یک میدان گازی از لیست مناقصات IPC خط خورد

واریز قطره‌چکانی طلب هندی‌ها به حساب ایران سمیه مهدوی- هندی‌ها در حالي از سرمايه‌گذاري ۲۰ ميليارد دلاري خود در ميدان گازي فرزادB و چابهار خبر مي‌دهند كه ديگر خبري از برگزاري مناقصه برای ميدان فرزادB نخواهد بود. این ميدان گازي با ترك تشريفات مناقصه در حالی به هندی‌ها واگذار می‌شود که يكي از پيش‌شرط‌هاي اساسي […]

واریز قطره‌چکانی طلب هندی‌ها به حساب ایران

سمیه مهدوی- هندی‌ها در حالي از سرمايه‌گذاري ۲۰ ميليارد دلاري خود در ميدان گازي فرزادB و چابهار خبر مي‌دهند كه ديگر خبري از برگزاري مناقصه برای ميدان فرزادB نخواهد بود. این ميدان گازي با ترك تشريفات مناقصه در حالی به هندی‌ها واگذار می‌شود که يكي از پيش‌شرط‌هاي اساسي انعقاد قراردادهايIPC با شرکت‌های خارجی، تدوين و صدور اسناد  مناقصه و  سرانجام واگذاری میادین در قالب همین مناقصات مي‌باشد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، در حالی که ایران با لغو تحریم‌ها وارد فاز تعاملات سیاسی و اقتصادی با کشورهای مختلف شده است، اقتصاد‌های بزرگ بین‌المللی صف عریض و طویلی را برای ورود به صنایع ایران تشکیل داده‌اند. در سیاهه نفتی کشورهای آسیایی پس از اعلام آمادگی و پیش قدم شدن کشورهایی مانند چین و کره حال نوبت به هندی‌ها رسیده تا حوزه‌های همکاری فی‌مابین خود را با ایران احیا کنند. تمایل و علاقه هندی‌ها برای همکاری با ایران به‌ویژه در بخش انرژی امری غیرقابل انکار است. سفر اخیر نخست وزیر هند به تهران و امضای ۱۲ تفاهم‌نامه خود مهر تأییدی است برای محرز شدن این تعاملات. ماجرای ورود هند به بازار داخلی ما چنان برای این کشور جذاب بوده است که از مدت‌ها قبل برای محقق شدن این ارتباط لحظه شماری می‌کردند.

تا پیش از این تحریم‌ها سدی جدی برای عدم حضور کشور‌ها در کارناوال اقتصادی ایران محسوب می‌شدند، حال با دور زدن آن خواستگاران بازار نفت ایران مجالی دوباره برای عرض اندام و جبران خلف وعده‌های خود یافته‌اند.

طی چند روز گذشته تریبون‌های خبری کشور هند از صدور مجوز برای تأسیس دفتر شرکت ملی نفت ایران در خاک بمبئی خبر دادند تا بدین ترتیب بعد از یک وقفه ۱۴ ساله در معاملات خود، به مدیران نفتی ایران چراغ سبز نشان دهند.

در این میان ارتباط دوجانبه دهلی- تهران علاوه بر حوزه‌های مختلف بانکی، ارتباطات جاده‌ای به‌ویژه در زمینه راه‌آهن و ترانزیت و… بر محوریت نفت و گاز می‌چرخد.

یکی از مهم‌ترین موارد مورد مذاکره بین ایران و هند میدان فرزادB است، میدان گازی که در روند توسعه با تاخیر ۱۴ ساله شرکت‌های هندی مواجه شد.

میدان گازی فرزادB در سال ۲۰۰۸ توسط شاخه امور بین‌المللی شرکت اوان‌جی‌سی ویدش هند در بلوک اکتشافی خلیج‌فارس کشف شد، حوزه‌ای مملو از منابع گازی که در غرب میدان پارس شمالی و شمال غرب میدان‌های گلشن و فردوسی واقع شده است.

در سال ۲۰۱۰، این شرکت یک طرح توسعه‌ای تجدیدنظر شده را برای تولید ۶۰ درصد از ۲۱٫۶۸ تریلیون فوت مکعب منابع گازی این میدان به دولت ایران ارایه کرد، اما شرکت هندی به‌دلیل تهدید ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی که بیش از ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران انجام بدهند، از امضای قرارداد امتناع کرد و عملاً بخش توسعه‌ای این قرارداد معلق و بلاتکلیف ماند.

با لبریز شدن صبر ایران از بدقولی هندی‌ها سال ۹۱، یک اولتیماتوم یک‌ماهه به شرکت اوان‌جی‌سی برای توسعه این میدان گازی داده شد، اما برای بیش از دو سال دولت ایران تهدید خود مبنی بر توقف فعالیت اوان‌جی‌سی در بلوک فارسی را عملی نکرد.

در سال‌های بعد نیز، چندین بار مذاکراتی برای حضور شرکت‌های هندی در توسعه این میدان گازی بین طرفین مطرح شد اما هیچ‌کدام به نتیجه نرسید تا این‌که رستم قاسمی وزیر وقت نفت ایران، خردادماه سال ۹۲ در حاشیه یکصدوشصت‌وسومین نشست کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) در جمع خبرنگاران از گفت‌وگوهای سازنده تهران و دهلی‌نو برای جلب مشارکت هندی‌‌ها در توسعه میدان گازی فرزادB در خلیج‌فارس خبر داد. این گفت‌وگو‌ها نیز که قرار بود تیم کارشناسی دو طرف را پای میز مذاکرات برای تدوین جزییات همکاری‌ها بکشاند، مؤثر واقع نشد.

تا این‌که در سال ۹۳ دولت ایران در واکنش به تأخیر کشور هند میدان فرزاد را در فهرست میادینی که قصد داشت در قالب قراردادهای نفتی موسوم به IPC به مناقصه بگذارد قرارداد. این اقدام، طرف هندی را مجبور کرد تا بار دیگر مکاتبات خود را برای از سرگیری سرمایه‌گذاری در این میدان آغاز کند.

این فشار‌ها تا جایی پیشرفت که بنا شد اگر مذاکرات با هندی‌ها به بن‌بست بخورد ایران برای یافتن سرمایه‌گذار جدید مناقصه‌ای بین‌المللی برگزار کند.

مقام‌های ایرانی تأکید داشتند که با توجه به عقب‌گرد طولانی طرف هندی، در صورت شکست مذاکرات و ناتوانی شرکت‌های آن کشور در جلب نظر ایران، طرح توسعه این میدان گازی به شرکت‌های بین‌المللی اروپایی و آسیایی پیشنهاد شود.

سعید حافظی‌نیا، مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران درباره آخرین وضعیت مذاکره میدان گازی فرزادB، گفته بود: دور جدید مذاکره ایران و هند درباره چگونگی مشارکت شرکت‌های هندی در این میدان گازی ادامه دارد، اگر درباره جزییات قرارداد جدید به توافق برسیم، مشکلی وجود نخواهد داشت و قرارداد امضا می‌شود.

رکن‌الدین جوادی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز پیش از این بیان کرده بود: اگر با هندی با توافقی جدید دست نیابیم، مناقصه بین‌المللی برای یافتن سرمایه‌گذار جدید برگزار می‌کنیم.

حال پس از سال‌ها خلف وعده و پشت هم اندازی و عدم تعیین تکلیف هندی‌‌ها در توسعه میدان فرزادB براساس گمانه‌زنی‌های انجام شده، ‌تصمیم بر این گرفته شد تا این میدان گازی به صورت ترک تشریفات مناقصه به شرکت هندی واگذار شود.

پرادان، وزیر نفت و گاز هند در دیداری که اواخر فروردین ماه سال جاری با زنگنه داشت بیان کرده بود: دولت ایران سازوکار جدیدی در رابطه با مناقصات ارایه خواهد کرد که اگر مناسب باشد هند به این مناقصات ورود خواهد کرد البته فرزادB با مساعدت دولت ایران خارج از مناقصه به هند واگذار می‌شود.

هند در حالی از سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری خود در میدان گازی فرزاد و چابهار خبر می‌دهد که دیگر خبری از برگزاری مناقصه در این میدان گازی نخواهد بود! واگذاری یک میدان گازی به هندی‌ها با ترک تشریفات مناقصه آن هم در شرایطی که یکی از پیش‌شرط‌های اساسی انعقاد قراردادهای IP تدوین و صدور اسناد مناقصات و برگزاری آن می‌باشد.

طبق اخبار منتشر شده در رسانه‌های هند، وزارت نفت این کشور امیدوار است ایران را متقاعد کند تا امتیاز توسعه میدان گازی فرزادB را به واگذار کند.

براساس این گزارش، در صورت واگذاری امتیاز توسعه میدان گازی فرزادB به شرکت «او.ان.جی.سی. ودیش»، میزان سرمایه در نظر گرفته شده برای تزریق به این میدان و تبدیل گاز استخراج شده از این میدان به LNG بین ۵ تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

اما و اگرهای تسویه حساب ۶٫۵ میلیارد دلاری هند با ایران

از سوی دیگر پرداخت بدهی نفتی هند به ایران از جمله مهم‌ترین مواردی است که در تعامل با این کشور تأثیر به‌سزایی خواهد داشت.

طلب نفتی ۶٫۵ میلیارد دلاری هند به ایران میراث دوران تحریم‌ها است، که با گذشت چندین سال فقط ۷۵۰ میلیون دلار آن هم در دو قسط به حساب ایران واریز شد. بدهی ۶٫۵ میلیارد دلاری هند از قبل پالایشگاه‌هایی نظیر اسار‌اویل و مانگالور آب می‌خورد از فوریه ۲۰۱۳، پالایشگاه‌های هندی ۴۵ درصد پول ایران را به‌صورت روپیه نزد بانک یوسی‌او سپرده‌گذاری کردند، بدین ترتیب مابقی پول نفت ایران به‌دلیل نهایی نشدن مکانیزم پرداخت، نزد پالایشگاه‌های هندی باقی ماند.

پیشتر یک پایگاه خبری هندی قبل از سفر نارندرا مودی، اعلام کرده بود : منابع دولتی گفتند، مجموعه‌ای از رایزنی‌‌ها در سطوح مختلف در تهران و دهلی صورت گرفته و دو طرف به حل این مسأله در آینده نزدیک اطمینان دارند. «ما در حال کار بر روی تسویه بدهی‌ها به ایران هستیم و امیدواریم که این مسأله به‌زودی حل و فصل شود».

به‌دنبال لغو تحریم‌های غرب علیه ایران در ماه ژانویه، ایران سیستم دریافت نیمی از پول نفت خود به روپیه را که در ۳ سال گذشته از آن استفاده می‌کرد، کنار گذاشت و بنای خود را بر این گذاشت تا پول نفت فروخته شده به هند باید به یورو پرداخت شود.

البته شنیده‌ها حاکی از این است که در حاشیه سفر نخست وزیر هند به ایران به قسط سوم بدهی هند به میزان ۵۰۰ میلیون دلار به وزارت نفت پرداخت شد. این در حالی است که با فرض تسویه کامل، ارزهای وارد شده به کشور می‌تواند دست و بال دولت را باز کند.

 

به گفته برخی منابع، شرکت پالایش و پتروشیمی مانگلور معادل ٥٠٠ میلیون دلار و شرکت ایندین اویل معادل ٢٥٠ میلیون دلار از بدهی‌های خود را به ایران پرداخت کرده‌اند و شرکت اسار نیز به زودی ٥٠٠ هزار دلار به ایران می‌پردازد.