انتظار برای ثبات بازار بهانه‌ای برای گرانی‌‌ها

انتظار برای ثبات بازار بهانه‌ای برای گرانی‌‌ها مناقصه‌مزایده‌ـ مجتبی قدیری چه کسی مقصر است؟ گران‌فروشی، امتناع از فروش و احتکار کالا از مهم‌ترین مواردی است که در جریان نوسان‌های اقتصادی و تغییر نرخ ارز توسط سودجویان صورت می‌گیرد، برخی اصناف با سوءاستفاده از وضعیت نوسان‌های اقتصادی و تغییر نرخ ارز اقدام به گران‌فروشی می‌کنند. در […]

انتظار برای ثبات بازار بهانه‌ای برای گرانی‌‌ها

مناقصه‌مزایدهـ مجتبی قدیری

چه کسی مقصر است؟

گرانفروشی، امتناع از فروش و احتکار کالا از مهم‌ترین مواردی است که در جریان نوسان‌های اقتصادی و تغییر نرخ ارز توسط سودجویان صورت می‌گیرد، برخی اصناف با سوءاستفاده از وضعیت نوسان‌های اقتصادی و تغییر نرخ ارز اقدام به گران‌فروشی می‌کنند. در روزهای کمبود و گرانی برخی کالا‌ها در بازار، اصناف می‌گویند آنها فقط توزیع‌کننده بوده و دلیل گرانی، واردکنندگان یا تولیدکنندگانی هستند که بهای کالا‌ها را افزایش داده‌اند و احتکار برخی کالا‌ها از سوی واردکنندگان و توزیع‌کنندگان بر مشکلات بازار افزوده است. باید یادآور شد: با اعمال سیاست یکسان‌سازی ارز، قرار بود بازار مصرف آسیبی نبیند اما کیسه‌دوزی برخی واردکنندگانی که ارز دولتی دریافت اما کالا را با نرخ بالا روانه بازار کردند، مانع از آن شد که برنامه ارزی دولت گردنه اجرا را به آسانی طی کند.

آگاهی کامل دولت از اوضاع بازار و میزان کالاهای ذخیره شده

اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در همایش استانداران سراسر کشور در سخنانی به وضعیت قیمت کالا‌ها در بازار اشاره کرده بود و گفته بود: امروز برای ما قابل قبول نیست که نرخ هیچ کالایی به بهانه قیمت ارز افزایش یابد چرا که هر واردکننده‌ای که بخواهد کالا به کشور بیاورد می‌تواند با ثبت سفارش ارز به قیمت ۴۲۰۰ تومان دریافت کند. به‌طوری‌که دغدغه اکنون ما این است که میزان واردات در دو ماهه ابتدای سال‌جاری کمی بیش‌تر از میزان واردات در سال گذشته شده است. وی با بیان این‌که دولت کاملاً به اوضاع بازار و میزان کالاهای ذخیره شده در انبار‌ها آگاه است، افزوده بود: دولت قصد ندارد طوری در بازار مداخله کند که مطلوب بخش خصوصی نیست اما به مردم اطمینان می‌دهیم که ستاد تنظیم بازار با دقت کافی وظایف خود را انجام خواهد داد و اگر مواردی وجود داشته باشد که دغدغه جدی ایجاد کند حتماً تصمیمات مقتضی را اتخاذ خواهیم کرد.‌ اما واقعیت این روزهای بازار با گفته‌های جهانگیری تناقض جدی دارد چراکه مدتی است قیمت کالا‌ها و خدمات به بهانه گرانی دلار افزایش افسار گسیختهای را تجربه می‌کند آن ‌هم درحالی است که قبلاً دولتمردان هشدار داده بودند نباید هیچ کالایی گران شود.

احتکار کالا‌ها از سوی واردکنندگان و توزیع‌کنندگان

در این میان احتکار برخی کالا‌ها از سوی واردکنندگان و توزیع‌کنندگان بر مشکلات بازار افزوده، به همین دلیل سازمان تعزیرات حکومتی نظارت بر بازار را تشدید کرده و از مردم خواسته است گران‌فروشی و فروش اجباری چند محصول (فروش سبدی) را به سازمان‌های تعزیرات، حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و وزارت صنعت، معدن‌ و تجارت گزارش دهند تا به عنوان فروش اجباری اقدام به تشکیل پرونده تخلفاتی شود. با این حال، اصناف احتکار و کمبود کالا در بازار را رد کرده و می‌گویند تعلل تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان در عرضه کالا با هدف اطمینان یافتن از تثبیت قیمت‌ها عامل بروز مشکلات اخیر است.

کمبود کالایی در بازار نداریم

علی فاضلی، رییس اتاق اصناف کشور درباره وضعیت بازار مصرف می‌گوید: اکنون کمبود کالایی در بازار نداریم اما مشکل اصلی خودداری فروشندگان از عرضه کالاست و به همین دلیل بیش‌تر شکایت‌ها در فروش به پوشاک و لوازم خانگی باز می‌گردد. وی گفت: ‌برخی شکایت می‌کنند کالا فروخته نمی‌شود، من نمی‌گویم بنگاه‌ها حق این کار را دارند اما باید بپذیریم بنگاهی که صاحب سرمایه است، با افت ۳۰ تا ۴۰ درصد سرمایه خود با مشکل رو‌به‌رو می‌شود و بنابراین منتظر می‌ماند تا قیمت ثابت شود.

انتظار برای ثبات بازار

محمدباقر مجتبایی‌، مشاور اقتصادی رییس اتاق اصناف ایران در پاسخ به این‌که چرا بعضی کالا‌ها همچون لوازم خانگی در بازار توزیع نمی‌شود، توضیح داد: بی‌‌انضباطی در تأمین و تخصیص ارز و بی‌ثباتی بازار منجر به تعلل تولیدکننده و واردکننده در عرضه کالا به بازار شد. وی افزود: نام این اقدام را نمی‌توان احتکار گذاشت بلکه در اقتصاد به آن «انتظار برای ثبات بازار» گفته می‌شود و این اقدام آنها منطقی است. مجتبایی با بیان این‌که شبکه توزیع و مردم دو متضرر اصلی بی‌ثباتی بازار هستند، گفت: سود کسبه در چرخش کالاست و با بی‌ثباتی بازار کالای کم‌تری فروخته می‌شود و در نتیجه سود کم‌تری به دست می‌آید. وی تأکید‌کرد: نفع بازار در ثبات قیمت و افزایش نیافتن جهشی نرخ کالاست زیرا در شرایط بی‌ثباتی، قدرت خرید مصرف‌کننده و حتی توان خرید کسبه کم می‌شود.

بازار تحت تأثیر نوسان‌های ارزی است

‌رسول جهانگیری،‌ رییس اتاق اصناف اصفهان نیز گفت: بازار هنوز تحت تأثیر نوسان‌های ارزی است زیرا با افزایش قیمت پایه مواد‌اولیه، قیمت تمام شده نیز افزایش می‌یابد‌ و نوسان‌های ارزی سبب شده تولیدکننده و فروشنده قیمت واقعی کالا‌ها را به خصوص اگر مواد‌اولیه آن وارداتی باشد، ندانند و بنابراین کالاهای خود را نمی‌فروشند. وی افزود: کسبه وقتی می‌توانند فعالیت اقتصادی انجام دهند که این فعالیت در جریان باشد نه این‌که دچار رکود و احتکار شود و بنابراین ما هم موافق چنین شرایطی نیستیم. جهانگیری با بیان این‌که نمی‌توانیم بگوییم کدام کالا‌ها در بازار کم است، افزود: نبود اطمینان باعث شوک در بازار شده است؛ در چنین فضایی چون تولیدکنندگان قیمت تمام شده کالای فعلی و نرخ خرید مواداولیه در آینده را نمی‌دانند، از ارایه کالا خودداری می‌کنند تا قیمت‌ها تثبیت شود. وی با تأکید بر این‌که رصد کالاهای قاچاق باید در مبادی ورودی باشد، گفت: باید انبارهای بزرگ رصد شود و با تولیدکنندگان عمده‌ای که کالای خود را عرضه نمی‌کنند، برخورد کنیم نه این‌که رصد بازار را به سطح عرضه کالا تنزل دهیم. ‌جمشید زند،‌ رییس اتاق اصناف استان مرکزی نیز گفت: اصناف تولیدکننده گرانی نیست؛ از مرحله تولید تا توزیع کالا حلقه‌ای وجود دارد که باعث گرانی می‌شود؛ اینها کاسب نیستند بلکه دلال هستند که بخشی از آنها را تولیدکنندگان و واردکنندگان تشکیل می‌دهند.

سوءاستفاده از سیاست‌های ارزی جدید

در پایان باید گفت سوءاستفاده از سیاست‌های ارزی جدید دولت ادامه دارد و سودجویان از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند‌‌. از این ‌رو همواره قیمت کالا‌ها در حال افزایش است و محتکران در بازارهای گوناگون مشغول فعالیت هستند در حالی که اقدامات دستگاه‌های نظارتی برای برخورد با متخلفان نه تنها مفید واقع نشده بلکه نتوانسته حتی ذره‌ای از ضرر و زیان مردم را جبران کند‌‌. با این حال دولت همچنان به سیاست‌های خود افتخار می‌کند و حاضر به پذیرش اشتباهات خود نیست‌‌. اما با این حال همچنان انتظار می‌رود اقدامات جدید دولت برای مقابله با سودجویی و گران‌فروشی، کارایی لازم را پیدا کند‌‌.