آشفتگی بازار در پی نوسانات ارزی یا شوک‌های روانی گروه تجارت- مجتبی قدیری خودداری از فروش کالا افزایش ناگهانی قیمت ارز، از ماه آغازین سال ۹۷ تاکنون یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان اقتصادی کشور بوده است. چرا که این فعالان آگاه بودند در پی این اتفاق، افت‌‌وخیزهای فراوانی در بازار خریدوفروش کالاهای داخلی و خارجی […]
آشفتگی بازار در پی نوسانات ارزی یا شوک‌های روانی
گروه تجارت- مجتبی قدیری
خودداری از فروش کالا
افزایش ناگهانی قیمت ارز، از ماه آغازین سال ۹۷ تاکنون یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان اقتصادی کشور بوده است. چرا که این فعالان آگاه بودند در پی این اتفاق، افت‌‌وخیزهای فراوانی در بازار خریدوفروش کالاهای داخلی و خارجی ایجاد خواهد شد. هم‌اکنون تولیدکنندگان قادر به تصمیم‌گیری در مورد تولید نیستند و توزیع‌کنندگان هم در انتظار ثبات قیمت‌ها از فروش خودداری می‌کنند. همچنین صادرکنندگان نمی‌توانند تصمیمی قاطع در راستای صادرات محصولات خود بگیرند، زیرا آنها نیز به آینده بازار بی‌اطمینان هستند. این جریانات باعث شده است که بازار اقلام و کالاهای متفاوت به حالت نابسامان درآیند. در حال‌حاضر قیمت بسیاری از کالا‌ها افزایش یافته است و هفته‌ای نیست که با بالا رفتن شگفت‌آور قیمت کالایی روبه‌رو نشویم؛ هر فروشنده‌ای نیز دلیل افزایش قیمت کالا‌ها را افزایش نرخ ارز مطرح می‌کنند؛ این در حالی است که برخی از گزارش‌ها نشان می‌دهد کالایی که در بازار با قیمت دلار غیررسمی به فروش می‌رود، با دلار ۴۲۰۰تومانی تأمین شده است.
به هم خوردن ثبات بازار‌ها در پی شوک‌های ارزی
براساس مطالعات مختلف مشخص شده است که بین نوسانات نرخ ارز و رشد اقتصادی رابطه‌ای منفی وجود دارد، به‌طوری‌که همواره سیاست‌ها مبتنی بر ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز و چندنرخی بودن آن مشکلاتی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. ضمن آن‌که شوک‌های ارزی و نوسانات نرخ ارز باعث بر هم خوردن ثبات بازار‌ها شده است. در این میان عده‌ای بر این باورند که افزایش نرخ ارز باعث رونق صادرات می‌شود، به‌علاوه آن‌که مانع واردات کالاهای غیرضروری هم است. اما قابل تأمل است تا زمانی که کشور ما در بازارهای بین‌المللی تأثیرگذار نباشد صادرات هم با رونق مواجه نخواهد بود. از طرفی هرچند افزایش نرخ ارز از واردات بی‌رویه جلوگیری می‌کند اما در مقابل بر واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای نیز اثرگذار خواهد بود و از آنجا که ایران کشوری وابسته به واردات مواد اولیه است، افزایش نرخ ارز، باعث ارتقای قیمت تکنولوژی وارداتی شده و این مورد اثر خود را در کل فرایند تولید قیمت نهایی نشان خواهد داد.
نوسانات ارز و نرخ تورم
از سوی دیگر نوسانات روبه بالای نرخ ارز بر نرخ تورم نیز تأثیرگذار است. چراکه روند افزایشی نرخ ارز علاوه بر تأثیر قیمت کالاهای اساسی وارداتی و کالاهایی که مواد اولیه آنها وابسته به واردات است باعث سوءاستفاده عده‌ای از این جریانات می‌شود، به‌طوری‌که گاهی اوقات بدون هیچ دلیلی قیمت کالاهای خود را که هیچ وابستگی به نرخ ارز ندارد، افزایش می‌دهند. چنین اقدامی باعث خدشه وارد شدن در چرخه تولیدشده و به غیر از رکود، تورم را هم به دنبال خود خواهد داشت.
افزایش قیمت کالاهای اساسی
کالاهای اساسی و ضروری زندگی مردم که شامل برنج، گوشت، روغن و… می‌شود علی‌رغم ادعای برخی از مسؤولان تحت‌تأثیر نرخ دلار با افزایش قیمت روبه‌رو شده‌اند. این‌گونه که براساس جدید‌ترین آمار بانک‌مرکزی از ۱۱ گروه کالاهای اساسی، ۸گروه با افزایش قیمت مواجه شدند که برخی از آنها گرانی سرسام‌آوری را تجربه کرده‌اند. سید‌ناصر موسوی‌لارگانی، نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در رابطه با افزایش نرخ این کالاهای اساسی گفت: به دلیل افزایش ناگهانی نرخ ارز وضعیتی بی‌سابقه در اقتصاد کشور ایجاد شده است که تأثیر آن بر زندگی مردم کاملاً مشهود است. این مسؤول در رابطه با دلایل افزایش نرخ ارز افزود: زمانی که دولت می‌خواست بازار ارز را کنترل کند مصمم شد اوراق مشارکتی با سود ۲۰درصد عرضه کند، تعدادی افراد هم با چنین تصمیمی سپرده‌های خود را از بانک‌ها بیرون آوردند و اوراق خریداری کردند. چنین تصمیماتی باعث شد که یک‌مرتبه در نرخ ارز و سکه حباب ایجاد شده و با افزایش مواجه شود. وی ادامه داد: دلیل دیگر فعالیت صرافی‌های غیرمجاز است تا جایی که با حضور مافیای دلالان ارزی، شاهد افزایش قیمت دلار شدیم. دولت هم برای جبران بدهی‌هایش به جای کنترل این وضعیت از آن استقبال کرد و با گذشت زمان کنترل نرخ ارز از حیطه قدرت دولت خارج شد. این نماینده مجلس خاطرنشان‌کرد: به هرحال دلار گران شد و در پی خود افزایش نرخ کالاهای دیگر را هم به همراه آورد به‌طوری که نرخ اقلام اساسی چون گوشت، برنج و حتی آب‌معدنی با افزایش روبه‌رو شد و این در حالی است که با مدیریت دولت می‌توان از این شرایط جلوگیری کرد.
بازار‌ها متأثر از نرخ دلار
حال با توجه به مزایا و آسیب‌های روند افزایشی نرخ ارز بر بازار‌ها فعالان و مسؤولان مربوطه نیز از تأثیرات این فرایند نگران از آینده نامعلوم بازار‌ها هستند. یکی از بازارهایی که از نرخ ارز تأثیرپذیری دارد مسکن است، این‌گونه که فعالانش از التهاب و بلاتکلیفی این بازار گلایه‌مند هستند. احمد‌تولا، دبیر انجمن انبوه‌سازان اصفهان در این رابطه معتقد است با افزایش قیمت مصالح با نرخ تمام‌شده مسکن مواجه هستند که این موضوع بر شدت رکود بازار تأثیرگذار است، چراکه فعلاً مردم در دو راهی خرید و یا نخریدن مسکن مانده‌اند.
بازار لوازم خانگی بازار پرمشتری و ملتهب
این روز‌ها بازار لوازم‌خانگی نیز متأثر از افزایش قیمت دلار در حال تجربه افزایش نرخ است، به‌طوری‌که طحان‌پور، رییس اتحادیه لوازم‌خانگی نیز از افزایش حدود ۶ درصدی قیمت لوازم‌خانگی به دنبال افزایش نرخ دلار در هفته‌های اخیر خبر داد و تأکید‌کرد: این افزایش قیمت، رکود در بازار را تشدید خواهد کرد. همچنین حسین‌عبدلی، نایب‌رییس اتحادیه لوازم‌خانگی اصفهان از افزایش نرخ لوازم‌خانگی پس از نوسانات ارزی خبر داد و گفت: افزایش نرخ کالاهای این بازار در این ماه‌های اخیر پس از تغییرات نرخ ارزی تا ۱۰درصد هم بوده است. طبق بررسی‌های میدانی از بازار، نه تنها افزایش غیرقانونی قیمت لوازم‌خانگی خارجی همچنان برجاست، بلکه قیمت‌ها با نوسان بیش‌تر همراه شده‌اند و یک نوع کالا با مدل مشخص از سوی مغازه‌ها با نرخ‌های متفاوت فروخته می‌شود و این تفاوت قیمت از مغازه تا نمایندگی‌های فروش برند‌‌ها بسیار چشمگیر و قابل تأمل است. در این شرایط که بازار لوازم‌خانگی به عنوان یکی از بازارهای اصلی و پرمشتری با نوسان شدید قیمت، افزایش غیرقانونی قیمت و حتی نفروختن کالا مواجه است و از طرف دیگر دولت هم در ارایه ارز با این بخش همراهی کرده و مبلغ چشمگیری ارز دولتی برای واردات اختصاص داده تا مصرف‌کننده و فروشنده با مشکل مواجه نشوند، ضرورت دارد دستگاه‌های نظارتی اعم از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و تعزیرات حکومتی نسبت به نظارت بازار و برخورد جدی با افرادی که عامل این تخلفات هستند، اقدام و انتظار مشتریان برای ساماندهی بازار را برآورده کنند؛ موضوعی که تاکنون مصرف‌کنندگان به شدت نسبت به آن منتقد بوده‌اند.
افزایش قیمت‌ها علت اقتصادی ندارد
اما این روز‌ها گرانی‌های بی‌ضابطه، صدای رییس اتاق اصناف ایران را هم درآورد و وی در تازه‌‌ترین اظهارنظر تأکید‌کرد: بسیاری از افزایش قیمت‌ها در بازار علت اقتصادی ندارد، بلکه عامل اصلی این گرانی‌‌ها ناشی از تبلیغات روانی و شایعات است. به گفته علی‌فاضلی، نوسان نرخ ارز در مقاطع مختلف منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود و شکی در این قضیه نیست، اما کالاهای راهبردی، سبدخانوار و مواد اولیه به انضمام ملحقات و ملزمات با نرخ ارز رسمی ۴۲۰۰تومانی خریداری می‌شود، بنابراین نباید شاهد افزایش قیمت در این نوع کالا‌ها بود. وی متذکر شد: نرخ کالاهای اساسی بدون تغییر باقی مانده، اما گروهی قیمت برخی از کالا‌ها و خدمات را بدون تأییدنظر دستگاه‌های کنترلی و نظارتی افزایش داده‌اند که بدون شک قاطعانه با آنان برخورد خواهد شد.
دولت در تعیین نرخ ارز دخالت نکند
مصطفی‌رناسی، نایب‌رییس اتاق بازرگانی اصفهان گفت: ارز از گزینه‌های تأثیرگذار در اقتصاد به شمار می‌رود، تا جایی که پیش‌بینی نرخ آن برای هر فعال اقتصادی بسیار پراهمیت است، اما نبود ثبات آن باعث می‌شود که امکان این پیش‌بینی از بین برود و بازار‌ها متوقف شوند. همین اتفاقی که هم‌اکنون شاهد آن هستیم. اما موضوع قابل‌تأمل آن است که آنچه در شرایط فعلی تحت عنوان افزایش نرخ ارز عنوان می‌شود افزایش نرخ ارز نیست بلکه کاهش ارزش پول ملی است، به عبارتی گرانی ارز به آن دلیل است که ارزش پول ملی ما کاهش داشته، واضح است زمانی که همه کالا‌ها گران شده‌اند ارز هم با افزایش نرخ روبه‌رو می‌شود. رناسی تصریح‌کرد: در این شرایط است که دولت‌‌ها باید وارد شوند و با تزریق ارز، باعث فروکش کردن التهابات بازار شوند. در واقع دولت باید از نوسانات شدید قیمتی ارز در طول زمان و به تدریج جلوگیری کند و اجازه دهد قیمت ارز هم مانند کالاهای دیگر توسط عرضه و تقاضا تعیین شود. وی هر نوع ورود دولت به اقتصاد را غیرمفید می‌داند و معتقد است چنین حرکتی از سوی دولت در هیچ زمان پیامدی مطلوب نداشته است. همان‌طور که در حال‌حاضر دخالت دولت در بازار ارز باعث رکود بازار شده است، دولت باید به‌تدریج نرخ ارز را پایین آورد چون اکنون قیمت واقعی نیست و خریدوفروشی انجام نمی‌گیرد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.