میلیارد دلاری برای ایجاد اشتغال و ارزآوری بردارند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.