تقویت تعامل صنعت پتروشیمی با بخش‌های بیمه و بانک

تقویت تعامل صنعت پتروشیمی با بخش‌های بیمه و بانک در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی یکی از راه‌های جلوگیری از ضربه‌پذیری اقتصاد از درآمدهای نفت و گاز، افزایش صادرات محصولات پتروشیمی عنوان شده است. از سویی دیگر محصولات تولیدی این صنعت، مواد اولیه بخش‌های بسیاری از اقتصاد ایران را فراهم می‌کند […]

تقویت تعامل صنعت پتروشیمی با بخش‌های بیمه و بانک

در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی یکی از راه‌های جلوگیری از ضربه‌پذیری اقتصاد از درآمدهای نفت و گاز، افزایش صادرات محصولات پتروشیمی عنوان شده است. از سویی دیگر محصولات تولیدی این صنعت، مواد اولیه بخش‌های بسیاری از اقتصاد ایران را فراهم می‌کند و از این منظر بسیار حائزاهمیت بوده و همواره مورد توجه سیاست‌گذاران کشور است، نگاهی بر روند تولید و بازرگانی این صنعت پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون مؤید این موضوع است.

 به گزارش خانه‌ملت، علی گلمرادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در این خصوص با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه کشور اهداف کمی برای متغیرهایی ازجمله صادرات غیرنفتی کشور و رشد سالیانه ارزش‌افزوده بخش‌های اقتصادی تعیین شده است معتقد است برای تحقق این اهداف برنامه‌ریزی و شناسایی بخش‌های پیشران اقتصادی حائزاهمیت است.

براساس تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی در صورت حذف بخش ساخت مواد و محصولات شیمیایی از میان ۷۱ بخش اقتصادی، کل دریافتی اقتصاد به صورت نسبی حدود ۸۸٫۳ درصد کاهش می‌یابد. از این منظر بخش ساخت مواد و محصولات شیمیایی در میان ۷۱ بخش اقتصادی رتبه ششم را به خود اختصاص می‌دهد.

در این خصوص هدایت‌ا…خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس صنعت پتروشیمی را دارای جایگاه ششم در میان ۷۱ بخش اقتصادی معرفی می‌کند و می‌گوید: خوراک و مواد اولیه صنعت پتروشیمی وارداتی نیست و گاز و نفت کافی برای تولید این صنایع در کشور وجود دارد لذا هر قدر در توسعه صنایع پتروشیمی تلاش شود از گاز و نفت نیز بهتر و بیشتر استفاده خواهد شد، در واقع صنعت پتروشیمی ارتباط مستقیم با نفت و گاز دارد به‌طوری که این صنعت سهم ۹ درصدی از مصارف گازرسانی کشور را در سال ۹۵ داشته است.

یکی‌ دیگر از یافته‌های مطالعه محققان مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که بخش‌های ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه عمده‌فروشی، خرده‌فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالا‌ها (به‌عنوان بخش‌هایی که محصول یا خدمت برق و حمل‌ونقل جاده‌ای، نفت و سوخت‌های هسته‌ای، ساخت محصولات از لاستیک و پلاستیک به صنعت پتروشیمی ارائه می‌کنند) و بخش‌هایی نظیر زراعت و باغداری و بخش ساختمان، ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیمتریلر محصولات پتروشیمی به‌عنوان نهاده تولید استفاده می‌کنند، بیشترین کاهش دریافت‌کننده را به دلیل حذف بخش ساخت محصولات مواد و محصولات شیمیایی متحمل می‌شوند.

براساس مطالعات تطبیقی در کشورهایی که صنعت پتروشیمی ازجمله صنایع پیشران در میان سایر صنایع آن کشور محسوب می‌شود، بخش‌های خدمات‌دهنده مانند بخش بیمه و بانک از پیوندهای قوی‌تری با بخش ساخت مواد شیمیایی برخوردارند. این در حالی است که براساس محاسبات انجام شده در این گزارش سهم بخش بیمه از تقاضاکننده بخش ساخت مواد شیمیایی حدود۱٫۱ درصد بوده است. با توجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری و خطرپذیری صنعت پتروشیمی کشور انتظار می‌رود متناسب با توسعه صنعت پتروشیمی کشور و البته ارتقای عملکرد بخش بیمه کشور، تعامل این دو بخش تقویت شود.

همچنین خادمی به‌عنوان نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای‌اسلامی همچنین با اشاره به اینکه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مشاغل بسیاری را ایجاد کرده‌اند و میزان پیوند آنها با سایر بخش‌های اقتصادی قابل‌ملاحظه است، می‌افزاید: «بخش‌هایی ارائه‌دهنده محصول یا خدمات به پتروشیمی» همچون بانک‌ها و بیمه، حمل‌ونقل جاده‌ای و همچنین «بخش‌هایی که از تولیدات پتروشیمی استفاده می‌کنند» همچون بخش‌های زراعت و باغداری، ساختمانی، لاستیک، پلاستیک و… همگی به نوعی از پتروشیمی تغذیه می‌شوند.

خادمی همچنین معتقد است با توجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری و خطرپذیری در صنعت پتروشیمی تعامل ان با بخش‌های خدمات‌رسانی همچون بیمه و بانک بسیار است و این خود نشان از میزان پیوند صنایع پتروشیمی با سایر بخش‌های اقتصادی و جایگاه و نقش پتروشیمی در اقتصاد ایران دارد.

جایگاه تأثیرگذار و گسترده صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران

عضو کمیسیون انرژی مجلس با این توضیح که درآمد پتروشیمی به بانک‌ها می‌رود و بانک‌ها از این درآمد به مردم و تولیدکنندگان در مشاغل دیگر وام می‌دهند به همین دلیل حتی بانک‌ها به این حوزه ورود کرده و سرمایه‌گذاری کرده‌اند، می‌گوید: جایگاه صنعت پتروشیمی پس از نفت در اقتصاد ایران بسیار گسترده و تأثیرگذار است تا جایی که برخی از وزارتخانه‌ها مانند وزارت کار، تعاون و رفاه‌اجتماعی نیز شرکت‌ها و کارخانجات متعددی در حوزه صنایع پتروشیمی ایجاد کرده‌اند که نشان از وابستگی صد‌ها صنعت دیگر به پتروشیمی است.

براساس این گزارش طبق تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی با توجه به جایگاه ششم بخش ساخت مواد و محصولات شیمیایی در اقتصاد کشور می‌توان انتظار داشت که این بخش با تولید نهاده‌های مورد نیاز سایر بخش‌های اقتصادی و با نسبت کمتر دریافت نهاده از سایر بخش‌ها در تحقق اهداف برنامه‌های توسعه کشور ازجمله افزایش صادرات غیرنفتی و افزایش متوسط رشد سالیانه ارزش‌افزوده کشور نقش مؤثری داشته باشد. از این روی افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش و البته توجه به توسعه متناسب و تولید محصولاتی -که در صنایع پایین‌دست این صنعت کاربرد داشته باشد- توصیه می‌شود.

خادمی در توضیح میزان پیوند صنایع پتروشیمی با سایر بخش‌های اقتصادی و مضررات احتمالی حذف آن برای اقتصاد کشور در صورت قطع این، می‌گوید: صنایع پتروشیمی بالادستی با ذخایر گازی پیوند دارند و با وجود آنکه روزانه مقداری از این ذخایر گازی مانند گاز فلر از بین می‌رود اما صنعت پتروشیمی با ممانعت از سوزاندن بخشی از این گاز‌ها آنها را به محصولات مختلف تبدیل می‌کنند. همچنین صد‌ها شرکت تولیدی همچون لاستیک‌سازی توسط صنایع پایین‌دستی ایجاد شده‌اند و با داشتن نقش قابل‌ملاحظه‌ای در اقتصاد، پیوند گسترده و زنجیرهواری را ایجاد کرده‌اند لذا حذف آن برای اقتصاد کشور مضرات بسیاری دارد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای‌اسلامی همچنین یادآور شد: امکان فروش صنایع پتروشیمی از فروش نفت‌خام در زمان‌های تحریم بیشتر است.

براساس این گزارش با توجه به پتانسیل وجود منابع هیدروکربوری نفت و گاز در کشور، صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از صنایع پایین‌دست صنعت نفت و گاز کشور می‌تواند در اولویت برنامه‌ریزی‌‌ها قرار گیرد.

امکان افزایش ظرفیت پتروشیمی کشور را از ۴۳ میلیون تن به ۹۳ میلیون تن

همچنین علی بختیار، دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس با تأکید بر اینکه ایران به لحاظ تولید گاز در صدر کشورهای جهان قرار دارد لذا برای توسعه پتروشیمی گازی در سال‌های گذشته ظرفیت‌سازی خوبی انجام شده است، می‌گوید: درصورت اتمام طرح‌ها حوزه پتروشیمی تا کمتر از یکسال‌ونیم دیگر، می‌توان ظرفیت پتروشیمی کشور را از ۴۳ میلیون تن به ۹۳ میلیون تن افزایش داد.

همچنین براساس آمار موجود در سال ۱۳۹۶ از۵٫۵ میلیون تن کود اوره تولید شده در صنعت پتروشیمی بیش از۱٫۶ میلیون تن کود به وزارت جهاد کشاورزی تحویل داده شده است.

امروز کمتر صنعتی یافت می‌شود که به صنایع پتروشیمی و زنجیره‌های پایین‌دستی آن وابسته نباشد

نماینده مردم گلپایگان و خوانسار در مجلس شورای‌اسلامی با بیان اینکه امروز کمتر صنعتی یافت می‌شود که به صنایع پتروشیمی و زنجیره‌های پایین‌دستی آن وابسته نباشد، می‌افزاید: با تنوع محصولات پتروشیمی و فناوری‌های ایجاد شده در بخش پایین‌دستی پتروشیمی، این صنعت به صد‌ها محصول دیگر تبدیل شده است. صنعت پتروشیمی کشور با تأمین کود مورد نیاز بخش کشاورزی موجب ارتقای عملکرد کیفی و کمی محصولات کشاورزی کشور شده است.

وی معتقد است تحریم صنایع پتروشیمی آسیب بسیاری برای خود امریکا و کشورهای اروپایی دارد چراکه جبران این صنایع تولیدی ایران برای آنها امکان‌پذیر نیست.

 براساس اهداف کمی برنامه ششم توسعه مقرر شده صادرات غیرنفتی کشور با رشد متوسط سالیانه ۲۱٫۷ درصد از حدود ۴۶٫۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ به حدود ۱۱۳ میلیارد دلار در سال۱۴۰۰ رسد. همچنین مقرر شده که متوسط رشد سالیانه ارزش‌افزوده کشور طی سال‌های برنامه ششم توسعه به هشت درصد برسد که در میان بخش‌های مختلف اقتصادی، متوسط رشد سالیانه ارزش‌افزوده بخش صنعت ۹٫۳ درصد هدف‌گذاری شده است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس با توصیه بخش‌خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در بخش صنایع پتروشیمی، می‌گوید: خوشبختانه امروز تولید گاز به مرز ۱۰۰۰ میلیون مترمکعب رسیده اما برای تبدیل گاز به محصولات با ارزش پتروشیمی به غیر از محصولات ارزانی همچون متان و اتان باید پالایشگاه و کارخانجات پتروشیمی در سواحل مکران به عنوان یکی از قطب‌های پتروشیمی کشور جنوب توسعه داده شود چراکه صرفاً در این صورت می‌توان ارزش افزوده بیشتری را روانه کشور کرد.

این گزارش می‌افزاید: طبق تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی سهم ۱۵درصدی حمل مواد شیمیایی از کل کالاهای حمل شده به صورت جادهای طی سال‌های ۱۳۹۵ – ۱۳۹۱ و سهم بیش از ۲۵درصدی بخش ساخت مواد شیمیایی از کل ارزش خریداری شده برق بخش صنعت، گویای نقش حایز اهمیت بخش‌های مذکور در تولید و توسعه صنعت پتروشیمی کشور است.

در مقابل صنعت پتروشیمی کشور با تولید بیش از ۵۳ میلیون تن محصول در سال ۱۳۹۶ و فروش ۳۲درصد از این محصول در داخل کشور موجب تحرک‌آفرینی سایر بخش‌های صنعت کشور ازجمله لاستیک و پلاستیک، ساختمان، صنعت خودرو، پاک‌کننده‌ها، دارو و رنگ شده است.