رشد اقتصادی سال ۹۵ ابر سیاه رکود را تا کجا محو می‌کند

رامین شاهی – پس از ۴ سال رکود گستره اقتصادی که سایه سنگین آن بر تمامی ارکان اقتصادی کشورمان افتاده است چشم امید بسیاری از مردم و مسؤولین و دلسوزان به سال ۱۳۹۵ است تا پس از شکسته شدن دیوار تحریم‌ها شاهد رشد اقتصادی مناسبی بوده و آثار کنار رفتن رکود از صنایع بالادستی به […]

رامین شاهی – پس از ۴ سال رکود گستره اقتصادی که سایه سنگین آن بر تمامی ارکان اقتصادی کشورمان افتاده است چشم امید بسیاری از مردم و مسؤولین و دلسوزان به سال ۱۳۹۵ است تا پس از شکسته شدن دیوار تحریم‌ها شاهد رشد اقتصادی مناسبی بوده و آثار کنار رفتن رکود از صنایع بالادستی به لایه‌های میانی و صنایع کوچک و متوسط برسد.

هرچند رشد حدود ۵ تا ۶ درصد را برای اقتصاد کشورمان در سال جاری پیش‌بینی کرده‌اند اما هنوز برای قضاوت زود است.

سال ۱۳۹۵؛ در آینده اقتصاد کشور بسیار تعیین‌کننده است

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: سال جاری را سالی بسیار مهم و تعیین کننده در اقتصاد کشور خواهد بود.

به گزارش مناقصه‌مزایده علی طیب‌نیا با اشاره به تحریم‌های اقتصادی ناجوانمردانه دشمنان علیه کشورمان و بیان این‌که باید از تجربه دوران تحریم درس‌های لازم را بگیریم، اظهارداشت: ما از مدت‌ها قبل به این نتیجه رسیده بودیم که بیماری عمده اقتصاد ما، وابستگی به درآمدهای نفتی است که به اشکال مختلف اقتصاد ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی گفت: در سی و چند سال گذشته، میانگین رشد اقتصادی ما حدود ۳٫۲ درصد و در ۱۰ سال اخیر، با وجود برخورداری از درآمدهای بالای نفتی در ایام قبل از تحریم، زیر ۳ درصد بوده و این در حالی است که در دهه ۴۰ شمسی، ما در ایران رشده‌ای اقتصادی بالای ۱۸ و تا ۲۰ درصد را نیز تجربه کرده بودیم.

وزیر اقتصاد ادامه داد: وقتی تجربه کشور چین را مرور می‌کنیم که طی ۳۰ سال گذشته رشد اقتصادی مستمر متوسط ۱۰ درصد را تجربه کرده، همه فکر می‌کنیم اتفاق خارق‌العاده‌ای رخ داده است در حالی که همان طور که گفتم خودمان تجربه رشده‌ای بسیار بالاتر را در کارنامه داریم.

وی افزود: این یعنی اگر ما در یک دوره خاص توانسته‌ایم به چنان رشد بالایی برسیم، امروز نیز می‌توانیم اما سؤال این‌جاست که چرا با وجود چنین سابقه‌ای و برخورداری از منابع طبیعی فراوان، نیروی انسانی جوان، خلاق و هوشمند و موقعیت جغرافیایی بسیار مناسب کماکان رشد اقتصادی مان آن قدر پایین است که در دهه‌های گذشته به زحمت توانسته آثار رشد جمعیت بر درآمد سرانه را خنثی کند؟

طیب نیا ادامه داد: به راستی این سؤال را باید پرسید که چرا همین رشد محدود اقتصادی ایران هم دچار نوسانات شدید بوده و در دوره‌هایی بالای ۸ درصد و در دوران دیگر، حتی منفی هم شده است؟

وی یادآور شد: در بسیاری کشورهای دنیا سهم اصلی در رشد اقتصادی را افزایش بهره‌وری تشکیل می‌دهد و گاه تا ۸۰ درصد رشد آن‌ها به خاطر افزایش بهره‌وری و تولید متوسط عوامل موجود است و این در حالی است که سهم ارتقای بهره‌وری در ایران منفی است.

وزیر اقتصاد تصریح کرد: در یک تحلیل کارشناسی می‌توان اثبات کرد، همه این‌ها معلول وابستگی شدید اقتصاد کشورمان به نفت است؛ اگر رشد اقتصاد ما کم و سهم بهره‌وری در آن پایین است، اگر این رشد اندک نیز دچار نوسان‌های شدید است و اگر ما برای چند دهه، تورم بالا را تجربه کرده‌ایم، همه به دلیل وابستگی به اقتصاد نفتی است.

وی افزود: این بار هم‌، در عرصه اقتصاد، دشمن نقطه ضعف ما را درست تشخیص داده بود و البته باز هم مغلوب اراده و ایستادگی مردم و مسؤولان شد؛ زیرا آن‌ها تصور می‌کردند در اثر اعمال تحریم‌ها، مشکل بیکاری، تورم و رکود و قحطی شدیدی در کشور بروز کند و در نتیجه منجر به شورش‌های خیابانی بشود اما خوشبختانه ما توانستیم با کم‌ترین هزینه از این تنگنا عبور کنیم، کما این‌که شاهد بودید، رشد اقتصادی منهای ۶٫۸ درصدی اقتصاد در سال ۱۳۹۳ مثبت شد و تورم ۴۵ درصدی به ۱۱ درصد در حال حاضر کاهش یافته و به زودی تک رقمی می‌شود.

طیب‌نیا یادآورشد: در صورت تداوم روند کاهشی تورم و تک رقمی شدن آن در آینده نزدیک، این اولین تجربه ما بعد از سال ۱۳۵۰ (به جز یک استثنا در سال ۱۳۶۴) خواهد بود و این زمانی اهمیت می‌یابد که بدانیم برای نخستین با در ۴۰ سال اخیر است که شاهد کاهش پیوسته، تدریجی و منطقی تورم آن هم در شرایط تحریم و کاهش شدید قیمت نفت از سقف ۱۰۵ دلار در اوایل سال ۱۳۹۳ به حدود ۳۰ دلار در سال ۱۳۹۴ هستیم.

وی گفت: این اتفاقات در شرایطی است که دشمنان به انحای مختلف اعلام کردند که هدف آن‌ها از کاهش قیمت نفت، درهم شکستن اقتصاد ایران است و این در حالی بود که تحت همین شرایط روند نزولی تورم در ایران ادامه یافت و البته روند رونق اقتصای قدری کاهش یافت و بنا بر آمار اعلامی مرکز امار ایران، از ۳ درصد در سال ۱۳۹۳ به حدود ۱ درصد در سال ۱۳۹۴ رسید.

وزیر اقتصاد افزود: معنای این آمار و ارقام این است که تجربیات حاصل از دوره تحریم، این بار دیگر اجازه نداد کاهش قیمت نفت آثار زیانبار قبلی را برجا بگذارد؛ با این تفاسیر، همین سیاست‌ها باید در دوره پسابرجام هم ادامه یافته و تقویت شود.

وی با بیان این‌که «وابستگی بودجه دولت به نفت» و «سهم بالای درآمدهای ناشی از صادرات نفت در درآمدهای ارزی کشور» دو شاخصه اصلی اقتصاد بیمار ما است، اظهارداشت: برای کاهش سهم مستقیم نفت در درآمدهای ارزی کشور، باید به جای فروش نفت خام، به سمت فروش محصولات پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی صنعت نفت و گاز برویم و بخشی از منافع فروش نفت خام را نیز به عنوان دارایی مولد، صرف سرمایه‌گذاری در بخش تولید در بخش خصوصی بکنیم.

چرخه اقتصاد کشور در سال ۹۵ باید سریعتر حرکت کند

معاون اول رییس‌جمهور با تأکید براین‌که در سال ۹۵ مجموعه نظام احساس کرده است که باید چرخه اقتصاد کشور سریعتر حرکت کند، گفت: کندی حرکت چرخه اقتصاد کشور دیگر قابل تحمل نیست و باید حرکت تولید و رونق اقتصادی در سال ۹۵ به گونه‌ای باشد که مردم احساس کنند اقتصاد وارد دوره رونق شده است.

اسحاق جهانگیری در نشست فعالان اقتصادی و مدیران اجرایی استان لرستان که با رویکرد اقتصاد مقاومتی برگزار شد با اشاره به اهمیت تلاش برای تحقق اقتصاد مقاومتی اظهار‌داشت: نباید اقتصاد مقاومتی را موضوعی پیچیده تلقی کنیم و تصور کنیم که قرار است اتفاق خاصی رخ دهد و برای مردم ریاضت و سختی به وجود آید.

وی افزود: اقتصاد مقاومتی در حقیقت یک واژه علمی است که حتی کشورهای صنعتی نیز آن را دنبال می‌کنند و بدین معناست که اقتصاد را به گونه‌ای مقاوم‌سازی کنیم که بتواند در برابر تکانه‌های بیرونی تاب آورده و دچار آسیب نشود.

معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به تجربه دوران تحریم‌ها و فشارهایی که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌ها تحمل کرده، تصریح کرد: باید اقتصاد کشور را به گونه‌ای تنظیم کنیم که تحریم‌ها و فشار‌ها نتواند ما را دچار آسیب کند.

جهانگیری اضافه کرد: البته تحقق این امر نیازمند سپری شدن زمان و تلاش و کار درازمدت است و در کنار آن نیازمند کار فرهنگی هستیم تا الگوی مصرف در کشور اصلاح شده و مصرف کالاهای داخلی نیز برای مردم افتخار باشد.

وی ادامه داد: متأسفانه در برخی خانواده‌ها داشتن کالای خارجی نماد برتری تلقی می‌شود که این موضوع باید اصلاح شود و مردم تنها زمانی به سمت کالای خارجی روی آورند که نتوانند از طریق تولیدات داخلی نیاز خود را تأمین کنند.

معاون اول رییس‌جمهور از همه کسانی که متولی بخش فرهنگی جامعه هستند خواست به دنبال گفتمان‌سازی اقتصاد مقاومتی باشند و افزود: مقام معظم رهبری در ۲۴ بند اقتصاد مقاومتی به موضوع گفتمان‌سازی تأکید کرده‌اند و دولت نیز مسؤولیت اصلی این موضوع را در برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی برعهده سازمان صدا و سیما که پرمخاطب‌‌ترین رسانه کشور است قرارداده است.

جهانگیری با اشاره به برخی شیطنت‌ها از سوی رسانه‌های خارجی خاطرنشان‌کرد: برخی رسانه‌های خارجی از سخنان برخی مسؤولان کشور نکاتی را استخراج می‌کنند و این گونه وانمود می‌کنند که در اقتصاد مقاومتی رقابت وجود ندارد که این موضوعی کاملاً نادرست است و مبنای اقتصاد مقاومتی رقابت، بهره‌وری بالا، ‌تکمیل زنجیره تولید و ارزش افزوده بالا است .

وی با اشاره به رویکردهای ۵ گانه اقتصاد مقاومتی خاطرنشان‌کرد: یکی از این رویکرد‌ها مردمی بودن اقتصاد است بدین‌معنا که بخش خصوصی باید محور اصلی همه کارهای اقتصادی باشد.

معاون اول رییس‌جمهور همچنین با اشاره به رویکرد درون زایی اظهار‌داشت: درون زا یعنی این‌که از تمام ظرفیت‌های داخلی استفاده شود و رویکرد برون‌گرایی نیز به معنای این است که با اقتصاد جهانی در تعامل باشیم و اقتصاد کشور را در انزوا قرار ندهیم.

 

به نظر می‌آید بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته با افزایش نسبی قیمت نفت و در شش ماهه دوم سال جاری شاهد کاهش تدریجی رکود اقتصادی و بهتر شدن فضای کسب و کار در سطح کشور باشیم لیکن باید دید رشد اقتصادی سال ۹۵ ابر سیاه رکود را تا کجا محو می‌کند. از سویی این ابتدای راه است و کشورمان نیازمند تکرار رشد بالای ۸درصدی برای دست کم چند سال مکرر است تا آثار مشکلات اقتصادی تا حدودی از بین برود و به اقتصادی با ثبات و همسو با اقتصاد مقاومتی دست یابیم.