بانک‌ها عامل افزایش ترک تشریفات در واگذاری پروژه‌ها به چینی‌ها

رامین شاهی – جمله تکراری نرخ بالای سود بانکی در بانک‌های ایران و تکرار همیشگی آن این سؤال را در ذهن تداعی می‌کند که به راستی چرا نرخ سود بانکی در کشورمان بالاست؟

کافیست نگاهی به انبوه طرح‌ها و پروژه‌هایی داشته باشیم که با ترک تشریفات به پیمانکاران خارجی به‌خصوص چینی‌ها واگذار می‌شود تا به دنبال چرایی این واگذاری‌ها و انجام ترک تشریفات‌ها باشیم.

سر نخ پاسخ چرایی و علت این اتفاق تلخ ما را به سیستم معیوب بانکی کشورمان می‌رساند. طهماسب مظاهری، وزیر سابق اقتصاد و دارایی و رییس سابق بانک مرکزی زمانی می‌گفت فرمول نرخ تورم به‌علاوه ۳ درصد کارمزد بانکی می‌تواند نرخ سود بانکی را رقم بزند، لیکن در حالی که نرخ تورم در کشور ما به حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد رسیده است، چرا شاهد نرخ سود تسهیلات ارایه‌شده تا و بیست و چند درصد هستیم؟ همین امر عامل بسیاری از مشکلات و نارسایی‌های کلان در عدم واگذاری پروژه‌ها به پیمانکاران داخلی است.

زمانی که یک مناقصه‌گر داخلی موفق می‌شود در مناقصه‌ای برنده شود و ساخت و اجرای پروژه‌ای را برعهده می‌گیرد نهایتاً ۲۵ درصد از اعتبار دولتی ساخت آن طرح را در ابتدا دریافت می‌کند اما عملاً با وجود کسری بودجه شدید اعتبارات عمرانی دولت و تورم دو رقمی موجود کشور، نمی‌تواند پروژه را تکمیل کند. حال آن‌که یک پیمانکار چینی به اعتبار قرارداد فلان پروژه از کشورمان، جدا از گشایش ال سی از سوی ایران به حساب آن شرکت می‌تواند با ارایه آن قرارداد، از تسهیلات صادراتی بانک‌های چینی برخوردار شود که بعضاً با نرخ صفر درصدی است لذا به پشتوانه حمایت بانک‌های کشورش موفق می‌شود با ترک تشریفات پروژه‌های عمرانی و زیرساختی کشورمان را از آن خود کند.

به نظر می‌آید تا زمانی که سیستم معیوب بانکی کشورمان نتواند مشکلات خود را در نرخ بالای سود بانکی، نرخ بالای رشد نقدینگی و مشکل فروش نفت به بانک مرکزی در تبدیل دلار به ریال حل کند، نرخ تسهیلات بالای بانکی کاهش نخواهد یافت و این امر سرشاخه علل افزایش ترک‌ تشریفات‌ها و واگذاری طرح‌ها به خارجی‌ها خواهد شد. لذا ابتدا باید مشکل نرخ بالای سود بانکی را به عنوان گلوگاه بسیاری از مشکلات حل کرد.