مدیریت مصرف آب، انگیزه‌ای مهم برای نشان دادن عزم ملی سوء‌مصرف، عملکرد جزیره‌ای دستگاه‌ها و مشارکت نداشتن مردم، اصلی‌‌ترین معضل آب در کشور است، معضلی که رفع ریشه‌ای آن در گرو پیوند هرچه مستحکم‌تر بدنه کارشناسی با تصمیم گیران در کشور است و به گفته صاحبنظران، باید به دغدغه ملی تبدیل شود. به گزارش ایرنا، […]
مدیریت مصرف آب، انگیزه‌ای مهم برای نشان دادن عزم ملی
سوء‌مصرف، عملکرد جزیره‌ای دستگاه‌ها و مشارکت نداشتن مردم، اصلی‌‌ترین معضل آب در کشور است، معضلی که رفع ریشه‌ای آن در گرو پیوند هرچه مستحکم‌تر بدنه کارشناسی با تصمیم گیران در کشور است و به گفته صاحبنظران، باید به دغدغه ملی تبدیل شود.
به گزارش ایرنا، ایران با حدود ۸۰ میلیون جمعیت یک درصد از جمعیت دنیا را داراست، اما به دلیل قرار گرفتن بیش از ۶۰ درصد از مساحت سرزمینی آن در منطقه خشک و نیمه‌خشک جغرافیایی تنها از حدود ۰٫۳ درصد منابع آبی دنیا بهره‌مند است.
همچنین در حالی که متوسط بارندگی در دنیا ۷۵۰ میلی‌متر است، این عدد در ایران به دلایل مختلف از جمله شرایط جغرافیایی و اقلیمی حدود ۲۱۴ میلی‌متر یعنی معادل یک سوم بارندگی دنیا است.
علیرضا سلامت، معاون مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری یونسکو در تهران در این زمینه می‌گوید: در طول ۱۵ سال اخیر به واسطه کمبود آب حدود ۵ میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی استفاده شده است.
وی با اشاره به این‌که در دوره‌ای در کشورمان برای هر نفر در سال حدود ۷ هزار مترمکعب آب وجود داشت، افزود: این درحالی است که این عدد هم‌اکنون به مرز ۱۵۰۰ یا ۱۶۰۰ مترمکعب رسیده و اگر به همین وضع پیش برود اوضاع آب در کشور به شدت بحرانی خواهد شد.
هیأت دولت اسفندماه سال گذشته برای ارتباط هر چه بهتر دستگاه‌های مرتبط با آب در کشور تشکیل «کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی» را به تصویب رساند.
کارگروهی که ریاست آن برعهده وزیر نیرو و اعضای آن، معاونان سازمان برنامه و بودجه و سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزرای جهاد کشاورزی، کشور و صنعت، معدن و تجارت هستند و البته گفته می‌شود با تصمیم این کارگروه حتی امسال برای مقابله با تنش آبی سهم آب برخی از بخش‌ها حتی کشاورزی با کاهش بیش از میزان متعارف مواجه خواهد شد.
منابع آب کشور بیش‌تر کجا هدر می‌رود؟
براساس گزارش‌ها، چیزی بیش از ۹۰ درصد از منابع آبی کشورمان در بخش کشاورزی و مابقی حدود ۷ درصد در بخش خانگی و شرب و ۳ درصد نیز در بخش صنعت استفاده می‌شود.
گرچه از آب تصفیه شده و گران برای بخش کشاورزی استفاده نمی‌شود، اما به هرحال درصد استفاده این بخش از منابع آبی کشور بسیار بالاست و از طرفی با این که تنها حدود ۶ تا ۷ درصد از منابع آبی کشور در بخش شرب و خانگی استفاده می‌شود اما این میزان منابع آبی نیز آب تصفیه شده است و به عبارتی آب گران محسوب می‌شود.
مسأله مهم البته تأثیر هر یک از این بخش‌ها در هدررفت منابع آبی کشور است که به اعتقاد صاحبنظران مدیریت بخش کشاورزی به دلیل استفاده بیش از ۹۰ درصدی از منابع آبی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
هر چند البته در بخش آب شرب خانگی نیز استفاده از ابزارهای مختلف از جمله افزایش قیمت آب بها در کنترل آب مصرفی شهروندان در کوتاه‌مدت تأثیر به سزایی خواهد داشت اما تجربه نشان داده است که این اهرم نیز به مرور زمان عادی می‌شود و تأثیر اولیه خود را از دست خواهد داد.
به گفته وی، در تهران هر نفر چیزی حدود ۳۰۰ لیتر آب استفاده می‌کند، در حالی‌که الگوی یک کشور اروپایی ۱۰۰ تا ۱۵۰ لیتر در روز است و در آلمان هر نفر ۱۳۰ لیتر مصرف آب دارد؛ به عبارت دیگر، در حالی که بارش و منابع آبی این کشور‌ها بسیار بیش‌تر از ایران است، مصارف آبی آنها یک دوم ماست.
بازیافت آب جدی گرفته شود
معاون مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری یونسکو در تهران در ادامه و پس از تجزیه و تحلیل‌های عددی در خصوص وضعیت منابع آبی کشور می‌گوید: کشورهایی که وضعیت آبی و بارش آنها به مراتب بهتر از کشور ما است، در زمینه مدیریت منابع آبی خود جد و جهد دارند.
سلامت با ذکر مثالی می‌گوید: در حال حاضر حتی در برخی از کشورهای پرآب اروپا یا ژاپن از سیستم‌های بازچرخانی آب برای استفاده‌های غیرشرب استفاده می‌شود و صدور پایان کار ساختمان‌ها را به وجود سامانه تصفیه فاضلاب در آنها منوط کرده‌اند.
به اعتقاد وی، استفاده مجدد از آب‌های خاکستری فاضلاب‌ها برای مصارف غیرشرب حداقل ۵۰ تا ۶۰ درصد بهره‌وری آب را افزایش می‌دهد.
وضعیت شبکه جمع‌آوری فاضلاب در کشور
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو همچنین جمعیت تحت پوشش شبکه مدرن جمع‌آوری فاضلاب شهری در ایران را حدود ۴۸ درصد و در بخش روستایی حدود نیم درصد اعلام کرده و در عین حال می‌گوید: البته در مجموع دفع بهداشتی فاضلاب روستایی از طرق مختلف دیگر مانند چاه جذبی بیش از ۹۵ درصد است.
فهمی همچنین ادامه داد: تعداد تصفیه‌خانه‌های مربوط به آب شرب ۳۴۳ واحد است و تعداد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری حدود ۲۱۰ واحد بوده و برآورد شده است که در طی برنامه ششم این تعداد به ۲۶۰ واحد افزایش یابد.
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو در ادامه با اشاره به این‌که ظرفیت کنونی بازچرخانی و استفاده چند باره از آب (بازیافت فاضلاب شهری) در کشور بیش از یک میلیارد مترمکعب است، افزود: البته ظرفیت اسمی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب است.
فهمی ادامه داد: با این حال در برنامه ششم توسعه کشور این رقم به بالغ بر یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید.
چقدر از حجم آب شهری تبدیل به فاضلاب می‌شود؟
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو همچنین با بیان این‌که کل آب مصرفی کشور در بخش شهری حدود ۶ تا ۷ میلیارد مترمکعب است، اظهارداشت: ۴تا ۴٫۵ میلیارد آن تبدیل به فاضلاب می‌شود.
فهمی گفت: مهم آن است که ما بتوانیم این فاضلاب را به ویژه در بخش‌های کشاورزی و صنعت دوباره وارد چرخه مصرف کنیم.
وی افزود: یعنی به جای این که بخش‌های کشاورزی و صنعت از آب سالم بهداشتی استفاده کنند، بایستی مجاب شوند از پسابی که با رعایت مسایل زیست‌محیطی و بهداشتی و استانداردهای لازم تولید شده استفاده نمایند.
عملکرد جزیره‌ای و سوء مصرف، بزرگ‌ترین معضل آب در کشور
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با تأکید بر این که عملکرد جزیره‌ای و سوء‌مصرف بزرگ‌ترین مشکل آب در کشور است، گفت: اگر با کمک مردم جامعه را به سمت مصرف صحیح منابع آب سوق دهیم، شرایط مناسب‌تری خواهیم داشت.
فهمی ادامه داد: به‌عنوان مثال وزیر جهاد کشاورزی سیاست‌های ممنوعیت و محدودیت کشت برنج به جز استان‌های گیلان و مازندران را با همکاری نمایندگان دولت در استان‌ها برنامه‌ریزی و اعمال می‌کند البته راه‌حل‌های جایگزین برای معیشت کشاورزان طراحی خواهد شد.
وی افزود: به عنوان مثال مدیریت صحیح مصرف آب فضای سبز شهری در کشور و انتخاب یک راهکار و الگوی مناسب برای تأمین آب مورد نیاز این بخش از سوی شهرداری‌ها در حفظ منابع آبی بسیار تعیین‌کننده است.
آب را دغدغه ملی کنیم
اما معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو بهترین راهکار برای رفع مشکل آب در کشور را تبدیل مسأله از یک مسأله اداری و ستادی به یک مسأله و دغدغه ملی دانست و گفت: برای رفع مشکل آب در بخش مدیریت مصرف و تقاضا در کشور باید یک مجموعه شبکه اجتماعی یا سایت یا شبکه‌ای تعاملی متشکل از متخصصان، کارشناسان و دانشگاهیان موجود در صنعت آب تشکیل شود.
بحران آب و امیدواری‌ها به‌کارگروه ملی سازگاری با کم آبی
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو همچنین در خصوص، اساس تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی از سوی هیأت دولت نیز گفت: در واقع هدف اصلی از ایجاد این کارگروه همکاری نزدیک‌تر و بیش‌تر دستگاه‌های دولتی با یکدیگر است که ضمن تأکید بر وظایف ذاتی دستگاه‌ها ۴ موضوع برای این کارگروه تعریف شده است.
فهمی با تأکید بر این که کم‌آبی یک موضوع مستمر در کشور بوده و موقتی نمی‌باشد، افزود: در واقع کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی باید برنامه‌های متناسب و سازگار را ابتدا در سطح سازمان‌های دولتی و پس از آن در سایر بخش‌ها، قوا و در نهایت مصرف‌کنندگان طراحی و اجرا کند.
وی همچنین، همکاری و هماهنگی با جهادکشاورزی برای برنامه‌ریزی و اعمال انطباق الگوی کشت در مناطق مختلف را از دیگر وظایف کارگروه ملی برای سازگاری با کم‌آبی عنوان و تأکیدکرد: البته این موضوع بسیار حایز اهمیت است و از وظایف مستمر و دائمی این کارگروه محسوب می‌شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.