ورود چینی‌های اخراجی به زمین بازی با تعویض نفتی زنگنه

    گروه انرژی- دوشنبه گذشته ایران در بطن قراردادهای جدید نفت با کشور چین قراردادی امضا کرد که براساس آن، توسعه دو میدان نفتی اعم از آزادگان شمالی و یادآوران به دو شرکت چینی سپرده شد. همکاری ایران و چین قدمتی دیرینه دارد، اما با نگاهی به پرونده این همکاری‌ها می‌توان دریافت در بسیاری […]

 

 

گروه انرژی- دوشنبه گذشته ایران در بطن قراردادهای جدید نفت با کشور چین قراردادی امضا کرد که براساس آن، توسعه دو میدان نفتی اعم از آزادگان شمالی و یادآوران به دو شرکت چینی سپرده شد. همکاری ایران و چین قدمتی دیرینه دارد، اما با نگاهی به پرونده این همکاری‌ها می‌توان دریافت در بسیاری از پرو‍ژه‌های مشترک، شرکای چینی آنچنان که باید و شاید نتوانسته‌اند پروژه‌ها را به اتمام برسانند. در این بین کم‌کاری و اتلاف‌وقت از جمله القابی بود که از سوی مدیران نفتی به پیمانکاران چینی اطلاق می‌شد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، بر همین اساس بود که وزارت نفت با نظارت بر کار شرکت‌ها مستقیم وارد عمل شد و شرکت ملی نفت به عنوان کارفرما پس از دادن تذکرات متناوب به صورت کتبی و شفاهی به چینی‌ها اولتیماتوم می‌داد. شدت این جریان تا جایی پیش رفت که در سال ۹۳ بر سر یکی از میادین نفتی حکم خلع ید چینی‌ها به صورت رسمی ابلاغ شد.

در چنین شرایطی وزیر نفت بتازگی از واگذاری توسعه فاز دوم میادین نفتی آزادگان شمالی و یادآوران به دو شرکت چینی ساینوپک و سی.ان.پی.سی به صورت بیع متقابل خبر داده است، در حالی که این دو شرکت کارنامه درخشانی را در سابقه همکاری با ایران از خود به جای نگذاشته‌اند.

قرارداد ۲٫۵ میلیارد دلاری توسعه میدان آزادگان جنوبی مهرماه سال ١٣٨٨، در قالب بیع متقابل بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفت چین امضا شد و در نهایت با توجه به تغییرهای اعمال شده در طرح جامع توسعه (MDP)، عملیات اجرایی این طرح از شهریور سال ١٣٩١ همزمان با تصویب طرح جامع تجدید نظر شده توسعه میدان (RMDP) آغاز شد.

طرح توسعه میدان نفتی فوق عظیم آزادگان جنوبی سال ۹۱ برعهده (CNPCI) پیمانکار چینی گذاشته شد اما پس از اما و اگر‌های فراوان و وقت‌کشی‌های متناوب در توسعه این میدان، این پروسه به بن‌بست خورد و در نهایت سال ۹۳، این شرکت چینی از بیژن زنگنه وزیر نفت کارت زرد گرفت و پس از پایان مهلت ٩٠ روزه وزارت نفت و ادامه روند نامطلوب فعالیت در این میدان، به‌طور رسمی خلع ید شد.

این کم کاری‌ها به حدی بود که پیمانکار چینی نتوانسته بود از عهده تعداد چاه‌هایی که ملزم به حفاری آن بود بربیاید. عبدالرضا حاجی حسین‌نژاد در همان زمان با بیان این‌که از مجموع ١٨٥ حلقه چاهی که باید براساس برنامه در فاز نخست توسعه این میدان به بهره‌برداری برسد، تنها ۷ حلقه چاه حفاری شده است، تصریح کرده بود: در حالی که شرکت متن، پیمانکار چینی طرح آزادگان جنوبی (CNPCI) را طبق قرارداد به استقرار ٢٥ دکل حفاری در این میدان در سال جاری میلادی ملزم کرد، شرکت CNPCI تنها برای افزودن یک دکل حفاری دیگر در این میدان مشترک برنامه‌ریزی کرده است.

پس از اولتیماتوم جدی وزارت نفت به شرکت CNPCI چین به دلیل تأخیر در طرح توسعه بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی ایران با عراق، دامنه این اخطار‌ها و اولتیماتوم‌ها به سایر پیمانکاران چینی شاغل در توسعه میادین مشترک نفتی توسعه یافت. حال نوبت به شرکت ساینوپک می‌رسید.

در آن شرایط عراق با برداشت روزانه ۲۱۰ هزار بشکه نفت از میدان آزادگان جنوبی بیش از ۴ برابر ایران از این میدان مشترک طلای سیاه برداشت می‌کرد و با پیشی گرفتن از ایران شتاب در طرح توسعه میادین سندباد (مشترک با یادآوران ایران)، بدری (مشترک با میدان آذر ایران) و سایر میادین مشترک نفتی را در دستور کار قرارداده بود.

با گذشت ۶ سال از امضای قرارداد توسعه میدان یادآوران با شرکت ساینوپک چین، شرکت ملی نفت ایران زمستان سال گذشته رسماً به عملکرد چینی‌‌ها در توسعه این میدان مشترک نفتی با عراق انتقاد کرد.

عبدالرضا حسین‌نژاد، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت با اشاره به تأخیرهای ساینوپک چین در توسعه میدان نفتی یادآوران، گفته بود: روزانه ۲۵ هزار بشکه نفت از میدان مشترک یادآوران تولید می‌شود، با این وجود در فازهای بعدی به ترتیب تولید روزانه ۱۸۰ هزار بشکه نفت و ۳۰۰ هزار بشکه نفت از این میدان تولید خواهد شد.

با گذشت چند هفته از این اولتیماتوم نفتی ایران به پیمانکار چینی، ساینوپک با انتشار گزارشی در تشریح آخرین وضعیت طرح توسعه میدان یادآوران با اشاره به پیشرفت ۸۶ درصدی توسعه بخش بالادستی و پایین دستی این پروژه نفتی، تأکید کرده بود: این پیشرفت از انطباق میزان پیشرفت واقعی کار با برنامه اجرای طرح حکایت دارد.

ساینوپک با یادآوری این‌که هم اکنون به‌طور متوسط روزانه حدود ۲۶ هزار بشکه نفت از میدان یادآوران برداشت می‌شود، تصریح کرد: به زودی سایر فازهای توسعه این میدان نفتی مرزی در مدار بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

با گذشت حدود سه ماه از این وعده نفتی چینی‌ها برای افزایش برداشت نفت از میدان یادآوران، تاکنون نه تنها اهداف افزایش تولید نفت محقق نشده است که حتی ادامه تأخیر‌ها و وقت کشی انتقاد شدید مسؤولان شرکت ملی نفت ایران را به همراه داشته است.

عبدالرضا حسین نژاد، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت هفته گذشته در بازدید از طرح توسعه میدان نفتی یادآوران برای چندمین بار متوالی با اعلام نارضایتی از کیفیت برخی از فعالیت‌های پیمانکار چینی، به این شرکت آسیایی اخطار داد و پیمانکار چینی را ملزم به اصلاح الزامات اجرایی مورد نظر شرکت نفت کرد.

اما هفته گذشته مجری طرح توسعه آزادگان جنوبی نکته‌ای را مطرح کرد که بیانگر کندی برگزاری مناقصات میدان آزادگان بود.

محمود مرعشی با اشاره به افزایش هفت هزار و ٥٠٠ بشکه‌ای تولید نفت آزادگان جنوبی، گفته بود: ۳ حلقه چاه از مجموعه چاه‌های جدیدی که در فاز نخست آزادگان جنوبی حفاری شده بود، اینک به مرحله تولید رسیده‌اند. که سه حلقه چاه مورد اشاره نخستین محصول پیمانکاران ایرانی است که پس از رفتن چینی‌ها از آزادگان جنوبی به مرحله تولید رسید.

او به صورت علنی اظهار کرده بود: از زمانی که چینی‌ها آزادگان جنوبی را ترک کردند، ٥١ مناقصه را برگزار کردیم، این در حالی است که آن‌ها از زمانی که پروژه را تحویل گرفته بودند تنها پنج مناقصه را برگزار کردند.

حال زنگنه می‌گوید: درست است که در اجرای برخی پروژه‌ها از سوی شرکت‌های چینی مشکلاتی وجود داشت که در دیدار با وزیر کشور چین در خصوص این چالش‌ها از جمله طرح توسعه میدان‌های مسجد سلیمان، آزادگان شمالی و جنوبی مذاکراتی انجام شد و قرار شد دو طرف در این باره پیگیری‌های لازم را انجام دهند تا کارهای باقیمانده و مشکلات موجود حل شود.

زنگنه با بیان این که سپردن توسعه فازدوم میدان‌های آزادگان شمالی و یادآوران به شرکت‌های چینی، پذیرفته شد، بیان می‌کند: البته آن‌ها نیز باید در این زمینه مسایل خود را حل کنند.

 

وزیر نفت با اشاره به آمادگی ایران برای مذاکره همه جانبه با شرکت‌های چینی در چارچوب مورد پذیرش کشورمان، درباره این که این که آیا توسعه فاز دوم میدان میدان‌های آزادگان شمالی و یادآوران در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی به شرکت‌های چینی سپرده می‌شود، اظهار کرد: توسعه فاز دوم این میدان‌ها (آزادگان شمالی و یادآوران) در قالب فرم قراردادی که امضا شده است، خواهد بود، در واقع ادامه همان قرارداد اولیه است.