کاشت درخت، مرهمی بر زخم‌های زمین

کاشت درخت، مرهمی بر زخم‌های زمین اگر فواید و مزایای درختان را یک به یک بخواهیم برشماریم آنقدر حسن و زیبایی دارند که هر کدام برای خودش رویایی می‌شود بافته بر برگ سبز درختان و تن تنومند ساقه‌شان. به گزارش ایرنا، درختان اسطوره‌های سبز مقاومتند که ریشه در خاک و سر بر افلاک دارند، نماد […]

کاشت درخت، مرهمی بر زخم‌های زمین

اگر فواید و مزایای درختان را یک به یک بخواهیم برشماریم آنقدر حسن و زیبایی دارند که هر کدام برای خودش رویایی می‌شود بافته بر برگ سبز درختان و تن تنومند ساقه‌شان.

به گزارش ایرنا، درختان اسطوره‌های سبز مقاومتند که ریشه در خاک و سر بر افلاک دارند، نماد سرسبزی و شادابی‌ هستند، مایه تلطیف و پاکی هوایند، منشأ نشاط و شادابی و سر زندگی‌ هستند، لذت تجربه احساس خنکای روز در هوای گرم تموزند، نماد تحول و تجربه و نو شدن و خشکیدن و دوباره جوانه زدن‌ هستند، زیبا‌ترین سفیران سبز خدا برای به ودیعه نهادن زندگی و شادابی و طراوت در بین انسان‌ها هستند.

درختان همواره در زندگی بشر مؤثر بوده‌اند. قرن‌هاست که آدمی در سایه درخت‌ها از شدت گرما و تابش خورشید در امان مانده و از میوه‌های رنگارنگ و شیرینشان بهره‌مند گشته است. آوای پرندگان که در لابه‌لای شاخسارشان مأوا گزیده‌اند، روح و جانش را صفا بخشیده و قلب وی را مملو از خوشی و شادابی کرده است. در دل زمستان سرد نیز بار دیگر به مدد هیمه‌ای که از تنه درختان فراهم آورده و آتشی که از آن افروخته سرما و یخبندان را تاب آورده و با آنها دست و پنجه نرم کرده است و بار دیگر این شکوفه‌های زیبای درختان هستند که به او نوید فرا رسیدن بهاری دل‌انگیز را می‌دهند.

به این ترتیب بهره‌مندی‌هایی که از درختان عاید بشر می‌شود بی‌شمار است و اگر درختان را نعمات الهی بدانیم، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. شاید به همین دلیل است که انسان‌هایی فرهیخته نظیر شعرا و بزرگان و اساتید در زمینه ادبیات و نیز پیشوایان و بزرگان دینی همواره آن را مدنظر قرارداده و بدان توجه کرده‌اند. درخت مظهر زیبایی و حیات و یکی از زیبا‌ترین و پُرثمر‌ترین نعمت‌های بیکران خداوند است که بخش مهمی از نیازهای انسان را برآورده می‌‌سازد.

اما امروزه با صنعتی شدن جوامع بشری درختان نقش مهم‌تری در زندگی بشر ایفا می‌کنند؛ از سویی مقدمات پیشرفت بیش‌تر صنعت و فناوری را موجب می‌شوند و منابع تأمین کننده محصولاتی نظیر وسایل چوبی، مبلمان، لوازم‌التحریر (کاغذ، انواع مدادهای مختلف) ‌الوار و هزاران محصول دیگر محسوب می‌شوند.

همچنین از سوی دیگر به منزله ریه‌های یک شهر تلقی شده و نقش مهمی را در تأمین سلامت اعضای جامعه ایفا می‌کنند که این مورد اخیر از موارد قبل مهم‌تر است؛ چرا که به دلیل فعالیت کارخانه‌های صنعتی و نیز ازدیاد وسایل نقلیه عمومی و فعالیت روزانه آنها در سطح شهرهای بزرگ از جمله تهران، آلاینده‌ها و گازهای مهلک و خطرناکی نظیر دی‌اکسید‌کربن در هوای شهر‌ها فزونی یافته و سلامت افراد را تهدید می‌کند و افزایش هر چه بیش‌تر این مواد آلاینده کاهش میزان اکسیژن در هوا را سبب می‌شود و این وضع نامساعد، گروه‌های آسیب پذیر نظیر بیماران ریوی و قلبی، سالخوردگان و کودکان را بیش‌تر تهدید می‌کند و در چنین شرایطی است که مسأله درخت و درختکاری راه‌حلی مناسب برای مبارزه با آلودگی‌های مذکور به شمار می‌آید.

با کاشت درختان سازگار با وضعیت جوی ایران و با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی خشک و کم باران اغلب مناطق کشور، می‌توان محیط‌زیست را لطیف و با طراوت کرد. طبیعت و فضای سبز وسیله‌ای برای بقای بشری و حفظ زیبایی شهر است و به عنوان میراثی ارزشمند به همه انسان‌ها تعلق دارد.

درختکاری در ایران دارای پشتوانه‌ای از علایق ملی و سنت تاریخی است، تاریخ نشان می‌دهد که ایرانیان باستان، جشن‌های خاصی داشتند و در این جشن‌ها به درختکاری پرداخته و به خاک و زراعت احترام می‌گذاشتند، علاوه بر این درختکاری با اعتقادات مذهبی مردم نیز پیوند دارد، تا حدی که کاشت درخت نوعی عبادت محسوب می‌شود.

خداوند سبحان در آیاتی از قرآن، درختان را یکی از نشانه‌های خود معرفی کردند. حضرت‌علی علیه‌السلام نیز در این باره چنین می‌فرماید: «خداوند، پدیده‌ها را از هیچ آفرید. نمونه‌ای در آفرینش نداشت تا از آن استفاده کند، یا نقشه‌ای از آفریننده‌ای پیش از خود که از آن در آفریدن موجودات بهره گیرد. نمونه‌های فراوان، از ملکوت قدرت خویش و شگفتی‌های آثار رحمت خود را به ما نشان داده که همه با زبان گویا به وجود پروردگار گواهی می‌دهند و بی‌اختیار، ما را به شناخت پروردگار می‌خوانند. در آنچه آفریده، آثار صنعت و نشانه‌های حکمت او پدیدار است که هر یک از پدیده‌ها، حجت و برهانی بر وجود او به شمار می‌آید. گرچه برخی مخلوقات به ظاهر ساکتند، ولی بر تدبیر خداوندی گویا و نشانه‌های روشنی بر قدرت و حکمت او هستند».

درختان، نشانه قدرت الهی

درختان، نشانه‌هایی از قدرت پروردگارند. در خلقت درختان، مرگ و زندگی آنها و نیز هنگامی که از آنان میوه پدید می‌آید، آثار قدرت و حقانیت خداوند بلندمرتبه نمایان است. وقتی درختان پس از فصل خزان و مرگ، به نفسِ باد بهار زنده می‌گردند، در واقع بخشی از قدرت و حکمت پروردگار توانا را در پیشِ روی همگان به نمایش می‌گذارند. خداوند قادر در آیه ۲۱ سوره زمر، ما را چنین مورد خطاب قرار می‌دهد: «آیا نمی‌بینی که خدا از آسمان آب باران نازل گردانید و درون نهر‌ها روان ساخت و نیز انواع گیاهان گوناگون بدان برویاند و باز (از سبزی و خرمی) رو به خزان آورد و نخست بنگری که زرد شود. آنگاه خداوند آنها (چوب و علف) خشک گرداند و صاحبان عقل، در آن متذکر (قدرت الهی) می‌شوند».

خشکیده و سپس سبز و خرم شدن درختان، یا به عبارتی دیگر مرگ و حیات دوباره آنها، خود نمودی از معاد و گواهی است بر اثبات فرموده خداوند که انسان را نیز همین‌گونه پس از مرگ، از خاک بیرون می‌آورد و بر این کار تواناست. خداوند متعال در بسیاری از آیات قرآن، آنان را که در وقوع قیامت و بر قدرت خدا بر برانگیختن مردگان شک دارند، به خلقت انسان و مرگ و زندگی درختان، به عنوان نمونه‌ای مسلم از معاد توجه داده است.

در آیاتی چنین می‌خوانیم: «و زمین را (در فصل زمستان) خشک و مرده می‌بینی، اما هنگامی که آب باران فرو می‌فرستیم، به حرکت درمی‌آید و می‌روید و از هر نوع گیاهان زیبا می‌رویاند. این به دلیل آن است که (بدانید) خداوند حق است و اوست که مردگان را زنده می‌کند و بر هر چیزی تواناست و این‌که رستاخیز آمدنی است و شکی در آن نیست و خداوند تمام کسانی را که در قبر‌ها هستند، زنده می‌کند».

همچنین در ادیان و فرهنگ‌های مختلف جهان، درخت و درختکاری جایگاه خاصی دارد. دین مقدس اسلام نیز به کاشت درخت تشویق و ترغیب کرده است و بعضی از بزرگان دین به این امر اشتغال داشته‌اند.

حضرت‌علی‌علیه‌السلام در مدینه باغ‌های خرمای فراوانی به وجود آورد و بیش‌تر آنها را در راه خدا وقف کرد. پیامبر صلی‌ا…‌علیه‌و‌آله‌وسلم نیز می‌فرماید: «اگر شخصی درختی بکارد یا مزرعه‌ای را به زیر کشت ببرد و انسان‌ها، حیوانات یا پرندگان از آن بخورند، این کار صدقه‌ای از طرف آن شخص شمرده می‌شود».

همچنین حضرت‌علی‌علیه‌السلام در نهج‌البلاغه چنین می‌فرماید: «همه موجودات سنگین و سبک، بزرگ و کوچک و نیرومند و ضعیف، در اصول حیات و هستی یکسان‌ هستند و آفرینش آسمان و هوا و باد‌ها و آب یکی است. پس در آفتاب و ماه و درخت و گیاه و آب و سنگ و اختلاف شب و روز و جوشش دریا‌ها اندیشه کن… که نشانه‌های روشن پروردگارند».

مولای متقیان حضرت‌علی‌(ع) همچنین حفظ و نگهداری درختان را امری ضروری می‌داند و به حراست از آن سفارش می‌کنند.

پیغمبر اکرم صلی‌ا…علیه‌و‌آله‌وسلم نیز به کسی که درخت می‌نشانْد، فرمود: «می‌خواهی تو را به نشاندن درختی راهنمایی کنم که استوارتر، رشدش بیش‌تر، میوه‌‌اش خوش‌تر و بادوام‌تر از این درخت باشد؟» عرض کرد: بلی یا رسول‌ا…. حضرت فرمود: «هر بار که صبح یا شب تسبیحات اربعه بگویی، برای هر تسبیح، ۱۰ درخت از انواع میوه‌ها در بهشت برای تو کاشته می‌شود». آن مرد عرض کرد: یا رسول‌ا…، من شما را شاهد می‌گیرم که این محل را وقف فقیران کردم.»

همچنین رسول خدا‌(ص) در مدینه، هنگام ایراد سخنرانی، به درختی تکیه می‌داد و از آن به عنوان منبر استفاده می‌کرد. بعد از این‌که منبری برای پیامبر‌اکرم‌(ص) ساختند و آن حضرت بر منبر نشست، صدایی شبیه ناله از آن درخت بلند شد که گویی در فراغ آن حضرت گریه سر داده بود، از این رو، از آن روز آن درخت را حنانه، به معنای ناله بچه شتری که از مادر جدا می‌شود، نامیدند. وقتی پیامبر صدای درخت را شنید، از منبر پایین آمده، آن را در بغل گرفت تا ساکت شد. بعد فرمود: «اگر او را در برنمی‌گرفتم، تا قیامت ناله می‌کرد».

اما قرن‌ها پیش از آن‌که دانشمندان غربی به ارایه نظریه‌های زیست‌محیطی بپردازند، دین اسلام به محیط‌زیست و رابطه انسان و موجودات زنده با آن توجه داشته است. امروزه انسان با مشکلات زیست‌محیطی مختلفی روبه‌رو است. تخریب کره زمین، انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی، آلودگی هوا، آب و رودخانه‌ها، تخریب جنگل‌ها و مشکلات دیگر، همگی نتیجه کاربرد فناوری‌های لجام گسیخته است.

انسان امروزه در پی حل مشکلات محیط‌زیست خویش برآمده است و اسلام با دارا بودن منابع غنی، راهکارهایی برای حل آن ارایه می‌دهد. احیای زمین و کاشت درختان، همواره در فرهنگ اسلامی جایگاه خاصی داشته و مورد توجه بوده است. پیامبر اکرم صلی‌ا…‌علیه‌و‌آله‌وسلم در این باره می‌فرماید: «هر کس درختی بکارد و از آن مراقبت کند تا بزرگ شود و ثمر دهد، در جهان آخرت پاداش خواهد گرفت».

همچنین حضرت آیت ا… خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب نیز روز درختکاری را روز مبارکی می‌دانند و در بیاناتی در این باره می‌فرمایند: «روز درختکاری و مراسم درختکاری در سراسر کشور، روز مبارک و مراسم مبارکی است؛ چون گیاه و درخت، مایه‌ برکت در زندگی انسان است. مبارک هم یعنی همین، یعنی چیزی که در آن برکت وجود دارد. گیاهان مایه‌ برکتند؛ هم تولید هوا می‌کنند، هم حفظ آب می‌کنند، هم خودشان محصول به افراد بشر می‌دهند، هم فضا را زیبا و تماشایی می‌کنند؛ یعنی از همه جهت، گیاه برای انسان دارای فایده و مفید است. بنابراین به مسأله‌ گیاهان و درختکاری و مراتع و جنگل‌ها و همه‌‌ چیزهایی که به مسایل درختان و رویش‌های سبز ارتباط پیدا می‌کند، همه باید اهمیت بدهند.