حفظ دریاچه نمک دغدغه دوستداران محیط‌زیست حفظ دریاچه نمک که در دهه‌های گذشته از طریق رودخانه‌های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملاً پرآب بوده، اکنون با قطع حقابه‌ها، خشکسالی مستمر و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دوستداران محیط زیست در قم تبدیل شده است. به گزارش ایرنا، […]
حفظ دریاچه نمک دغدغه دوستداران محیط‌زیست
حفظ دریاچه نمک که در دهه‌های گذشته از طریق رودخانه‌های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملاً پرآب بوده، اکنون با قطع حقابه‌ها، خشکسالی مستمر و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دوستداران محیط زیست در قم تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، برداشت بی‌رویه از منابع آبی حوضه دریاچه نمک، موجب پیشروی آب‌های فراشور در سفره‌های زیرزمینی به سمت دشت‌ها و نابودی پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه شده است که در صورت ادامه، مرگ دریاچه را درپی خواهد داشت.
شکننده بودن محیط طبیعی دریاچه نمک، باعث شده است تا هرگونه بهره‌برداری صنعتی و معدنی از آن، عواقب ناگواری درپی داشته باشد؛ بنابراین لازم است قبل از تصمیم‌گیری برای استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی دریاچه نمک به وضعیت محیط‌زیستی آن توجه شود که به گفته کارشناسان این حوزه، اصلاً مناسب نیست و دریاچه در اثر خشکسالی‌های مداوم در حال تبدیل شدن به کانون ریزگردهای نمکی در ناحیه مرکزی ایران است.
نگاهی به وضعیت محیط‌زیستی استان قم نشان می‌دهد این استان با وسعت یک میلیون و ۱۲۳ هزار هکتاری در حاشیه کویر و در یک منطقه خشک و نیمه‌‌خشک قرار گرفته است و به همین دلیل آب و هوای گرم و خشک دارد؛ مناطق شرقی، مرکزی و شمالی استان را بیابان‌های وسیع همچون دشت مسیله فرا گرفته است، همچنین ۴۰۰هزار هکتار از وسعت استان در آستانه بیابان شدن، ۱۷۶ هکتار بیابان و ۱۰۵هزار هکتار از مناطق بیابانی به کانون تولید گرد و خاک تبدیل شده است.
این وضعیت عمق آسیب‌پذیری طبیعت استان را نشان و هشدار می‌دهد هرگونه اقدام غیرکارشناسی در رابطه با بهره‌برداری از منابع طبیعی موجود در قم همچون دریاچه نمک، می‌تواند خطرات زیست‌محیطی را در پی داشته باشد.
پیرامون وضعیت دریاچه نمک نیز باید گفت این دریاچه در ناحیه شرقی استان قم و در حد فاصل ۳ استان، قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته و بزرگ‌ترین دریاچه فصلی و فراشور کشور است که حدود ۲۰۰ هزار هکتار وسعت داشته و یک سوم آن در محدوده جغرافیایی قم قرار گرفته است و دارای ساختار زمین شناختی کم‌نظیر شامل پوسته نمکی و حاشیه باتلاقی است که در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی و تخصیص نیافتن حقابه آن به یکی از کانون‌های فعال ریزگرد‌ها در منطقه تبدیل شده است.
آنچه بیان شد نشان می‌دهد توجه نکردن به حیات دریاچه نمک نه تنها طبیعت قم بلکه محیط‌زیست تمام منطقه مرکزی ایران را تهدید می‌کند، بنابراین تا دیر نشده لازم است از نظر کارشناسان استفاده شود و این دریاچه در آستانه مرگ را احیا کرد؛ در این میان نقش دوستداران محیط‌زیست از هر قشر و گروه بسیار مهم‌تر است و آنان می‌توانند به عنوان نمایندگان مردم، درخواست‌های زیست‌محیطی جامعه را از مسؤولان مطالبه کنند.
** بحران دریاچه نمک جدی است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به این که ورودی به دریاچه نمک قم نزدیک صفر است، افزود: در گذشته از طریق دشت مسیله و رودخانه‌های قره چای و قمرود حدود یک میلیارد مترمکعب آب وارد دریاچه نمک می‌شد، اما اکنون این رقم به نزدیک صفر رسیده است.
سید محمد تقی سجادی با بیان این که باید بحران دریاچه نمک جدی گرفته شود، گفت: اکنون آب ورودی به این دریاچه از سمت قم به صفر رسیده و از سمت شمال هم آب ورودی به دریاچه به میزان بسیار محدود جریان دارد.
وی بیان کرد: در برابر کاهش آب ورودی به دریاچه نمک، فعالیت‌های سنگین عمرانی همچون احداث آزادراه، خطوط انتقال انرژی و راه‌آهن در بستر دشت مسیله که روان آب‌های آن به دریاچه نمک وارد می‌شود، شرایط حفظ حیات این دریاچه را سخت‌تر کرد.
وی ادامه‌داد: برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای باید شرایط زیست‌محیطی را درنظر گرفت، در غیر این‌صورت باید منتظر واکنش سخت طبیعت بود؛ در نتیجه برخی فعالیت‌های انسانی در حوضه آبریز دریاچه نمک، هم‌اکنون منطقه‌ای که روزگاری دارای پوشش گیاهی بود را به بیابان‌های خشک و کانون‌های تولید گرد و غبار تبدیل کرده است.
سجادی گفت: مسأله دیگری که در اثر خشک شدن رواناب‌های بستر دریاچه نمک به وجود آمده است، بازگشت شورآبه‌ها از بستر دریاچه به سطح دشت‌های اطراف است.
وی افزود: این اتفاق باعث می‌شود دشت‌ها و زمین‌های کشاورزی اطراف دریاچه به دلیل شور شدن منابع آبی و سطح زمین، دیگر قابلیت کشت گیاه را نداشته باشد و به تدریج تبدیل به بیابان و کانون گرد و غبار شود.
وی ادامه داد: بعد از خشک شدن تدریجی رواناب‌های دریاچه نمک، بلورهای نمک که در سطح زمین قرار گرفته در اثر سرما و گرما به تدریج شکسته و خرد می‌شود و با یک وزش باد به حرکت درمی آید و می‌تواند طوفان‌های نمکی که برای سلامت انسان‌ها بسیار مخرب است را ایجاد کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم گفت: اگر حقابه‌های اختصاص یافته برای دریاچه نمک به آن وارد نشود، نفوذ گرد و غبارهای نمکی به شهرهای مرکزی ایران همچون قم و تهران دور از انتظار نخواهد بود.
وی بیان‌کرد: در چنین شرایطی باید از هر اقدامی که به محیط‌زیست دریاچه نمک آسیب می‌زند جلوگیری کرد؛ همچنین باید با کاشت گیاهان مقاوم در اطراف دریاچه، پوشش گیاهی محافظ برای جلوگیری از گرد و خاک ایجاد کرد.
وی ادامه‌داد: اجرای عملیات استخراج موادمعدنی از دریاچه نمک می‌تواند سرعت تبخیر رواناب‌های آن را تشدید کند و این مسأله نجات دریاچه را با سختی بیش‌تری رو‌به‌رو می‌کند.
** لزوم اختصاص حقابه حوضه آبخیز دریاچه نمک
مدیرکل مدیریت بحران استان قم نیز پیرامون این موضوع بیان داشت: کاهش بارندگی در اثر خشکسالی‌های پی‌درپی، حفر چاه‌های عمیق برای بهره‌برداران از منابع زیرزمینی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی از جمله مهم‌ترین عواملی است که خطر خشک شدن دریاچه نمک را تشدید می‌کند.
محسن اوروجی بیان‌کرد: مطالعات و پایش وضعیت دریاچه نمک و دشت‌های اطراف آن به‌طور مستمر انجام می‌شود تا با راهکاری عملی از وقوع بحران زیست‌محیطی در استان قم و مناطق مرکزی ایران، جلوگیری شود.
وی ادامه‌داد: پایین رفتن سطح منابع آبی دریاچه نمک موجب پیشروی آب‌های شور شده است که این پدیده نیز آسیب‌های فراوانی به محیط‌زیست وارد می‌کند.
اوروجی گفت: حوضه آبخیز ایران مرکزی که استان قم نیز در آن واقع شده است با کمبود جدی منابع آبی مواجه است، برای حل این مشکل باید حقابه‌های اختصاص یافته به این منطقه تأمین و وارد این حوضه آبخیز شود؛ در همین رابطه وزارت نیرو ۱۵۴ میلیون مترمکعب آب به حوضه آبخیز رودخانه قمرود اختصاص داده است که با ورود این حجم از آب به منطقه بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی برطرف و تا حدی از روند خشک شدن دریاچه نمک جلوگیری می‌شود.
وی افزود: اگر منابع آبی و سفره‌های زیرزمینی حوضه دریاچه نمک خشک شود، گرد و خاک ناشی از آن، تمام استان‌های مرکزی ایران همچون قم، تهران، اصفهان و مرکزی را درگیر مشکل‌های زیست‌محیطی می‌کند.
** فرصت حفظ حیات دریاچه نمک وجود دارد
معاون فنی سازمان حفاظت محیط‌زیست استان قم نیز پیرامون این مسأله در گفت‌وگو با ایرنا، ضمن اشاره به این که بحران دریاچه نمک هنوز در گام‌های نخست است، افزود: بر اثر خشک شدن قسمت‌هایی از دریاچه نمک برخی از انواع گرد و خاک در این منطقه به وجود آمده است اما هنوز ذرات بسیار خطرناک از دریاچه منتشر نمی‌شود و فرصت برای اصلاح وضعیت این حوضه آبریز وجود دارد، اما اگر در این مسأله کوتاهی شود، قم و شهرهای اطراف دریاچه از جمله تهران به خوزستانی دیگر تبدیل می‌شود.
سیداحمدشفیعی بیان‌کرد: با وجود برداشت بیش از یک میلیارد متر مکعبی از ذخایر آبی دریاچه نمک در سال‌های اخیر، این دریاچه هنوز نفس می‌کشد و سطح آن مرطوب است و ریزگردهای نمکی از دل آن بلند نشده است، اگر این ریزگرد‌ها در آسمان منتشر و با آلودگی‌های شیمیایی موجود در هوا ترکیب شود باید گفت سلامت انسان‌ها و سایر موجودات زنده به شدت در معرض خطر قرار می‌گیرد.
وی ادامه‌داد: دریاچه نمک ۱۵ برابر مساحت شهر قم وسعت دارد و گرد و غبار ناشی از خشک شدن آن که در جهت وزش بادهای غالب استان به خصوص در فصل تابستان منتشر می‌شود، آسیب جدی برای محیط‌زیست و سلامت شهروندان قمی به همراه خواهد داشت.
شفیعی افزود: گرد و غبار ایجاد شده از دریاچه نمک می‌تواند توفان‌های نمکی در ایران مرکزی به راه بیندازد و شهرهای مختلف کشور را به کانون‌های بحران زیست‌محیطی تبدیل کند.
** استخراج موادمعدنی از دریاچه نمک فقط با رعایت استانداردهای بین‌المللی
رییس اداره بهداشت، امنیت، محیط‌زیست و انرژی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم نیز در رابطه با آخرین وضعیت مطالعات صورت گرفته برای برداشت موادمعدنی از دریاچه نمک گفت: پس از تکمیل شدن مطالعات کارشناسی پیرامون دریاچه نمک، تنها واحدهایی اجازه بهره‌برداری از مواد معدنی آن را خواهند داشت که سخت گیرانه‌‌ترین استانداردهای بین‌المللی در موضوع حفاظت محیط‌زیست را رعایت کنند.
جواد ناطق، بیان‌داشت: حیات دریاچه نمک برای متولیان بخش صنعت و معدن استان قم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اگر در فرایند استخراج مواد معدنی به این نتیجه برسیم که فعالیت برخی از واحدهای بهره‌بردار در دریاچه نمک می‌تواند منجر به آسیب دیدن و یا خشک شدن قسمتی از آن شود، به‌طور حتم از این کار جلوگیری خواهیم کرد.
وی با اشاره به این که فرایند استخراج مواد معدنی از بستر دریاچه نمک تا تکمیل نشدن مطالعات کارشناسی لازم آغاز نخواهد شد، افزود: بر اساس راهبرد توسعه پایدار استان، هیچ گاه اجازه نخواهیم داد برداشت مواد معدنی از دریاچه نمک موجب برخواستن گرد و غبار از بستر آن شود و سلامت شهروندان در معرض خطر قرار گیرد.
وی ادامه داد: بر مبنای برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تنها واحدهایی می‌توانند برای استخراج موادمعدنی از دریاچه نمک اقدام کنند که علاوه بر رعایت سختگیرانه‌‌ترین استانداردهای محیط‌زیستی، دارای پیشرفته‌‌ترین ابزارهای بهره‌برداری موادمعدنی باشند و بتوانند محدوده مورد بهره‌برداری را در کم‌ترین زمان به حالت اولیه بازگردانند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.