بانک مجازی، نسل جدید بانکداری الکترونیکی

بانک مجازی، نسل جدید بانکداری الکترونیکی

مقدمه:

باتوجه به موج جهانی شدن، بسیاری از مفاهیم و تعاریف در زندگی اجتماعی، اقتصادی بشر امروز، تغییر کرده است. طی ده سال گذشته افزایش چشمگیری در استفاده از تجارت الکترونیک بوجود آمده است. تجارت الکترونیکی، مزایایی همچون – کاهش هزینه‌ها و حذف بخشی از هزینه‌های غیرمستقیم.

– افزایش فرصت‌های کسب و کار و تا حدی برابری در دسترسی به این فرصت‌ها .

– کاهش زمان و در برخی اوقات حذف زمان‌های اتلاف فی مابین دریافت سرویس‌های مختلف به لحاظ بر خط بودن و امکان استفاده از چند سرویس به صورت همزمان .

-فراهم آوردن خدمات شخصی برای مصرف کنندگان و مزایای بی‌شمار دیگری كه به همراه دارد .

 پذیرش فن‌آوری توسط کارفرمایان و صاحبان کسب و کاربه ایجادیکسری از مزایا منجر می‌شود که بهره‌وری بیشتر، قابلیت سود دهی، اثر بخشی، خدمات سریع‌تر و رضایت مشتریان، انعطاف‌پذیری و راحتی امکان دسترسی در ۲۴ ساعت هفت روز هفته، صرفه‌جویی در هزینه‌ها از جمله مزایای این پذیرش و به‌کارگیری می‌باشد.

در این میان، توسعه فعالیت‌های بانکداری الکترونیکی همراه با سطوح امنیتی و کارایی بسیار بالا و سطوح پایین هزینه‌ها، بر اساس فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، به ظهور نوع دیگری از بانک‌ها به نام بانک مجازی منجر شده است که هنوز در کشور ما این مدل کسب و کار مورد پذیرش و مقبولیت قطعی قرار نگرفته ولی به نظر اینجانب بانک مجازی در آینده نزدیک با ارائه مدل‌های موفقی از کسب و کار جزو پر مخاطب‌ترین بانک‌ها در ایران قرار خواهد گرفت.

 بانک مجازی چیست:        

بانک مجازی، بانکی است صد در صد اینترنتی، با هدف اصلی قبول سپرده، و بانک‌هایی بدون شعبه که با استفاده از وب سایت، مشتریان را جذب و خدمات خود را ارائه می‌دهند. این نوع بانک‌ها از مکان‌های فیزیکی برخوردار نیستند و تنهابه مدیریت مبادلات آنلاین اشتغال دارند. بانک‌های مجازی قادر به کاهش هزینه‌ها و نیز جلب رضایت مشتریان به جهت دسترسی آسان به تراکنش‌های مالی در هر زمان و هر مکان هستند. این نوع بانک‌ها، سال‌هاست که در سایر کشورهای دنیا از جمله اتریش، فنلاند، کره، سوییس، سوئد و … دارای بیشترین کاربرد هستند که این نشانه ضرورت و الزام جهت تاسیس بانک‌های مجازی در کشور می‌باشد. چرا که به راحتی نمی‌توان راهی را که در تمام دنیا انتخاب شده، نادیده گرفت .

عمده فعالیت‌هایی که در بانک‌های مجازی صورت می‌گیرد چیست ؟:

مهم‌ترین فعالیت‌های بانک‌های مجازی عبارتند از:

–   تمرکز بر کانال‌های توزیع جدید،

–   ارائه خدمات اصلاح شده به مشتریان

–   استفاده از راهبردهای تجارت الکترونیک

 همچنین می‌توان گفت مشتری محوری به معنای ارائه خدمات و محصولات بر اساس نیازهای مشتریان طبقه‌بندی شده به اتکاء سیستم یکپارچه اطلاعات مشتریان(Customer Information Systems) و یا سیستم مدیریت ارتباط مشتریان(Customer Relationship Management) و قابلیت برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات با سایرسیستم‌ها و سازمان‌های بیرونی از طریق نرم افزار‌های واسط و امکان برقراری و برخورداری از امنیت مناسب و پایدار به لحاظ اینکه کلیه ارتباطات لازم به شکل امن و بر اساس استانداردهای ایمنی بر پا شود، از جمله فعالیت‌های این نوع بانکداری می‌باشد. به علاوه، بانک‌های مجازی باید بتوانند همه گونه خدمات و محصولات بانکی مورد نیاز مشتریان را به ایشان ارائه دهند و تفاوت در این است که ارائه این خدمات در بانک‌های مجازی به صورت آنلاین و با استفاده از ابزار‌های الکترونیک صورت می‌گیرد و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در بانک نیست.

     اینگونه بانک‌ها به دلیل صرفه‌جویی‌هایی که از هزینه‌های غیرمستقیم بهره‌مند می‌شوند، معمولاً سودی بالاتر از حد متوسط دیگربانک‌ها پرداخت می‌کنند و البته سودآوری بهتری را نیز دارند. مشتریان این نوع بانک‌ها از کانال‌های مختلفی مانند وب سایت، تلفن، موبایل(اپلیکیشن) و پست (فیزیکی و الکترونیک) و دستگاه‌های خودپرداز (ATM)، می‌توانند با اینگونه بانک‌ها ارتباط برقرار کنند.

مزیت‌های بانک مجازی:

۱- صرفه‌جویی‌های متنوع از جمله صرفه‌جویی در وقت و هزینه مشتریان، صرفه‌جویی در هزینه خرید مکان و شعب، هزینه‌های امنیت فیزیکی و مصرف انرژی، صرفه‌جویی در تعداد نیروی انسانی.

۲- تمرکز بهتر و بیشتر نیروهای انسانی، آسودگی و بهره‌وری و در نتیجه سرعت بالای انجام عملیات بانکی.

۳- در دسترس بودن تمام وقت و محدودیت‌های کمتر در انجام امور بانکی و نقل و انتقالات مالی.

۴- سودآوری و سود دهی بیشتر بانک و رضایت بیشتر مشتریان.

۵- استفاده از سطوح بسیار بالاي امنیتی.

لازم به توضیح است که قبل از ایجادیک بانک مجازی، می‌بایست عوامل مؤثر بر پذیرش این نوع بانک به خوبی مورد تحلیل و پژوهش قرار گیرد. با توجه به عدم شناخت کافی مردم نسبت به بانک مجازی و نو بودن این نوع بانکداری در کشورمان، از جمله عواملی که به نظر می‌رسد در این رابطه مهم است، حمایت‌های دولت، جلب اعتماد و تبلیغات مؤثر و کارامد می‌باشد. آگاه‌سازی مردم از مزایای این نوع بانک نسبت به بانک‌های سنتی نیز از عوامل اصلی پذیرش و مقبولیت این نوع بانک‌ها در شروع و ابتدای کار خود می‌باشند. البته کاملاً واضح است که اگر اولین بانک‌های مجازی در ایران با ماهیت دولتی پا به عرصه فعالیت بگذارندسرعت پذیرش و مقبولیت بالاتری وجود خواهد داشت و به خوبی مسیر را برای حضور بخش خصوصی در گام دوم و در این عرصه، هموار می‌نمایند.

جمعبندی:

     از آنجا که مبادلات مالی و پولی جزء جدایی ناپذیر مبادلات تجاری می‌باشند، در جهان امروز و به ویژه در کشور‌های پیشرفته، همگام با گسترش حجم تجارت الکترونیک در اثر تحولات گسترده فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات، نهادهای پولی و مالی نیز دریافته‌اند که به منظور پشتیبانی و تسهیل تجارت الکترونیک بایدبه‌طور گسترده‌ای به استفاده از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات روی آورند. به همین دلیل است که طی چند دهه اخیرسیستم‌های پرداخت و تبادل وجوه الکترونیکی به تدریج در حال توسعه می‌باشند. در این میان، بانک‌ها نیز به عنوان واسطه‌های پولی ناگزیرند با حرکت به سوی بانکداری الکترونیکی و عرضه خدمات مالی نوین، در تمامی عرصه‌های نوین از جمله تجارت الکترونیک تلاش مؤثری داشته باشند و این نگرش، اساس شکل‌گیری بانک‌های مجازی را تشکیل می‌دهد.

هدف بانکداری مجازی، استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته نرم افزاری و سخت‌افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی مشتریان به صورت الکترونیکی است که می‌تواند باعث حذف نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعب بانک‌ها شود. استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای متمرکز، عدم محدودیت زمانی و مکانی جهت انجام عملیات بانکی، امنیت بالا و قابلیت پیگیری عملیات بانکی، و افزایش سرعت و کارایی، ویژگی‌هایی است که ضرورت تاسیس بانک‌های مجازی در دنیای کنونی را اجتناب ناپذیر می‌کنند.

     باتوجه به تفاوت‌های میان بانک مجازی و بانکداری الکترونیک و اهمیت فعالیت بانک‌های مجازی در آینده سیستم بانکداری کشور، آگاه‌سازی و شناخت وجوه تمایز و شاخص‌های این نوع بانک در مقایسه با بانکداری الکترونیک و بانکداری سنتی، حمایت‌های دولتی و ترجیحاراه‌اندازی اولین بانک‌های مجازی توسط دولت و با ماهیت عمومی، کارایی و اثر بخشی و ارائه خدمات بهتر و با کیفیت‌تر به مشتریان و در نهایت مقبولیت و رضایت مخاطبان این نوع بانک‌ها از مهم‌ترین قدم‌هایی است که باید در ابتدای این مسیر برداشته شود.

    

 گردآوری و تنظیم، علیرضارضایی

منابع:

–   فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین (سال سوم)

–   مقاله تحلیل عوامل مؤثر بر پذیرش بانک مجازی و بانکداری الکترونیک (دکتر شاهین و همکاران)

–   گزارش درج شده در وب سایتBanki.ir