نقشه‌های زمین‌شناسی پایه و اساس اجرای صحیح طرح‌های عمرانی و صنعتی

نقشه‌های زمین‌شناسی پایه و اساس اجرای صحیح طرح‌های عمرانی و صنعتی ساختمان زمین با پارامترهای مختلفی همچون جنس و سن سنگ‌ها و روابط بین آنها، ساختمان زمین، قابلیت معدنی سنگ‌ها، شیب و امتداد لایه، ‌گسل‌ها، چین‌‌ها و مناطق برشی تعریف می‌گردد که بر پایه آنها مناطق ایمن و پایدار و یا ناپایدار تعیین می‌شود. این […]

نقشه‌های زمین‌شناسی پایه و اساس اجرای صحیح طرح‌های عمرانی و صنعتی

ساختمان زمین با پارامترهای مختلفی همچون جنس و سن سنگ‌ها و روابط بین آنها، ساختمان زمین، قابلیت معدنی سنگ‌ها، شیب و امتداد لایه، ‌گسل‌ها، چین‌‌ها و مناطق برشی تعریف می‌گردد که بر پایه آنها مناطق ایمن و پایدار و یا ناپایدار تعیین می‌شود. این پارامترهای زمین‌شناسی مبنای تهیه نقشه زمین‌شناسی مهندسی و نقشه‌های پهنه‌بندی خطر بلایایی طبیعی و دیگر نقشه‌های زمین‌شناسی هستند.

نقشه‌ زمین‌شناسی از مهم‌ترین منابع اطلاعات پایه کشور هستند و در کلیه طرح‌های عمرانی- صنعتی کاربرد دارند. این نقشه‌ها با توجه به مراحل توسعه و پیشرفت هر کشور در مقیاس‌های ۱: ۲۵۰، ۰۰۰؛ ۱: ۱۰۰، ۰۰۰، ۱: ۵۰، ۰۰۰ و ۱: ۲۵، ۰۰۰ تهیه می‌شوند و هر مقیاس کاربردهای ویژه‌ای دارد.

در این رابطه علیرضا شهیدی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با بیان این‌که بدون نقشه‌های زمین‌شناسی مناسب امکان انجام درست طرح‌های عمرانی و صنعتی وجود ندارد، خاطرنشان‌کرد: با وجود همه تلاش‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، بسیاری از اطلاعات پایه در توسعه پروژه‌های ملی نادیده گرفته می‌شود و همین امر موجب ایجاد خسارات بسیار زیادی برای کشور می‌شود که نمونه بازر آن در سد گتوند وجود دارد.

وی با بیان این‌که تولید اطلاعات پایه کاربردی در دو معاونت زمین‌شناسی و اکتشاف در حال تهیه و تولید است، تصریح‌کرد: اکتشافات معدنی، تولید اطلاعات پایه و کاربردی، پژوهش‌های علوم‌زمین و مدیریت و انتشار اطلاعات از ارکان مهم در این بخش است و اطلاعات تهیه شده در اختیار علاقه‌مندان بخش‌های مختلف قرار خواهد گرفت.

معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان این‌که اطلاعات پایه زمین‌شناسی در مباحث مختلف اکتشاف، مخاطرات زمین‌شناختی، مکان‌یابی شهرهای جدید و توسعه صنعتی، خطوط انتقال انرژی و آب کاربرد دارد، افزود: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور همزمان با تهیه نقشه‌های یک‌دویست‌وپنجاه‌هزارم، تهیه نقشه‌های صد‌هزارم را نیز براساس نیاز موجود کشور نیز در دستور کار قرار دارد.

شهیدی از نقشه‌های یکصدهزارم به عنوان یکی از پرکاربردی‌‌ترین نقشه‌های موجود در کشور یاد کرد و گفت: این نقشه‌ها توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تهیه شده و تنها مناطق مرزی و کویری که اولویت سازمان نبوده تهیه نشده است.

به گفته وی، از سال ۸۳ سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور بنا به نیازهای موجود در کشور تهیه نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج‌هزارم کاربردی را در دستور کار خود قرارداد و تاکنون حدود ۲۵۰ نقشه به مرحله چاپ رسیده و همین تعداد هم در مرحله ۱ تا ۹۹ درصد در حال تهیه و تکمیل است و از این پس براساس نیاز موجود نقشه‌ها تهیه خواهد شد.

معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج‌هزارم دارای ۱۶ برابر دقت در برابر نقشه‌های یکصدهزارم است، گفت: این نقشه‌ها در ۶ لایه زمین‌شناسی، اقتصادی، مهندسی، زیست‌محیطی، مخاطرات، آب و ژئومورفولوژی مهندسی تهیه می‌شود.

شهیدی با اشاره به این‌که مطالعات زمین‌شناسی دریایی و تولید اطلاعات پایه دریایی نیز در معاونت زمین‌شناسی این سازمان در حال انجام است، خاطرنشان‌کرد: بر همین اساس اطلس رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی خلیج‌فارس، اطلس ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آب خلیج‌فارس، بررسی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی ناحیه‌‌ای دریای کاسپین در محدوده آب‌های سرزمینی ایران، اطلس نقشه‌های رسوب‌شناسی دریایی در مقیاس یکصدهزارم، نقشه‌های ژئومورفولوژی نواحی ساحلی در مقیاس یکصدهزارم، تلفیق نقشه‌های زمین‌شناسی و رسوب‌شناسی در پهنه‌های ساحلی، اطلس نقشه‌های بررسی رسوبات تالاب‌های حاشیه دریا‌ها و اطلس نقشه‌های بررسی رسوبات دریاچه‌های پشت سد‌ها نیز تهیه شده است.

وی با اشاره به این‌که ما درکشوری پرخطر به سر می‌بریم، بررسی مخاطرات زمین‌شناختی را ضروری عنوان کرد و گفت: بر همین اساس نقشه خطر سیلاب، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش، نقشه لرزه زمین‌ساخت، نقشه احتمال خطر فرونشست زمین در آبخوان‌های آبرفتی و نقشه گسل‌های ایران در این سازمان تهیه شده است.

معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان این‌که از سال‌ها پیش موضوع پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌های ایران در دستور کار این سازمان قرار دارد، تصریح‌کرد: نقشه‌های زمین‌شناسی مبنای مطالعات زمین گردشگری است و در حال حاضر۹۱ ژئوپارک در ۲۷ کشور جهان وجود دارد.

شهیدی از نقشه زمین‌شناسی به عنوان کمک‌دهنده در برنامه‌ریزی و انجام بهینه طرح‌های مسیریابی جاده، خطوط انتقال نیرو، انرژی و آب یاد کرد و گفت: پروژه تهیه نقشه یکپارچه زمین‌شناسی کاربردی پهنه تهران در مقیاس یک‌بیست‌و‌پنج‌هزارم در قالب امضای تفاهمنامه با معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران و همچنین مسیریابی تونل طویل ریلی البرز از تهرانپارس تا شهرستان نور طی همکاری با شورای اسلامی شهر و تهیه نقشه یک‌بیست‌وپنج‌هزارم نیز در حال انجام است.

وی بازنگری در نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس یک‌بیست‌وپنج‌هزارم و یکصدهزارم، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی سه‌بُعدی برای ساری و قم را به عنوان برنامه‌های آتی معاونت زمین‌شناسی یاد کرد.