شناسایی مناطق پرخطر زمین‌لغزش کشور محمدقره‌داغلی – یکی از انواع ناپایداری دامنه‌ای که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را بر زندگی انسان‌ها وارد میکند پدیده زمین لغزش است. حرکت و جابه‌جایی بخشی از مواد دامنه در امتداد یک سطح گسیختگی مشخص را «لغزش» می‌نامیم. لغزش انواع مختلف داشته و در هر نوع مصالحی […]
شناسایی مناطق پرخطر زمین‌لغزش کشور
محمدقره‌داغلی – یکی از انواع ناپایداری دامنه‌ای که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را بر زندگی انسان‌ها وارد میکند پدیده زمین لغزش است. حرکت و جابه‌جایی بخشی از مواد دامنه در امتداد یک سطح گسیختگی مشخص را «لغزش» می‌نامیم.
لغزش انواع مختلف داشته و در هر نوع مصالحی می‌تواند ایجاد شود. ویژگی‌های توده متحرک و شکل سطح گسیختگی معمولاً به عنوان عوامل طبقه‌بندی لغزش‌ها به‌کار گرفته می‌شوند.
وجود عوامل مستعدکننده ناپایداری دامنه‌ها نظیر شیب، زمین‌شناسی و کاربری اراضی از جمله عوامل ایجاد خسارت فراوان به منابع طبیعی و مسکونی، از قبیل هدررفت سریع خاک، تخریب اراضی کشاورزی، مسکونی، جنگل‌ها، جاده‌ها و… است. در واقع زمین لغزش یک پدیده مخرب طبیعی است و باعث به وجود آمدن خسارات جبران‌ناپذیری می‌شود که دفع آنها مستلزم صرف وقت و هزینه هنگفتی است. شناخت نواحی مستعد وقوع زمین لغزش و حرکات توده‌ای از ضروریات مدیریت منابع طبیعی و برنامه‌ریزی توسعه‌ای و عمرانی است. با توجه به اهمیت زمین لغزش‌ها سازمان زمین‌شناسی اقدام به تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی زمین لغزش کشور کرده است در این‌باره ایمان‌انتظام‌سلطانی، مدیرگروه آب‌زمین‌شناسی سازمان‌زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی از تهیه نقشه ملی پهنه‌بندی زمین لغزش کشور خبر داد و گفت: این نقشه‌ها اطلاعاتی در زمینه مناطق پرخطر و کم‌خطرتر از نظر وقوع زمین لغزش ارایه می‌دهند.
انتظام‌سلطانی ایران را یکی از کشورهای درگیر معضل ناپایداری‌های دامنه توصیف کرد و گفت: این ناپایداری‌ها می‌تواند با بارندگی‌های ناگهانی، دستکاری‌های انسانی و زلزله‌های نسبتاً بزرگ تحریک شود.
وی با بیان این‌که مطالعه درباره زمین‌لغزش‌‌ها از سال‌های اولیه تأسیس سازمان برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس‌های مختلف انجام می‌شده است، خاطرنشان کرد: در مدیریت مخاطرات و زمین‌شناسی مهندسی نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در مقیاس‌های مختلف تهیه شده است که از آن جمله می‌توان به نقشه‌های پهنه‌بندی یک‌‌دویست‌وپنجاه‌هزارم «گلستان»، نقشه‌های پهنه‌بندی یک‌پنجاه‌هزارم «شهمیرزاد» و «حسن‌آبادکالپوش» و نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج هزارم «خوروفشند» اشاره کرد.
سلطانی نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش را حاوی اطلاعاتی درباره تفکیک مناطق پرخطر و کم‌خطر مستعد زمین‌لغزش دانست و ادامه داد: این نقشه‌های پهنه‌بندی می‌توانند کوچک مقیاس و در سطح ملی و استانی و یا بزرگ مقیاس و در حد نقشه‌های یک بیست‌و پنج‌هزارم و یک ده‌هزارم باشند.
انتظام سلطانی، با بیان این‌که هرچه نقشه بزرگ مقیاس‌تر باشد، دقت کار نیز بالاتر می‌رود تصریح کرد: از سویی نقشه‌ها در مقیاس کشوری معمولاً برای ارایه یک دید کلی برای مقامات کشوری و بهره‌برداری در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کاربرد دارند.
وی اظهار کرد: نقشه یک‌میلیونیوم پهنه‌بندی خطر زمین لغزش‌های کشور بخشی از پروژه تهیه نقشه‌های مخاطرات کشور یا اطلس ملی نقشه‌های مخاطرات کشور است که در ابتدا نقشه‌های سیل، زمین‌لغزش و فرونشست کشور را شامل می‌شود که برهمین اساس نقشه سیل و زمین‌لغزش تهیه شده و نقشه مخاطرات فرونشست هم مراحل پایانی خود را طی میکند.
مدیر گروه آب‌زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی اضافه کرد: برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در شروع کار بانک اطلاعاتی از حدود ۵ هزار لغزش مربوط به بانک داده‌های زمین لغزش‌های کشور (آبخیزداری) و لغزش‌های ثبت شده در نقشه‌های زمین‌شناسی کشور، تهیه و داده‌های آن به صورت یک نقشه پراکنش زمین لغزش‌های کشور ارایه شد.
سلطانی تهیه لایه‌های مربوط به عوامل تأثیرگذار بر وقوع لغزش شامل لایه شیب، اقلیم، شتاب لرزه‌ای، فاصله از گسل، کاربری زمین، بارش سالانه، استعداد لغزشی سازندهای زمین‌شناسی و طبقه‌بندی ارتفاعی یک‌به‌یک را از دیگر بخش‌های این مطالعات ذکر کرد.
وی کلاسه‌بندی هر یک از لایه‌ها را از جمله مرحله بعدی این پروژه عنوان کرد و گفت: در مرحله بعدی وزن‌دهی به لایه‌های فاکتورهای تأثیرگذار و زیرفاکتور‌ها با ترکیبی از دو روش مرسوم تراکم سطحی (فراوانی سطحی) و ارزش‌دهی سلسله مراتبی انجام گرفت و در مرحله آخر کشور به چهار پهنه با خطر بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین تقسیم‌بندی شد.
وی درباره کاربرد نقشه پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های کشور با بیان این‌که این نقشه‌ها از جنبه‌های متفاوت کاربردی هستند، یادآور شد: این نقشه‌ها قادر هستند به مطالعات مربوط به زمین‌لغزش‌‌ها جهت داده، به گونه‌ای که به ما می‌گویند که در کدام بخش‌های کشور مطالعات تفصیلی‌تر لازم است و درک بهتری از مناطق پرخطر و کم‌خطرتر از نظر وقوع زمین لغزش در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد.
در تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی زمین لغزش کشور امیرشمشکی، مازیارتمیزدوست، هایده‌دانشمند و آیداعلی‌نیا از محققان دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی و آیدامحبی از مدیریت ژئو انفورماتیک همکاری داشتند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.