احتمال تخلیه پایتخت!

تهران رکوردار سیاره در فرونشست زمین   هر روز یک میلی‌متر از زمین در تهران نشست می‌کند یعنی در سال ۳۶ سانتی‌متر. این میزان نشست تهران را رکورددار نشست زمین در دنیا کرده است. به گزارش مهر، خشکسالی و برداشت نامتعارف آب از چاه‌های غیرمجاز، علاوه بر خشک شدن دیگر چاه‌ها و مشکل در تأمین […]

تهران رکوردار سیاره در فرونشست زمین

 

هر روز یک میلی‌متر از زمین در تهران نشست می‌کند یعنی در سال ۳۶ سانتی‌متر. این میزان نشست تهران را رکورددار نشست زمین در دنیا کرده است.

به گزارش مهر، خشکسالی و برداشت نامتعارف آب از چاه‌های غیرمجاز، علاوه بر خشک شدن دیگر چاه‌ها و مشکل در تأمین آب شرب باعث فرونشست زمین در دشت ورامین و دشت تهران، کرج و شهریار شده است، مناطقی که تا پیش از این قطب کشاورزی در منطقه به حساب می‌آمدند.

حجمی از سطح زیرزمینی که توسط آب پر شده بود با گذشت زمان و برداشت آب آن‌‌‌‌ها و عدم جایگزینی ‌آن نابود و در نهایت این آبخوان‌‌‌‌ها که محلی برای ذخیره آب بوده‌اند، نابود شدند.

به دلیل نابودی آبخوان‌‌‌‌ها دشت ورامین با وسعتی بالغ بر ۷۰۰ کیلومتر مربع، در ۳ ناحیه فرونشست زمین داشته که با توجه به نزدیک بودن راه‌آهن تهران – مشهد به این اراضی این تأسیسات در معرض خطر هستند. علاوه بر این، با ادامه روند فرونشست‌‌‌‌ها تخریب مناطق مسکونی، تأسیسات شهری و خطرات جانی و مالی را در پیش خواهیم داشت.

اعلام مناطق آسیب‌پذیر

علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و شهرسازی معتقد است فرونشست در کشور یک موضوع ملی و اتفاقی است که در حال حاضر در اغلب دشت‌های کشور در حال رخ دادن است و به لحاظ آن‌که در برخی از مناطق شهری، این موضوع پدید آمده و آسیب‌‌‌‌ها و خسارت‌هایی نیز به دنبال داشته، مورد توجه قرار گرفته است و در حالی که از سال‌ها پیش موضوع فرونشست با شروع خشکسالی از یکسو و برداشت آب‌های زیرزمینی از سوی دیگر تشدید شده بود.

دلیل اساسی فرونشست در اغلب پهنه‌های کشور و در دشت‌های شناخته‌شده‌ای مانند دشت اصفهان، قزوین، تبریز، رفسنجان و بسیاری از نقاط دیگر، افت سطح ایستابی است. این افت دو دلیل مشخص دارد؛ یکی کمبود بارندگی‌‌‌‌ها به دلیل تغییرات اقلیمی و دیگری برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است که هیچ‌گونه مدیریتی در سال‌های قبل بر روی آن انجام نشده و در حال حاضر عوارض سوء‌مدیریت در گذشته را مشاهده می‌کنیم. کارشناسان عقیده دارند عمده مصرف آب در کشور در حوزه کشاورزی است و تنها ۴ درصد آب به صورت آب شرب مصرف می‌شود و بقیه صرف کشاورزی و مقداری نیز مربوط به تأمین آب صنعتی کارخانه‌ها و تأسیسات است.

طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی، سالانه ۳۶ سانتی‌متر در برخی از مناطق تهران، در دشت‌های غربی و جنوب‌غربی آن شاهد نشست هستیم و میزان نشست تهران از کل دنیا بیش‌تر است و رکورددار بالا‌‌‌ترین فرونشست در این منطقه هستیم.

خسارت‌های نشست زمین در پایتخت

بیت‌اللهی به تأثیر نشست‌های زمین در سامانه‌های حمل و نقلی اشاره کرد و گفت: ما مسیر راه‌آهن تهران – جنوب، تهران – اهواز، تهران – مشهد و حتی مسیر تهران – تبریز و شمال را داریم که نشست‌‌‌‌ها می‌توانند به این مسیر‌‌‌ها نیز لطمه وارد کنند. همچنین در سیستم جاده‌ها می‌توانند به مرور حالت اصلی خود را از دست بدهند و دچار عیب و زمینه‌ساز تصادفات شوند.

وی با اشاره به ترک‌هایی که در مناطق مسکونی برخی از مناطق تهران مشاهده شده است، گفت: منطقه ۱۸ حاد‌‌‌ترین منطقه از لحاظ فرونشست زمین است و در کانون نشست قرار دارد.

احمد صادقی رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در خصوص بحران فرونشست پایتخت گفت: به دلیل خشکسالی سال‌های اخیر و برداشت غیراصولی آب‌های زیرزمینی حفره‌هایی که سالیان دراز مجرای عبور آب بودند خشک شده و به مرور این حفره‌ها پر شدند بنابراین شاهد فرونشست زمین هستیم.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین دلایل افزایش نشست زمین در پایتخت عدم مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی است زیرا اگر برداشت‌های آب‌های زیرزمینی کنترل شود و مانع برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز شویم اینگونه با حفره‌های خالی روبه‌رو نخواهیم شد.

صادقی با بیان این‌که بیش‌ترین نشست‌های پایتخت در بخش جنوب‌غربی مشاهده می‌شود، گفت: اگر ما زلزله را یکی از بحران‌های جدی پایتخت می‌دانیم که ممکن است یک روز به وقوع بپیوندد یا نه، نشست زمین بحرانی است که هر روز به وقوع می‌پیوندند و ما آن را زیاد جدی نمی‌گیریم.

محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص بحران نشست زمین در پایتخت گفت: اتحادیه اروپا نشست ۴ میلیمتری زمین در سال را شرایط بحرانی می‌داند و ما در سال ۳۶ سانتی متر نشست زمین داریم که ۹۰ برابر شرایط بحرانی است. ما یک دهه است که دچار این بحران شده‌ایم و خود متوجه نیستیم.

وی ادامه داد: نیومکزیکو سالانه ۳۲ سانتی‌متر نشست زمین داشت که ما این شهر را پشت سر گذاشته و با ۳۶ سانتی متر رکورددار کره زمین هستیم در شهر جهرم نیز سالانه ۳۶ سانتی‌متر نشست زمین داریم.

 

این کارشناس محیط‌زیست با بیان این‌که زمینی که دچار نشست می‌شود زمین مرده است و به قولی باید فاتحه آن زمین را خواند، گفت: برای آن‌که بیش از این دچار بحران نشویم باید دست از کشاورزی ناپایدار، حفر چاه‌های غیرمجاز، احداث سد و …‌برداریم. آبی که برای کشاورزی ناپایدار صرف می‌شود و ۳۰ درصد محصولات آن نیز ضایعات است.