تشریح رابطه تحریم‌ها و وضعیت استارت‌آپ‌ها!

تشریح رابطه تحریم‌ها و وضعیت استارت‌آپ‌ها! مدیر واحد کسب‌وکارهای نوین اتاق بازرگانی تهران گفت: در شرایطی که عرصه فعالیت بر استارت‌آپ‌‌ها تنگ می‌شود، خیلی از آنها به فکر مهاجرت و گرفتن ویزای مهاجرت هستند؛ حتی ویزای تعدادی از آنها که استارت‌آپ‌های شناخته‌ای هم هستند، صادر شده است. به گزارش ایرنا، کسب‌و‌کارهای نوین یا همان استارت‌آپ‌‌ها […]

تشریح رابطه تحریم‌ها و وضعیت استارت‌آپ‌ها!

مدیر واحد کسب‌وکارهای نوین اتاق بازرگانی تهران گفت: در شرایطی که عرصه فعالیت بر استارت‌آپ‌‌ها تنگ می‌شود، خیلی از آنها به فکر مهاجرت و گرفتن ویزای مهاجرت هستند؛ حتی ویزای تعدادی از آنها که استارت‌آپ‌های شناخته‌ای هم هستند، صادر شده است.

به گزارش ایرنا، کسب‌و‌کارهای نوین یا همان استارت‌آپ‌‌ها یکی از حوزه‌هایی هستند که حتی در زمان اجرای برجام با موانعی متعدد برای فعالیت روبه‌رو بودند و حالا تحریم هم به لیست مشکلات آنها اضافه شده است.

در شرایطی که برخی افراد همچون محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تحریم‌ها را یک فرصت برای استارت‌آپ‌‌ها می‌داند، فعالان این حوزه تهدیدهای تحریم را بیش از فرصت‌های آن ارزیابی می‌کنند.

شرح گفت‌و‌گو با امید هاشمی، مدیر واحد کسب‌وکارهای نوین در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران درباره وضعیت استارت‌آپ‌‌ها در شرایط تحریم در ادامه آمده است:

** شرایط تحریم چه تأثیری بر فعالیت استارت‌آپ‌‌ها می‌گذارد؟

تحریم و آثار آن دوجانبه است؛ یکی اثرات مستقیم تحریم است، مثل تحریم فناوری و دیگری آثار جانبی آن، مثلاً تحریم شرایط اقتصادی را دشوار کرده و روی فعالیت تعدادی از افراد که با ریسک بالا کار می‌کردند و مسأله امیدواری در کسب‌وکارشان همیشه حرف اول را می‌زند، تأثیر می‌گذارد. در حال‌حاضر سیستم عامل آی.اُ.اِس (IOS) در ایران تحریم شده، در نتیجه فعالیت تعداد زیادی از کسب‌وکار‌ها که با این سرویس فعالیت می‌کردند با مشکل رو‌به‌رو شده و درآمدشان کاهش می‌یابد.

در شرایطی که عرصه فعالیت بر استارت‌آپ‌‌ها تنگ می‌شود، خیلی از آنها به فکر مهاجرت می‌افتند که اتفاق ناخوشایندی است. خیلی از کشور‌ها مانند هلند، استرالیا، اتریش، کانادا و امارات چیزی به نام ویزای استارت‌آپی دارند؛ کافی است افراد به آنها اثبات کنند که استارت‌آپی مشغول به فعالیت بوده‌اند و می‌خواهند ایده خود را به کشور آنها ببرند. در هفته‌های اخیر چندین گروه از این افراد نزد من آمده‌اند که همگی به دنبال اخذ ویزا و مهاجرت هستند، حتی ویزای تعدادی از آنها که استارت‌آپ‌های شناخته‌ای هم هستند صادر شده و پیگیر رفتن هستند.

مهم‌ترین رتبه برای رشد استارت‌آپ‌‌ها منابع انسانی باکیفیت است. تعدادی از جوانان نخبه در کشور حضور دارند که به هر دلیل خودشان استارت‌آپ راه نمی‌اندازند، اما نیروهای کلیدی در یک استارت‌آپ خوب هستند. موج جدید مهاجرت بین این افراد آغاز شده و به استارت‌آپ‌های در حال رشد بیشتر آسیب می‌زند.

با اعمال تحریم‌ها احتمال دارد حتی سرویس اندروید را به روی ایرانیان ببندند که در صورت عملی شدن این تصمیم، بازهم موجی از تعطيلي فعالیت کسب‌وکار‌ها را در پی خواهیم داشت.

همه این اتفاقات هزینه فعالیت استارت‌آپ‌‌ها را بالا می‌برد. مثلاً آنها قبلاً سرور‌ها را با قیمت معقول از اروپا تهیه می‌کردند، اما در شرایط جدید قیمت سرور و اجاره آن چهار برابر شده است؛ در نتیجه استارت‌آپی که قبلاً با ۵۰۰ هزار تومان یک وب‌سایت تخصصی ارائه داده و به مدت یک سال از آن پشتیبانی می‌کرد، حالا باید همان سایت را به قیمت سه‌میلیون تومان ارائه دهد. این مسایل در استارت‌آپ‌هایی که تازه در حال شکل‌گیری یا در مراحل رشد هستند بیشتر دیده می‌شود.

وضعیت برخی استارت‌آپ‌های بزرگ‌تر در شرایط تحریم بهتر است، چرا که نرم‌افزارهای کاربردی خود را توسعه داده‌اند و به کشورهای دیگر نیاز ندارند. اما متأسفانه در این کسب‌وکار‌ها که اتفاقاً منابع مالی دارند و سرمایه خوبی هم جذب کرده‌اند فضای ناامیدی رواج دارد. تا پارسال در کشور استارت‌آپ خوب داشتیم اما منابع مالی برای سرمایه‌گذاری کم داشتیم، امسال صندوق‌های سرمایه‌گذاری پول دارند اما استارت‌آپی که خوب باشد کم است.

** چند درصد از کسب‌و‌کارهای نوین در شرایط جدید تعطیل شده‌اند؟

در اینجا باید تفکیکی بین استارت‌آپ‌ها قائل شد. حدود ۶۰ درصد استارت‌آپ‌هایی که در مراحل شکل‌گیری هستند و تیم‌های زیر ۴، ۵ نفر دارند، تعطیل شده و ادامه فعالیت نمی‌دهند. همچنین ۳۰ تا ۴۰درصد استارت‌آپ‌هایی که در مرحله رشد و بین ۵ تا ۱۵ نفر هستند فعالیتشان متوقف شده، چون سرویس‌هایشان گران است و مشتری ندارد.

اما تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد استارت‌آپ‌های بزرگ‌تر تعطیل نشده‌اند. آنها به این دلیل که ساختار مالی منظم دارند به راحتی می‌توانند با یکدیگر ادغام شوند. مثلاً چند وقت دیگر خبر ادغام دو مجموعه استارت‌آپی تخفیفی را خواهید شنید. در این شرایط فضای رقابتی کم می‌شود و هیچ تیم جدیدی نمی‌تواند با آنها رقابت کند، اما حداقل می‌توانیم استارت‌آپ‌های خوب را حفظ کنیم.

** برخی معتقدند در شرایط جدید فضای رشد برای استارت‌آپ‌‌ها وجود دارد، این رشد به چه صورتی می‌تواند باشد؟

من این حرف را قبول ندارم. در اینجا بازهم باید بین شرکت‌ها و کسب‌و‌کارهای نوین تفکیک قائل شد. یک زمان است که شرکتی تکنولوژی‌اش را از آلمان وارد می‌کرده و حالا با اعمال تحریم‌ها، تولیدکننده مجبور است این تکنولوژی را توسعه دهد؛ در این شرایط تحریم عملاً باعث توسعه آن تکنولوژی می‌شود که اتفاق خوبی است.

اما درباره استارت‌آپ‌‌ها وضع متفاوت است. اساس فعالیت بسیاری از آنها فناوری‌هایی است که به صورت نرم‌افزار ارائه می‌شود. ما اگر بخواهیم مشابه آن زیرساخت‌ها را داخل کشور ایجاد کنیم شاید حدود سه تا پنج سال زمان نیاز داشته باشد که تقریباً نشدنی است.

به این ترتیب ما در فضای استارت‌آپی از زیرساخت خارجی‌‌ها استفاده می‌کنیم اما در فضای عادی کسب‌و‌کار مثل واردات از خروجی محصول آنها بهره می‌بریم.

شرکت‌های دولتی دو مدل نیاز داشتند: یکی خدماتی ویکي هم زیرساختی. مثلا آنها سالیان متمادی از نقشه موقعیت‌یاب جهانی گوگل (GIS) استفاده می‌کردند، بعد از اینکه گوگل این نقشه را در ایران بست آنها با مشکلات زیادی مواجه شدند. در نتیجه پروژه map.ir را در کشور آغاز کردند که این پروژه شبیه ۱۰ سال قبل گوگل است و کیفیت سرویس‌ها را پایین می‌‌آورد. شاید این اتفاق در بلند مدت به نفع ما باشد و بگوییم تحریم باعث رشد این سرویس شد، اما در حال‌حاضر باعث کاهش کیفیت خدمات شده است. در نتیجه تهدیدهای تحریم مثل خروج نیروهای متخصص استارت‌آپی و خروج نیروی کار بیشتر از فرصت‌های آن است.