یکپارچه‌سازی بازار نقدی معاملات برق بورس انرژی اروپا با سیستم زیترا

  نویسنده: جاناتان باتلر جاناتان باتلر از شرکت سیستم‌های بورس آلمان می‌گوید: توانمندی بالقوه پروژه مشترک توسعه تجاری این شرکت و بورس انرژی اروپا از همان ابتدا آشکار بود. در مقاله زیر، باتلر چگونگی تحقق این توان بالقوه را توضیح می‌دهد. یکی از دوستان من زمانی گفت که یافتن فرصت‌های خوب در تجارت یا سرمایه‌گذاری […]

 

نویسنده: جاناتان باتلر

جاناتان باتلر از شرکت سیستم‌های بورس آلمان می‌گوید: توانمندی بالقوه پروژه مشترک توسعه تجاری این شرکت و بورس انرژی اروپا از همان ابتدا آشکار بود. در مقاله زیر، باتلر چگونگی تحقق این توان بالقوه را توضیح می‌دهد.

یکی از دوستان من زمانی گفت که یافتن فرصت‌های خوب در تجارت یا سرمایه‌گذاری مثل استفاده از دوربین شکاری است: باید بتوانید قبل از این‌که تصویر کاملاً در کانون قرار بگیرد، پتانسیل را شناسایی کنید. پس از این‌که تصویر برای همه واضح و شفاف شد فرصت‌ها دیگر فرصت نیستند.

توان بالقوه پروژه مشترک توسعه تجاری شرکت سیستم‌های بورس آلمان و بورس انرژی اروپا از همان ابتدا برای ما آشکار بود. هدف سیستم‌های این شرکت پردازش عالی، منعطف، قابل استفاده در مقیاس‌های مختلف و قدرتمند معاملات و پایاپای در بازارهای مالی است. برای مثال ۹۷ درصد معاملات سهام آلمان از طریق محصول اصلی ما، به نام زیترا سیستم انجام می‌شود. ما هم‌چنین نرم افزارهای مورد نیاز بورس اروپا، مهم‌ترین بازار ابزارهای مشتقه جهان را نیز تأمین می‌کنیم که در سال ۲۰۰۵ بالغ بر ۱,۲۵ میلیارد قرارداد را معامله کرده است.

بورس انرژی اروپا، بازار معاملات قراردادهای تحویل برق و سهمیه انتشار آلاینده‌های اروپا را اداره می‌کند. سازمان‌هایی که در کشف قیمت انرژی اروپا مشارکت دارند می‌توانند برای قیمت‌گذاری محصول خود، انتقال بخشی از ریسک یا اخذ موقعیت معاملاتی- در شرایطی که فکر می‌کنند قیمت‌ها در جهت خاصی حرکت می‌کند- از بازارهای بورس انرژی اروپا استفاده کنند. قراردادهای تحویل فیزیکی برق، در بازار نقدی یک روزه بورس انرژی اروپا معامله می‌شوند. شرکت‌کنندگان می‌توانند از این بازار برای خرید برق بیش‌تر یا فروش برق مازاد در کوتاه مدت استفاده نمایند.

در اوایل ماه سپتامبر بورس انرژی اروپا تمایل خود را برای ارایه یک راه‌حل معاملاتی جدید برای بازار نقدی برق اعلام نمود. از مدت‌ها پیش متقاعد شده بودم که بازارهای انرژی سرشار از فرصت‌ها و پتانسیل‌های ارزشمند است. بازار‌ها و معاملات انرژی با سرعتی شگفت‌انگیز در حال توسعه، تکامل و رشد بود و از نوآوری‌ها و ابتکارات نیرو می‌گرفت. خطرات، محصولات و راهبرد‌ها بسیار پیچیده به نظر می‌رسید و درک و استفاده از صرفه‌جویی عظیمی که می‌تواند با مدیریت ریسک اثربخش و کارآمد به دست ‌آید، تازه آغاز شده بود.‌گذار از شرایط تأمین مالی و جذب تسهیلات برای مقادیر عظیم نیرو از طریق قراردادهای دوجانبه درازمدت به بازار شفافی که درآن جذب نقدینگی از طریق ثبت سفارشات و انجام معاملات در بورس صورت می‌پذیرفت امری خطیر و پیش‌نیاز وقوع این تحول بود. بازارهای انرژی که توسط سازمان‌هایی هم‌چون بورس انرژی اروپا اداره می‌شد اهمیتی بیش ازپیش می‌یافت، چون این مخزن‌های نقدینگی مدیریت ریسک اثربخش و مطمئنی را که ضروری بود تسهیل می‌نمود.

در بخش انرژی عرصه‌ای وجود داشت (تأمین سیستم معاملات بورس) که ما در شرکت سیستم‌های بورس آلمان به خوبی می‌توانستیم از فن آوری سیستم معاملات و دانش فنی خود در آن استفاده کنیم. مهم‌ترین کاری که باید در هنگام تلاش برای عقد قرارداد در عرصه‌های فعالیت جدید انجام داد، شناسایی نقاط قوت و دارایی‌های منحصر‌به‌فرد سازمان خود است. اگر بتوانید دریابید که چگونه باید این نقاط قوت را به گونه‌ای در فعالیت جدید به‌کار ببندید که در مقایسه با رقبای خود ارزش افزوده بیش‌تری را نصیب یک مشتری بالقوه کند، به احتمال قوی موفق خواهید شد.

نقاط قوت و دارایی‌های سیستم‌های بورس آلمان به عنوان رهبر جهانی در طراحی، اجرا، تأمین و اداره سیستم‌های معاملات بورس آشکار بود. ولی چگونه می‌توانستیم تجربیات و دانش فنی ارزشمند و منحصر بفرد خود را در بازارهای مالی، در بخش انرژی که تا آن زمان تنها آشنایی کلی با آن داشتیم، به‌کار ببندیم؟

پژوهشی کوتاه در شبکه جهانی نشان داد که بورس انرژی اروپا برای بازار نقدی خود از سیستم معاملاتی قدیمی استفاده می‌کند که ابتدا در دهه ۱۹۸۰ برای بازار برق کشورهای اروپای شمالی طراحی شده بود. با کمال تعجب متوجه شدم که این سیستم، حتی از سیستم اخذ اطلاعات معاملاتی که به مشتریان اجازه می‌دهد جزییات ثبت سفارش معاملات را که در سیستم ثبت سفارشات خود داشتند استعلام کنند پشتیبانی نمی‌کند. باور کردنی نبود که یک سیستم معاملاتی مدرن دارای امکانات پشتیبانی استعلام موارد ثبت سفارشات مشتریان نباشد.

طراحی و ساختار ارتباطات در سیستم معاملات بازار نقدی بورس انرژی اروپا نیز قدیمی بود. این مسأله، به همراه فقدان برخی کارکردهای اساسی ضروری این بخش، موجب می‌شد که این سیستم نتواند نیازهای معاملات آتی بازارهای برق اروپا را برآورده کند. به‌طور بالقوه وضعیت از این نیز بدتر بود: نقایص این سیستم مانع از توسعه بازارهای بورس انرژی اروپا شده بود و توسعه آن را کند کرده بود.

بررسی بیش‌تر باعث شد صحبت‌های دوستم در شرکت «بریتیش پترولیوم» را به خاطر آورم: نقش مکان جغرافیایی و نقدشوندگی در بازارهای انرژی بسیار بیش‌تر از بازارهای مالی است. تحویل برق از نیروگاهی در راین به ایستگاهی در شمال ایتالیا می‌تواند کاری دشوار، خطرناک، پرهزینه و گاهی غیر ممکن باشد که به زیرساخت‌های انتقال نیرو از طریق کابل بستگی دارد. از سوی دیگر، تحویل ۱۰۰ سهم بورس سهام آلمان از فروشنده به خریدار به صورت خودکار و استاندارد انجام می‌شود و با ریسک پایینی همراه است که نسبتاً به سادگی قابل اندازه‌گیری است.

مکانیزم گنجاندن انتقال برق بین منطقه‌ای در سیستم معاملات قدیمی بورس انرژی اروپا بسیار ابتدایی به نظر می‌رسید. شاید این مکانیزم برای بازار برق اروپای شمالی کارایی داشته باشد، اما برای مزایدات ظرفیت انتقال بین منطقه‌ای که در آینده مورد نیاز خواهد بود مناسب نیست. با حرکت بازارهای برق اروپا به سوی یکپارچه‌سازی و تحکیم، این مسأله یکی از نیازهای حیاتی آینده هر سیستم معاملات بازار برق می‌باشد. و چرا باید به دنبال ایجاد کارکردی جدید در سیستم معاملاتی بود که آشکارا برای کاری که باید انجام دهد مناسب نیست، به‌ویژه این‌که این سیستم در حال حاضر در بازار بورس انرژی اروپا به‌کار نمی‌رود؟ (ظرفیت انتقال در داخل مرزهای آلمان برای پاسخگویی به کل مصارف معقول کافی بود).

نخستین پیشنهادی که پس از چند روز بررسی مقدماتی ارایه دادیم با آغوش باز و به اتفاق آرا پذیرفته شد. پیشنهاد کردیم که کارکرد معاملاتی جدیدی را ایجاد کنیم که به نظر ما انعطاف‌پذیر‌ترین مبنا را برای اتصال و یکپارچگی بازار برق در سطح منطقه، بین کشورهای اروپایی یا سرتاسر قاره فراهم می‌کند. مطمئن بودم که در مسیر درستی حرکت می‌کنیم.

 

در اوایل اکتبر سال ۲۰۰۳ ، به همراه سه تن از همکارانم که در زمره متخصصین عالی رتبه طراحی و اجرای سیستم‌های معاملات الکترونیکی بودند، برای بازدید از مقر بورس انرژی اروپا در لایپزیک به این شهر سفر کردیم. تا قبل از این سفر هیچ تصوری از این‌که یک سیستم جدید معاملات بازار برق چگونه باید باشد نداشتیم و تا حد زیادی در تاریکی حرکت می‌کردیم و تنها بر استنباط‌های خود و اطلاعات اینترنتی متکی بودیم. هنگامی که با قطار و با ذهن‌ها و دفترچه‌های یادداشت سرشار از اطلاعات جدید به فرانکفورت باز می‌گشتیم، در این باره بحث کردیم که چگونه می‌توان در چنین فرصت کمی سیستمی را ایجاد کرد که توانایی تحقق الزامات کاری پیچیده و ناآشنای بازارهای نقدی نیروی برق را داشته باشد. ناگهان دریافتم که راهبرد اشتباهی را دنبال می‌کرده‌ایم. ما سعی می‌کردیم کارکردی را در سیستم ایجاد کنیم که مستقیماً جایگزین سیستم معاملات کنونی بورس انرژی اروپا می‌شود و عملیات و فرایندهای معاملاتی این بورس را بی‌هیچ تغییری حفظ می‌کند. ولی این روش اشتباه بود.