بنگاه‌های کوچک، ناجی‌ بزرگ اقتصاد در دوران تحریم‌ها

بنگاه‌های کوچک، ناجی‌ بزرگ اقتصاد در دوران تحریم‌ها مناقصه‌مزایده‌ـ گروه تجارت بازگشت مجدد تحریم‌ها و هراس سرمایه‌گذاران خارجی از تهدیدهای آمریکا، مسؤولان و فعالان اقتصادی را به تکاپو انداخته تا به دنبال راه‌های جایگزین برای مواجه با تحریم‌ها باشند. در این میان ‌SME‌ها یا بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط اروپایی برای تداوم همکاری با شرکت‌های […]

بنگاه‌های کوچک، ناجی‌ بزرگ اقتصاد در دوران تحریم‌ها

مناقصه‌مزایدهـ گروه تجارت

بازگشت مجدد تحریم‌ها و هراس سرمایه‌گذاران خارجی از تهدیدهای آمریکا، مسؤولان و فعالان اقتصادی را به تکاپو انداخته تا به دنبال راه‌های جایگزین برای مواجه با تحریم‌ها باشند. در این میان ‌SME‌ها یا بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط اروپایی برای تداوم همکاری با شرکت‌های ایرانی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشور که در سی‌وهفتمین نشست هیأت نمایندگان اتاق ایران حضور یافته بود، در پاسخ به نگرانی‌های فعالان اقتصادی از آینده روابط اقتصادی با توجه به خروج آمریکا از برجام، از تشکیل هسته‌ای از شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی که قادر به همکاری با طرف‌های ایرانی هستند خبر داد و تأکید‌کرد: ‌در همکاری با اروپا شرکت‌های کوچک و متوسط جایگزین شرکت‌های بزرگ خواهند شد.‌ غلامحسین شافعی، رییس اتاق ایران هم که ماه گذشته به فرانسه سفر کرده بود، در دیدار با فعالان اقتصادی اروپایی بر توسعه و گسترش همکاری‌های میان شرکت‌های کوچک‌و متوسط اروپایی با شرکت‌های ایرانی تأکید کرد. به اعتقاد فعالان اقتصادی، بنگاه‌های کوچک و متوسط باوجود نقشی که در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند اما در سیاست‌گذاری‌های دولتی همیشه مورد غفلت قرار گرفته‌اند و باید زیرساخت‌های توسعه این بنگاه‌ها هر چه سریع‌تر فراهم شود.

لاهوتی: از بنگاه‌های کوچک و متوسط حمایت نمی‌شود

محمد لاهوتی، رییس کنفدراسیون صادرات در گفت‌وگو با ‌پایگاه خبری اتاق ایران گفت: تقویت زیرساخت‌های بنگاه‌های کوچک و متوسط موضوعی بود که از ابتدای دولت یازدهم به دنبال تحقق آن بودیم. متأسفانه زمانی‌ که مانعی بر سر روابط اقتصادی نیست، دولت‌‌ها بنگاه‌های کوچک و متوسط و همچنین بخش خصوصی را که بیش‌ترین سهم در اقتصاد کشور دارند، نادیده می‌گیرند. در این شرایط توجه به صنایعی مانند خودرو یا پتروشیمی معطوف است که اتفاقاً در دوران تحریم‌ها آسیب‌پذیرتر از دیگر صنایع هستند. عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران با تأکید بر ظرفیت بنگاه‌های کوچک و متوسط داخلی در صنایعی مانند کفش، سنگ‌های زینتی و ساختمان، کاشی، لوازم خانگی و چرم تصریح‌کرد: ۸۰ درصد اقتصاد کشور دولتی است و همیشه سهم ۲۰ درصدی بخش خصوصی واقعی تحت تأثیر فضای این ۸۰ درصد قرار دارد. متأسفانه دولت هم به‌رغم شعارهایی که داده اما در سیاست‌گذاری خود از بنگاه‌های کوچک و متوسط حمایتی نکرده است. دلیل هم این است که دولت بخش دولتی و خصولتی را بزرگ دیده و این تصور را دارد که به ‌وسیله این شرکت‌ها می‌تواند به اهداف خود برسد. درصورتی‌که در کشورهای پیشرفته مثل ایتالیا، این SME‌ها هستند که اقتصاد کشور را می‌چرخانند. لاهوتی در پاسخ به این سؤال که شرایط همکاری بنگاه‌های کوچک‌ و متوسط اروپایی با‌SMEهای داخلی در دوران تحریم‌ها به چه شکل خواهد بود، توضیح‌داد: در همکاری با شرکت‌های اروپایی باید اول ‌از همه بپذیریم که شرکت‌های اروپایی، شرکت‌های خصوصی هستند که از دولت‌‌ها دستور نمی‌گیرند و از طرفی دولت آنها هم کاملاً مغایر با مفهوم دولتی در ایران است که می‌تواند یک‌شبه تصمیم بگیرد و اجرا کند. بنابراین شرکت‌های کوچک‌ مقیاس اروپایی به صورت دستوری اقدام به همکاری با شرکت‌های ایرانی نخواهند کرد. وی تأکید‌کرد: اولین اقدامی که برای همکاری با شرکت‌های کوچک‌ومتوسط اروپایی می‌بایست انجام داد، اعتمادسازی است و همچنین باید این ضمانت را بدهیم که اصل سود سرمایه حفظ خواهد شد. علاوه بر این، باید حامی شرکت‌های کوچک ‌و متوسط اروپایی با شرکت‌های ایرانی باشیم و قوانین را براساس شرایط جدید اصلاح کنیم.

احتشام‌زاد: شرایط برای فعالیت بنگاههای کوچک و متوسط مناسب نیست

فرهاد احتشام‌زاد، نایب رییس کمیسیون واردات اتاق ایران با بیان این موضوع که متأسفانه تحریم‌های خارجی در کنار تحریم‌های داخلی به بدنه نظام اقتصادی کشور ضربه می‌زند، در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران گفت: در شرایط فعلی، امیدی به موفقیت بنگاه‌های کوچک‌ و متوسط نیست. دلیل این موضوع هم تقابل دولت با بخش خصوصی است و ترکیب این دو عامل باعث شده تا نتوانیم از بخش خصوصی انتظار داشته باشیم در فضایی که فاقد زیرساخت‌های مناسب است، به فعالیت خود ادامه دهد. حال این بخش خصوصی می‌تواند شرکت‌های کوچکی باشد که به عنوان نهادهای جدید آسیب‌پذیرتر هستند و نیاز به مراقبت بیش‌تری دارند. وی ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت، بیان‌کرد: در طوفان فعلی اقتصادی امیدی به موفقیت SME‌ها نیست. برای نمونه در صنعت خودرو ۹۶ درصد بازار در اختیار تولیدکنندگان داخلی است که از همین درصد هم ۹۲ درصد دولتی هستند و تقابل بخش خصوصی با دولتی باعث شده تا شانسی برای بخش خصوصی وجود نداشته باشد. در همین زمینه شاهدیم به بهانه‌های متعدد، بخش خصوصی متحمل هزینه‌های مختلف می‌شود. احتشام‌زاد ادامه‌داد: از آنجا که اقتصاد ما سیاست‌زده است و هر موضوعی با دید امنیت ملی دیده‌ می‌شود، فضا برای حضور بنگاههای کوچک و متوسط مناسب نیست تا با توجه به قدرتی که دارند در این بازی سیاسی- امنیتی بتوانند نقشی ایفا کنند. نایب‌ رییس کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران به مهم‌ترین موانع کسب‌ و کار اشاره کرد و گفت: براساس گزارش‌های بین‌المللی، ۳ عاملی که در سال گذشته مانع کسب و کار شده بود، عبارت است از: محدودیت نقدینگی، بوروکراسی اداری و عدم ثبات قوانین. در حال حاضر شاهدیم که همه این عوامل با شدت قبل در جریان است و شرایط بهتری حاصل نشده است.

مستوفی: ایجاد زیرساخت آماری برای توسعه فعالیت SMEها

فریال مستوفی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران معتقد است: بزرگ‌‌ترین معضل بنگاههای کوچک‌ و متوسط تأمین مالی است. در کنار این مشکل باید به ضعف مدیریتی و همچنین عدم تولید کالاهای رقابت‌پذیر اشاره کرد. این فعال اقتصادی پیشنهاد می‌کند که پلتفرمی زیرساختی برای توسعه فعالیت بنگاه‌های کوچک و متوسط ایجاد شود. وی افزود: در همه جای دنیا بانک‌ها معمولاً به شرکتهای کوچک‌ و متوسط وام می‌دهند در حالی‌که در کشور ما این شرکت‌های بزرگ هستند که بانک‌ها را تخلیه کرده‌ و از آنها تسهیلات دریافت می‌کنند. عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران با بیان این نکته که یکی از مهم‌ترین معضلات کشور «ضعف اطلاعاتی و آمار صحیح» است و بنگاه‌های کوچک و متوسط هم از این معضل مستثنی نیستند، ادامه‌داد: تهیه زیرساختی اینترنتی که ارایه‌دهنده اطلاعات و آمار صحیح به بنگاه‌های کوچک ‌و متوسط است در همین زمینه راهکار اثربخشی است. ضمن این‌که ‌با رفع موانع و تحریم‌های داخلی می‌توان شاهد توسعه فعالیت SME‌ها بود.

پورقاضی: SMEهای اروپایی تمایلی به همکاری با SMEهای ایرانی ندارند

مهدی پورقاضی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران، معتقد است: همکاری بنگاه‌های کوچک ‌و متوسط اروپایی با SMEهای داخلی بعید است. این عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران در توضیح این گفته خود به پایگاه خبری اتاق ایران گفت: موضوعات مرتبط با SME‌ها به دو بخش تقسیم می‌شود. یکی بخش قوانین و مقررات است که براساس آن هیچ SME اروپایی با ایران کار نمی‌کند مگر این‌که روابط بانکی، پروژه‌ها و سایر موارد به خوبی تعریف شده باشد. دومین موضوع این است که آیا زمینه‌های همکاری SMEهای خارجی با بنگاه‌های کوچک و متوسط ایرانی فراهم است؟ وی تأکیدکرد: واقعیت این است که SMEهای اروپایی تمایلی به همکاری با SMEهای ایرانی ندارند. مهم‌ترین دلیل این موضوع هم به دور بودن فضای کاری SMEهای ایرانی از فضای بین‌المللی و عمل کردن جزیره‌ای آنها برمی‌گردد. به ندرت بنگاه کوچک و متوسطی پیدا می‌شوند که در فضای رقابتی عمل کرده باشند. بنابراین، اروپایی‌‌ها فقط می‌خواهند کالایشان را در ایران بفروشند و همکاری بعید به نظر می‌رسد.

پورقاضی در انتقاد از بنگاه‌های کوچک‌ومتوسط داخلی بیان‌کرد: SMEهای ترکیه یا مالزی در سطح جهانی هستند اما متأسفانه بنگاه‌های کوچک و متوسط ایران در ۴۰ سال اخیر یاد گرفته‌اند که تنها برای خود امتیاز بگیرند و این مسأله اصلاً برای اروپایی‌‌ها جذاب نیست. به اعتقاد وی تا زمانی ‌که دولت خودش را مسؤول توزیع پول و رانت می‌شناسد نه مسؤول بهبود بهره‌وری و رقابتی‌شدن بنگاه‌ها، نمی‌توانیم شاهد توسعه فعالیت SMEهای داخلی باشیم.