۱۸۸۱،مقایسه تعطیلات و ساعات کاری ایران با دیگر کشورها،۳ گانه سوء‌تعبیر تعطیلات در ایران

مقایسه تعطیلات و ساعات کاری ایران با دیگر کشورها ۳ گانه سوء‌تعبیر تعطیلات در ایران مطالعات سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) نشان می‌دهد ۳ عامل زمان زود شروع به‌کار، بالا بودن تعداد ساعات کاری و تعطیلات پراکنده بر بهره‌وری نیروی کار در ایران تأثیر منفی می‌گذارد. این در حالی است که کشورهای دیگر مدت‌هاست […]

مقایسه تعطیلات و ساعات کاری ایران با دیگر کشورها

۳ گانه سوء‌تعبیر تعطیلات در ایران

مطالعات سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) نشان می‌دهد ۳ عامل زمان زود شروع به‌کار، بالا بودن تعداد ساعات کاری و تعطیلات پراکنده بر بهره‌وری نیروی کار در ایران تأثیر منفی می‌گذارد. این در حالی است که کشورهای دیگر مدت‌هاست که این ۳ عامل را اصلاح کرده‌اند.

به گزارش اقتصادنیوز، اصولاً در آستانه تعطیلات این سؤال مطرح می‌شود که آیا وجود تعطیلی منجر به افزایش بهره‌وری نیروی کار می‌شود یا خیر و این‌که آیا باید تعطیلات پراکنده باشند و یا متمرکز؟ مطالعات می‌گوید در ایران ۳ عامل بالا بودن تعداد ساعات کار، زمان زود شروع کار ادارات و تعطیلات پراکنده و یک روزه بر بهره‌وری نیروی کار تأثیر منفی می‌گذارد.

بالا بودن تعداد ساعات کار

آن طور که دنیای اقتصاد گزارش داده، اصولاً تصور می‌شود «افزایش ساعات کار هفتگی باعث افزایش بهره‌وری می‌شود.» در حالی که تحقیقات بین‌المللی به‌ویژه مطالعات سیاست‌گذاری در سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) از ارتباط منفی بین افزایش ساعات کاری و بهبود بهره‌وری حکایت دارد. در نتیجه این یافته‌ها، حجم ساعات کاری در اغلب اقتصادهای توسعه‌یافته نزولی شده است.

میانگین ساعات کار هفتگی در ایران حدود ۴۴ ساعت است که بالا‌ترین میانگین ساعت کار در مقایسه با دیگر کشورهای جهان است.

آمارهای مربوط به ساعت کاری بیانگر کاهش میانگین ساعات کاری در سال‌های اخیر است. براساس آمارهای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD)، میانگین ساعات کاری سالانه در آمریکا در بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷، به میزان ۱۸۱۰ ساعت بود. اما در بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ میانگین ساعت کاری سالانه در کشور آمریکا به ۱۷۸۰ ساعت کار کاهش یافت. در میان ۳۴ کشور عضو OECD نیز میانگین کار سالیانه، بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷، ۱۸۱۷ ساعت کار به ازای هر نیروی انسانی بوده است. میانگین این عدد نیز در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ به ۱۷۶۵ ساعت کار کاهش یافت. بررسی ساعات کاری در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در ۲۰ ساله منتهی به سال ۲۰۱۱، نشانگر کاهش میانگین تعداد ساعات کار هفتگی از ۳۸ ساعت به ۳۶ ساعت است.

همچنین در حال حاضر بهره‌وری در کشورهای توسعه یافته در حدود ۴ برابر بهره‌وری در ایران است. در آخرین بررسی مجمع جهانی اقتصاد از وضعیت اقتصادی ۱۴۴ کشور در پایان سال ۲۰۱۴، ایران از نظر بهره‌وری نیروی کار در رتبه ۱۴۲ قرار گرفت. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، سرانه ساعت کار مفید در ایران ۸۰۰ ساعت است. این در حالی است که این عدد برای آلمان ۱۷۰۰ ساعت است. یعنی هر آلمانی با وجود تفاوت ۱۰ ساعته در میانگین کار هفتگی، نسبت به یک ایرانی و استفاده از ۳۴ روز تعطیلی بیش‌تر، دو برابر یک ایرانی کار مفید انجام می‌دهد.

افزایش بهره‌وری با تعطیلات متمرکز

اصولاً تصور می‌شود «تعطیلات اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی دارد» اما اکثر تحقیقات تعطیلات «منظم و متوالی» را که معمولاً در قالب «دو روز تعطیل در آخر هر هفته» می‌گنجد، زمینه‌ای برای بهبود بهره‌وری نیروی کار و ارتقای سطح تولید عنوان می‌کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد نظام فعلی تعطیلات ایران که با دو مؤلفه اصلی «پراکندگی» و «یک‌روزه بودن» قابل توصیف است، از جنبه‌های متعددی بر بهره‌وری نیروی کار تأثیر منفی دارد. برخلاف اغلب کشور‌ها که در آن‌ها تعطیلات تقویمی به شکل «دو روز تعطیلی متمرکز در آخر هفته» درآمده است، نظام تعطیلات تقویمی ایران به شکل «یک روز تعطیلی آخر هفته» به همراه «تعداد قابل توجهی تعطیلات پراکنده» در مناسبت‌های تقویمی است.

مطالعات موجود نشان می‌دهد میزان بهره‌وری به‌طور معمول پس از یک روز تعطیلی کاهش می‌یابد و پراکندگی این روزها، روزهای با بهره‌وری پایین را افزایش می‌دهد. این در حالی است که استراحت کافی در تعطیلات بیش از یک روزه، به افزایش بهره‌وری در فردای آن‌ها منجر می‌شود. علاوه بر این، پراکنده بودن تعطیلات باعث می‌شود امکان برنامه‌ریزی سلب شده و مطلوبیت تعطیلات برای استراحت نیروی کار نیز کاهش یابد.

در نهایت، کم بودن تعطیلات متوالی و چندروزه در ایران، باعث می‌شود که میزان سفر نیز در اکثر هفته‌ها پایین باشد و در روزهای تعطیل متوالی، با شدت زیادی افزایش یابد. در نتیجه، فرصت‌های شغلی صنعت توریسم نمی‌تواند روی یک جریان درآمدی پیوسته و منظم حاصل از مسافرت در روزهای تعطیلات آخر هفته حساب باز کند و شلوغی بیش از حد اماکن سیاحتی در تعطیلات چند روزه نیز، از مطلوبیت تعطیلات برای مسافران بکاهد. به همین دلیل، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند سیاست‌گذاران در کشور اصلاح بنیادی نظام تعطیلات در ایران را با ملاحظه بیشینه کردن رفاه ملی، در دستور کار قرار دهند.

زمان شروع ساعت کاری

در حالی که تصور می‌شود شروع ساعت کاری مناسب بین ۷ تا ۸ صبح است بررسی‌ها نشان می‌دهد شروع کار یا حتی تحصیل از ساعات ابتدایی روز، بازدهی فرد را کاهش می‌دهد و بسیاری از کشور‌ها شروع کار را به ساعت ۹ صبح تغییر داده‌اند.

 

در اکثر کشور‌‌ها شیفت کاری ۸ ساعت و به‌طور معمول بین ۹ تا ۱۷ است. در کشور ما ساعت کاری روزانه بازه ساعات ۸ تا ۱۶ را در بر می‌گیرد. زمان شروع شیفت کاری بر عملکرد کارکنان در طول شیفت کاری اثرگذار خواهد بود. نتایج یک بررسی روی کارمندان آمریکا، نشان می‌دهد که شروع شیفت کاری از ساعت ۸ نسبت به ساعت ۹ تأثیرات مثبتی بر افزایش بهبود بهره‌وری دارد.