علت کاهش تراز آب خزر نیاز به بررسی دقیق و علمی دارد

  رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی گفت: ورودی رودخانه‌ها، میزان بارش و تبخیر ۳ علت نوسان آب خزر است بنابراین اعلام دقیق علت کنونی کاهش تراز آب این حوضه به بررسی دقیق و علمی این ۳ عامل نیاز دارد. ناصر حاجی‌زاده ذاکر در گفت‌وگو با ایرنا، با اشاره به کاهش تراز آب دریای […]

 

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی گفت: ورودی رودخانه‌ها، میزان بارش و تبخیر ۳ علت نوسان آب خزر است بنابراین اعلام دقیق علت کنونی کاهش تراز آب این حوضه به بررسی دقیق و علمی این ۳ عامل نیاز دارد.

ناصر حاجی‌زاده ذاکر در گفت‌وگو با ایرنا، با اشاره به کاهش تراز آب دریای خزر افزود: نمی‌توان به صراحت گفت که علت این کاهش چیست بنابراین لازم است تحقیق و بررسی علمی و دقیقی روی ۳ پارامتر تعیین تراز آب خزر، صورت گیرد.

وی اظهار کرد: به‌طور کلی میزان حجم آب و نوسانات تراز سطح آب دریای خزر به عنوان یک بدنه آبی محصور در خشکی و بسته، تابع خصوصیات هیدرولوژیکی، ورودی رودخانه‌ها و تبخیر است که میزان حجم و تراز آب این دریا را مشخص می‌کنند.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در مورد پیشینه تراز آب دریای خزر گفت: سوابق قبلی نشان می‌دهد با تغییرات آب و هوایی تراز سطح آب خزر نیز در دوره‌هایی تغییر کرده است، زمانی افزایش یافته و چند سال بعد دوباره کاهش یافته و در سال ۱۳۷۰ بسیار بالا آمده و اکنون دوباره کاهش یافته است؛ به عنوان مثال بنابر آمار، در شهریور ماه گذشته تراز آب خزر به منفی ۲۷ از سطح آب‌های آزاد رسید که نشان می‌دهد نسبت به سال ۱۳۷۰ حدود ۱٫۲ متر کاهش یافته است.

حاجی‌زاده ذاکر در خصوص ارتباط این نوسانات با مسایل آب و هوایی اظهارکرد: این‌ها مسایلی است که باید با دقت بررسی شوند؛ یکی از برنامه‌های پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی بررسی تغییرات آب و هوا روی تراز آب دریای خزر است که در همین راستا یک کارگاه آموزشی منطقه‌ای با حضور نمایندگان کشورهای حاشیه خزر در این پژوهشگاه برگزار شد.

کارگاه تغییر اقلیم و دریای‌خزر با حضور نمایندگان ۵ کشور ایران، آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان و پژوهشگرانی از ترکیه، لبنان، عراق، پاکستان و انگلیس ۱۹ تا ۲۱ اردیبهشت ماه جاری در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد.

وی در پاسخ به این سؤال با توجه به این‌که بیش از ۸۰ درصد آب خزر از رود ولگا تأمین می‌شود، آیا توسعه کشاورزی در مسیر این رود موجب کاهش ورودی آب به خزر شده است، گفت: ولگا همیشه برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفت این‌که بگوییم در این چند ساله اتفاق خاصی افتاده باشد بعید است؛ این تغییرات تراز آب، بیش‌تر تابع تغییرات بارش و ورودی رودخانه‌ها است علاوه بر این‌که تاریخ همواره نوسانات تراز آب خزر را نشان می‌دهد.

چندی است شاهد کاهش تراز آب خزر هستیم که شواهد نشان می‌دهد این کاهش در حال حاضر بیش‌ترین تأثیر را بر خلیج گرگان گذاشته و موجب خشک شدن بخشی از آن شده است در حالی که این خلیج از اهمیت اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی زیادی برخوردار است.

در سال ۱۳۵۴ خلیج گرگان به همراه تالاب میانکاله و زاغمرز، به ‌عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و از آن‌ پس نه ‌تنها خود خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه ‌جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گمیشان به یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی تبدیل شدند.

 

برخی کارشناسان معتقدند این روند طبیعی است اما دخالت بی‌رویه انسان این چرخه طبیعی را دچار اختلال کرده است که ادامه آن عوارض جبران‌ناپذیری مانند از بین رفتن جنگل‌های هیرکانی و تالاب‌های اطراف را به دنبال خواهد داشت.