جزئیات واگذاری تمام پروژه‌های فضایی از طریق مناقصه!

خبر خوش برای بخش‌خصوصی جزئیات واگذاری تمام پروژه‌های فضایی از طریق مناقصه! با توسعه فناوری فضایی و ورود کسب‌وکارهای نوپای فضایی به عرصه ارائه خدمات به مردم، تحقق شعار «رونق تولید با استارت‌آپ‌های فضایی» دور از ذهن نیست. آمار‌ها نشان می‌دهد که طی یک دهه گذشته رشد اقتصاد فضایی در دنیا بیش از ۱۳۹ درصد […]

خبر خوش برای بخش‌خصوصی

جزئیات واگذاری تمام پروژه‌های فضایی از طریق مناقصه!

با توسعه فناوری فضایی و ورود کسب‌وکارهای نوپای فضایی به عرصه ارائه خدمات به مردم، تحقق شعار «رونق تولید با استارت‌آپ‌های فضایی» دور از ذهن نیست.

آمار‌ها نشان می‌دهد که طی یک دهه گذشته رشد اقتصاد فضایی در دنیا بیش از ۱۳۹ درصد بوده و نسبت به متوسط رشد اقتصاد جهانی که تقریباً ۱۹٫۴ درصد است از شرایط بسیار مناسب‌تری بهره می‌برد.

در همین راستا، مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی ایران، به برنامه‌ریزی این سازمان در توسعه نقش استارت‌آپ‌های فضایی در رونق تولید تأکید دارد و می‌گوید: امسال نقش این صنعت در تولید، رونق می‌گیرد و دور از ذهن نیست که فناوری فضایی را یکی از ارکان تحقق شعار امسال بدانیم.

وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امسال که فراخوان آن را زده‌ایم، بحث واگذاری طراحی و ساخت ماهواره‌ها به شرکت‌ها و بخش‌خصوصی است، اظهار داشت: تاکنون تمام پروژه‌های بخش فضایی کشور در رده توسعه فناوری بوده و بر این اساس با دانشگاه‌ها قرارداد منعقد کرده‌ایم. اما به دلیل آنکه اصولاً دانشگاه‌ها تا TRL سوم و چهارم پیش نمی‌روند، این پروژه‌ها به مدل صنعتی نرسیده است.

رئیس سازمان فضایی ایران با تأکید بر اینکه برای گذر از مرحله توسعه فناوری به توسعه صنعتی، باید به جای دانشگاه‌ها با شرکت‌ها قرارداد ببندیم، توضیح داد: ما امسال برای نخستین بار در برنامه ۱۰ ساله دوم فضایی، واگذاری ۴ پروژه کلان شامل ماهواره‌های سنجش از دور «اپتیکی»، «راداری» و ماهواره مخابراتی و ایستگاه چند منظوره ماهواره‌ای را به بخش‌خصوصی در دستور کار قرار داده‌ایم و زیرساخت آن را توسط سازمان فضایی ایجاد خواهیم کرد. این هدف با تکیه بر توان داخل و ظرفیت بخش‌خصوصی محقق می‌شود. به این معنی که پروژه‌ها را از دانشگاه به سمت شرکت‌های خصوصی سوق می‌دهیم.

وی با بیان اینکه تاکنون در این زمینه سه فراخوان صادر کرده‌ایم، گفت: شرکت‌های خصوصی در حال ایجاد کنسرسیوم ساخت و تولید ماهواره‌ها هستند. به این ترتیب صنعت تولید ماهواره توسط بخش‌خصوصی شکل می‌گیرد.

رئیس سازمان فضایی ایران اضافه کرد: هم‌اکنون صنعتی‌سازی زیرساخت‌های فضایی را توسط بخش‌خصوصی استارت زده‌ایم و برنامه‌مان این است که بخش‌خصوصی در عرصه فضایی ورود پیدا کند و برای قراردادن ماهواره در مدار فعال شود. به این معنی که بخش‌خصوصی باید کنسرسیوم تشکیل داده و هم ماهواره بسازد و هم ماهواره را با پرتابگر در مدار قرار دهد.

هم‌اکنون صنعتی‌سازی زیرساخت‌های فضایی را توسط بخش‌خصوصی استارت زده‌ایم و برنامه‌مان این است که بخش‌خصوصی در عرصه فضایی ورود پیدا کند و برای قراردادن ماهواره در مدار فعال شود معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه بخش‌خصوصی باید به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ماهواره‌ای از ابتدا تا انتها تبدیل شود، گفت: به این ترتیب ما دیگر ماهواره را در زمین تحویل نمی‌گیریم و با اپراتور پرتاب، پرتابگر و ماهواره به صورت یکپارچه قرارداد می‌بندیم.

براری ادامه داد: مطابق این برنامه‌ریزی، سازمان فضایی با بخش‌خصوصی قرارداد می‌بندد و این بخش با رعایت تمام ملاحظات، ماهواره را در مدار به ما تحویل داده و پروژه پایان می‌یابد.

وی گفت: در این زمینه فراخوان ماهواره‌های سنجش از دور اپتیکی و راداری را ابلاغ کرده‌ایم و تلاش ما این است که انشاا… بتوانیم در آینده نزدیک، فراخوان ماهواره‌های مخابراتی را نیز که هم‌اکنون در مرحله توسعه فناوری در پژوهشگاه فضایی ایران قرار دارد هم‌، ابلاغ کرده و از ظرفیت بخش‌خصوصی استفاده کنیم. این موضوع در حال بررسی است.

رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: بهره‌برداری از ایستگاه‌های چند منظوره فضایی نیز آغاز شده و طرح‌های آن نهایی شده است. برخی مناقصات این پروژه نیز به صورت ماژولار در حال انجام است که همه این اقدامات در مسیر توسعه صنعتی است.

وی گفت: امسال مناقصه و قرارداد بهره‌برداری از ایستگاه‌های چندمنظوره فضایی را نهایی خواهیم کرد و این به معنی ورود شرکت‌های بزرگ فناوری در حوزه ساخت ماهواره است.

رونق تولید با کاربردهای فناوری فضایی

براری بخش بعدی برنامه‌های سازمان فضایی را ترویج کاربردهای فناوری فضایی در جامعه عنوان کرد و گفت: از اواخر سال گذشته عرضه دستاوردهای فضایی کشور به جامعه در دستور کار قرار گرفته و برخی دستگاه‌های دولتی و عمومی نیز از این دستاورد‌ها بازدید کردند. تلاش این است که این موضوع را ترویج کنیم که فناوری ماهواره می‌تواند در عرصه‌های مختلف کشاورزی، مدیریت بلایا و خشکسالی و چالش‌های حوزه محیط‌زیست کاربردهای فراوانی داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه بیش از ۷۰۰ استارت‌آپ توسط آژانس فضایی اروپا هم‌اکنون حمایت می‌شوند و ۲۰ مرکز نوآوری کسب‌وکارهای فضاپایه در اروپا ایجاد شده است، ادامه داد: مراکز انکوباتور فضایی و مراکز کارآفرینی کسب‌وکارهای فضاپایه نیز در این راستا شکل گرفته است.

رئیس سازمان فضایی ایران به بحث اشتغال و تولید خدمت در پایین‌دست بخش فضا اشاره کرد و گفت: به این معنی که داده‌های ماهواره‌ای را در اختیار کسب‌وکارهای فضاپایه قرار دهیم تا استارت‌آپ‌‌ها بتوانند با این داده‌ها، خدمات متنوع برای جامعه تولید کنند. ما تصمیم‌مان این است که در سال‌جاری بتوانیم در این فضا که جامعه با کسب‌وکارهای فضاپایه آشنا شده است، از ظرفیت این داده‌ها استفاده کنیم تا این داده‌ها هم تولید خدمت کرده و هم اشتغال ایجاد کنند.

معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: برای مثال سال گذشته در کشور یک استارت‌آپ برای ارائه خدمات ماهواره‌ای به کشاورزان ایجاد شد. این استارت‌آپ توسط چهار متخصص هوافضا، سنجش از دور، کشاورزی و کامپیوتر در عرصه کشاورزی دقیق راه‌اندازی شده تا با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، به کشاورزان خدمات ارائه کنند.

سهم استارت‌آپ‌های فضایی از تولید

براری با اشاره به اینکه با حمایت وزیر ارتباطات، امسال پارک کسب‌وکارهای فضاپایه و مرکز داده فضایی را افتتاح خواهیم کرد، افزود: امسال افتتاح پلتفرمی روی دیتاسنتر ابری در راستای پروژه اپن دیتا خواهیم داشت، به این معنی که پلتفرم سرویس کلود (ابری) را به کسب‌وکارهای نوپا ارائه می‌دهیم. از سوی دیگر با معاونت علمی ریاست‌جمهوری برای ایجاد چهار مرکز کسب‌وکار فضاپایه در دانشگاه‌ها هماهنگی‌هایی صورت گرفته تا زیرساخت‌های راه‌اندازی کسب‌وکار‌ها در این بخش، فراهم شود.

وی با تأکید بر تدوین برنامه‌ریزی برای تحقق شعار سال، بر ایجاد رونق اقتصادی و ارائه خدمات جدید با شکل‌گیری استارت‌آپ‌های فضایی، گفت: خیلی خوش بین هستیم که امسال بتوانیم استارت‌آپ‌‌ها را شکل داده و به جامعه خدمات بدهیم؛ از طرفی دیگر، روی موضوع کاهش تصدی‌گری در بخش فضایی تأکید داریم. البته این به این معنا نیست که مسؤولیت پذیری مان را کاهش دهیم.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: هم‌اکنون برای مثال در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات ۹۲ درصد آزادسازی شده است و ما هم تصمیم داریم اپراتور ماهواره مخابراتی در سال‌جاری راه‌اندازی شود تا شاهد آزادسازی در این فضا باشیم. در این زمینه با سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی جلسه داشتیم و مناقصه انتخاب اپراتور نیز در جریان است که امیدواریم امسال شاهد ورود بخش‌خصوصی در حوزه اپراتور ماهواره مخابراتی باشیم. این خودش به معنی سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در صنعت فضایی است و منتهی به اشتغال خواهد شد.

براری با بیان اینکه هم‌اکنون پروانه اپراتور ماهواره سنجشی نیز در حال نهایی شدن است و مراحل تصویب آن پیگیری می‌شود، ادامه داد: با این وجود می‌توانیم سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی را در لایه اپراتوری ماهواره سنجش از دور جذب کنیم و همینطور از ورود سرمایه‌گذار در حوزه ایستگاه‌های ماهواره‌ای و سایر بخش‌هایی که به مرور اعلام خواهیم کرد، استقبال می‌کنیم.

پروانه اپراتور ماهواره سنجشی نیز در حال نهایی شدن است و مراحل تصویب آن پیگیری می‌شود وی با بیان اینکه تلاش داریم در سه لایه اشتغالزایی کنیم، افزود: لایه توسعه زیرساخت‌های فضایی، لایه اپراتوری و لایه ارائه خدمات کسب‌وکارهای فضاپایه این سه لایه را تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر استارت‌آپ‌های فضایی می‌توانند در حوزه کشاورزی، محیط‌زیست، مدیریت بلایا، حمل‌ونقل و خدمات شهری و اینترنت اشیا فعال شوند.

چالش پیش‌روی استارت‌آپ‌های فضایی

معاون وزیر ارتباطات در مورد چالش‌های بر سر راه استارت‌آپ‌های فضایی گفت: برخی از خدمات فضایی نیازمند این است که با داده‌های با دقت بالا دریافت شود. هم‌اکنون مناقصه‌ای را نهایی کردیم که ۱۰ شرکت در آن انتخاب شدند و مربوط به خرید امتیاز ایستگاه دریافت داده‌های ماهواره‌ای با دقت یک‌متر است. این داده‌ها هم‌اکنون در کشور وجود ندارد و آنچه که ما داریم نمی‌تواند خدمات را با دقت بالا و دقیق به کل جامعه ارائه کند. بیشتر این خدمات مناسب ارائه به دستگاه‌های دولتی است. بنابراین ما تلاشمان این است که داده‌های مورد نیاز کسب‌وکار‌ها را با دقت بالا تأمین کنیم.

وی گفت: در همین حال تصمیم داریم داده‌های فضایی را آزاد‌سازی کنیم و در اختیار کسب‌وکار‌ها قرار دهیم. به همین دلیل‌‌ها با ایجاد مراکز داده و پلتفرم بستر کلود (ابری) در حال تسهیل دسترسی کسب‌وکار‌ها به این داده هستیم. اما موضوع مهم این است که اکثر خدماتی که داده‌های ماهواره‌ای می‌دهند در دستگاه‌های دولتی است و دستگاه‌های دولتی باید فضا را برای خدمات گرفتن از این کسب‌وکار‌ها باز کنند و این تعامل ایجاد شود.

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به اینکه سال گذشته تلاش کردیم دستگاه‌های دولتی با داده‌های ماهواره‌ای آشنا شوند و بدانند که داده‌های ماهواره‌ای چه کاربردهایی دارد، تأکید کرد: سعی مان این بوده که دستگاه‌های دولتی را برای دریافت خدمات فضایی ترویج و تشویق کنیم. چندین کارگاه آموزشی نیز در دانشگاه‌ها برای ترغیب به راه‌اندازی استارت‌آپ‌های فضایی برگزار کردیم و دانشگاهیان را توجیه کردیم که استارت‌آپ نباید فقط در حوزه ICT شکل بگیرد.

براری پنج اولویت در حوزه خدمات شامل حوزه کشاورزی، محیط‌زیست، مدیریت بلایا، خدمات شهری و هواشناسی را برای تشکیل تیم‌های استارت‌آپ در درجه اول اهمیت عنوان و اظهار امیدواری کرد که مانند کشورهای دیگر دنیا که استارت‌آپ‌‌ها در بخش فضایی بسیار تقویت شده‌اند از ظرفیت فضا خلق ثروت کنیم و جوانان کارآفرین و خلاق ما در این عرصه ورود پیدا کنند تا علاوه بر اشتغال، کسب‌وکار پررونق اقتصادی ایجاد کنند و به دغدغه مقام معظم رهبری در رونق تولید و استفاده حداکثری از ظرفیت‌ها جامه عمل پوشانده شود.

منبع: مهر