ایران، هند و افغانستان در چابهار به هم رسیدند

ایران، هند و افغانستان در چابهار به هم رسیدند

راهکارهای عملیاتی‌سازی موافقتنامه چابهار بین ایران، هند و افغانستان اخیراً در اولین نشست کمیته اجرایی‌سازی موافقتنامه چابهار به امضا رسید تا هندی‌‌ها رسماً کار خود را به منظور فعالیت اپراتوری در بندر شهیدبهشتی چابهار آغاز کنند.

به گزارش ایسنا، موافقتنامه ترانزیتی سه‌جانبه بین کشورهای ایران، هند و افغانستان با هدف تسریع، تسهیل و ارتقای ترانزیت چابهار و اتصال کشور هند و افغانستان به کشورهای آسیای میانه از طریق بندر چابهار، توسعه صادرات ۳ کشور و ایجاد کریدور بین‌المللی بین کشورهای مذکور در خرداد ماه سال ۱۳۹۵ به امضای رؤسای جمهور ایران و افغانستان و نخست وزیر هند رسید تا در نهایت روز دوشنبه هفته جاری همزمان با اولین نشست کمیته اجرایی‌سازی «موافقتنامه چابهار»، شرکت IPGL هند فعالیت خود را در بندر چابهار آغاز کند و قرارداد اجاره و بهره‌برداری بخشی از فاز یک بندر شهیدبهشتی چابهار بین اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان و شرکت ایندیا پورت گلوبال لیمیتد (IPGL) به امضا برسد.

این درحالی است که راهکارهای عملیاتی‌سازی تفاهمنامه چابهار در ۹ بند به امضای نمایندگان ۳ کشور جمهوری‌اسلامی‌ایران، جمهوری هندوستان و جمهوری اسلامی افغانستان رسید و براساس تفاهمنامه امضا شده قرار بر این شد تا کارگروه مطالعاتی در خصوص رقابتی کردن هزینه کلی کریدور چابهار، نسبت به کریدورهای رقیب تشکیل شود.

از دیگر موضوعات مطرح شده در این نشست که به اجماع ۳ کشور رسید، بررسی مسایل گمرکی و حمل و نقل زمینی بود و مقرر شد کارگروه مربوطه در این زمینه نیز مطالعات اجرایی لازم را انجام دهد. گفتنی است نشست دوم این کمیته در نیمه اول سال ۲۰۱۹ به میزبانی هندوستان برگزار می‌شود.

تفاوت راهبری و اداره کردن با حاکمیت و مالکیت بنادر

در تمام فعالیت‌های مربوط به هر بندر، یک قسمت اعمال حاکمیت و جایگاه دولت است و قسمتی دیگر مربوط به عملیات و راهبری است، بنابراین حاکمیت و مالکیت بنادر، قابل واگذاری نیست و در همه کشورها، حاکمیت بنادر از سوی دولت‌ها انجام می‌شود.

تا سال ۱۳۷۵، راهبری عملیات در بنادر، توسط سازمان بنادر انجام می‌شد و در آن مقطع، همه فعالیت‌های توسعه‌ای، تأمین تجهیزات و… برعهده سازمان بنادر بود؛ به چنین بنادری، بنادر دولتی می‌گفتند و در دنیا نیز چنین امری رواج داشت. از یک مقطع زمانی به بعد بنادر دولتی به بنادر ابزاری تبدیل شدند و بر این اساس دولت‌ها اسکله‌ها را می‌سازند و تجهیزات را می‌خرند و دولت قوانین و مقررات را برای نواحی بندری تعیین و اعمال می‌کند و پس از آن نیز به صورت اکران عمومی و یا مذاکره‌ای راهبری و اپراتوری بنادر دنبال می‌شود.

حضور هندی‌ها در بندر چابهار چگونه خواهد بود؟

در موضوع بندر چابهار، براساس مطالعاتی که مشاور در گذشته انجام داد و این مطالعات تصویب شد، مبنای سرمایه‌گذاری قرارداد ۴ فاز برای توسعه بندر چابهار لحاظ شده است. با عملیاتی شدن این ۴ فاز، ظرفیت این بندر استراتژیک به ۷۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن می‌رسد.

قرار است راهبری یک فاز از چهار فاز بندر شهید بهشتی چابهار، توسط اپراتور هندی (IPGL) انجام شود. این شرکت در بنادر هند و سایر کشور‌ها فعالیت اپراتوری دارد و طرح سرمایه‌گذاری هندی‌ها در زمینه تأمین تجهیزات در قالب قرارداد ۱۰ ساله است.

قرارداد ایران با اپراتور شرکت هندی در دو قالب موقت و اصلی است. قرارداد موقت ۱۸ ماهه (یک سال و نیم) است و مربوط به اجاره و بهره‌برداری بخشی از فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار است. موضوع قرارداد اپراتوری ۱۰هکتار (محوطه کانتینری، کالا، ساختمان اداری، رفاهی، تعمیرگاه و…) از فاز اول بندر شهید بهشتی، ۳۶۰ متر اسکله کانتینری و چند منظوره و در نهایت استفاده از تجهیزات موجود و اجاره بخشی دیگر است. در قرارداد اصلی که مدت آن ۱۰ سال است ۶۴۰ متر اسکله و ۷۰ هکتار محوطه و تأمین تجهیزات مدنظر قرار گرفته است.

برگزاری نشست کمیته پیگیری ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان

‌براساس این گزارش ۳ روز پیش اولین نشست کمیته پیگیری موافقتنامه ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان با حضور معاون بندری و اقتصادی و عضو هیأت عامل سازمان بنادر و دریانوردی، هیأت‌های کشورهای جمهوری اسلامی ایران، جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری هند و جمعی از مدیران سازمانی و استانی در بندر چابهار برگزار شد که طی آن راهکارهای عملیاتی‌سازی موافقتنامه چابهار بین ایران، هند و افغانستان اخیراً در اولین نشست کمیته اجرایی‌سازی موافقتنامه چابهار به امضای طرفین شرکت‌کننده رسید.

محمدعلی‌حسن‌زاده، معاون بندری و اقتصادی و عضو هیأت عامل سازمان بنادر و دریانوردی در اولین نشست کمیته پیگیری اجرایی‌سازی موافقتنامه ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان در خصوص اهداف این نشست تصریح‌کرد: این نشست با حضور هیأت‌های ایران، هند و افغانستان و با هدف تدوین پروتکل اجرایی‌سازی «موافقتنامه چابهار» و در راستای امضای سند هماهنگی اجرای «موافقتنامه چابهار» در نخستین نشست شورای هماهنگی «موافقتنامه چابهار» توسط رؤسای هیأت‌های کشورهای مذکور که در یکم آبان ماه سال‌جاری در تهران برگزار گردید، تشکیل شد‌.

بهروزآقایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان نیز در اولین نشست کمیته پیگیری اجرایی‌سازی «موافقتنامه چابهار» اظهارکرد: تشکیل این کمیته از اهداف و برنامه‌های نشست شورای هماهنگی «موافقتنامه چابهار» است و به منظور بررسی کارشناسی به منظور شناخت و رفع موانع و مشکلات زیربنایی در توسعه حمل و نقل چند وجهی و ارایه خدمات لجستیکی و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، تسهیل فرایند‌ها و قوانین و مقررات و تسهیل زمینه فعالیت بخش‌های خصوصی با ارایه مشوق‌های ویژه از سوی سازمان بنادر و دریانوردی برگزار شد. آقایی‌افزود: براساس مذاکرات فنی و تخصصی و بر پایه دستور کار اجلاس، بررسی پیش نویس اجرایی‌سازی در دو نوبت میان اعضا تشکیل که در پایان، متن پروتکل اجرایی‌سازی موافقتنامه ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان به امضای رؤسای هیأت‌های مذکور خواهد رسید‌. مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان در ادامه از امضای الحاقیه شماره ۱ قرارداد اجاره و بهره‌برداری بخشی از فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار بین اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان و شرکت ایندیا پورت گلوبال لیمیتد (IPGL) به مدیرعاملی آرون کومار گوپتا خبر داد‌. مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان در ادامه افزود: همزمان با اولین نشست کمیته اجرایی‌سازی «موافقتنامه چابهار»، آیین افتتاح و آغاز به‌ کاری شرکت IPGL هندوستان در بندر چابهار انجام شد‌.

گفتنی است دیپاک میتال، مدیر کل (PAI)، وزارت امور خارجه کشور هندوستان در رأس هیأتی متشکل از ابهی‌دامل مدیر کل وزارت حمل و نقل و بزرگراه‌ها، آرویند چاودری مدیر بنادر وزارت کشتیرانی، خانم ماندیپ‌سانگا معاون مدیر (ICD، CBIC وزارت دارایی، راحول کومار راکش معاون رییس اداره (ایران) وزارت امور خارجه، دوش اوتام معاون سفیر، آکاش وانکده دبیر سوم سفارت هند، تهران و آرون کومار گوپتا مدیرعامل شرکت ایندیا پورت گلوبال لیمیتد، در این نشست حضور یافتند‌.

سیدیحیی‌اخلاقی رییس عمومی ترانزیت و تسهیلات تجارتی وزارت صنعت و تجارت، عبدالعلی‌فروغ رییس پلان و برنامه‌های وزارت ترانسپورت، محمد‌اسماعیل‌جویا مسؤول تجارت، ترانزیت و امور سازمان تجارت جهانی وزارت امور خارجه، عبدالجابرانصار، هیأت افغانستان را در این نشست تشکیل می‌دهند‌.