حرکت خودجوش بانک‌ها برای کاهش نرخ سود آغاز شد

همه در انتظار ابلاغ شورای پول و اعتبار   مسعود طاهری- موج کاهش نرخ سود بانکی کم‌کم به بانک‌ها می‌رسد. چند روز قبل بود که بانک پارسیان و پاسارگاد در حرکتی خودجوش تصمیم به کاهش نرخ سودشان کردند. این دو بانک نرخ سود ماهیانه خود را دو درصد کاهش دادند و به عدد ۱۶ درصد […]

همه در انتظار ابلاغ شورای پول و اعتبار

 

مسعود طاهری- موج کاهش نرخ سود بانکی کم‌کم به بانک‌ها می‌رسد. چند روز قبل بود که بانک پارسیان و پاسارگاد در حرکتی خودجوش تصمیم به کاهش نرخ سودشان کردند. این دو بانک نرخ سود ماهیانه خود را دو درصد کاهش دادند و به عدد ۱۶ درصد رساندند. دیروز هم مدیرعامل بانک اقتصاد نوین از کم شدن نرخ سود بانکی در بانک متبوعش خبر داده است.

کاهش مجدد سود بانکی البته موضوع تازه‌ای نیست و پیشتر هم بانک مرکزی و متعاقب آن شورای پول و اعتبار از بررسی کاهش مجدد نرخ سود بانکی دو درصدی خبر داده بودند. حالا چندین بانک کشور دست به کاهش نرخ سود زده‌اند و منتظر ابلاغ رسمی پول و اعتبار هستند.

حال سؤال اینجاست که چرا برخی بانکداران به صورت خودجوش دست به کاهش نرخ سود زدند؟ مهم‌ترین دلیل بی‌گمان این است که کاهش نرخ سود بانکی با توجه به کاهش تورم به نفع بانکداران در درازمدت خواهد بود.

برخی از مدیران بانکی می‌گویند که نرخ سود بانکی به صورت دستوری تعیین نمی‌شود و این موضوع در اختیار کانون بانک‌های خصوصی و شورای عالی بانک‌ها است و مدیران بانک‌ها هستند که در مورد کاهش نرخ سود تصمیم‌گیری می‌کنند، اما به هر حال در نهایت این شورای پول و اعتبار است که حرف آخر را می‌زند.

حال پس از مدت‌‌ها بررسی و مطالعه این موضوع توسط کانون بانک‌های خصوصی و شورای عالی بانک‌های دولتی و برگزاری جلساتی این موضوع تقریباً نهایی شده است. تا جایی که رییس کانون بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری درباره تصمیم‌گیری برای کاهش نرخ سود می‌گوید که بانک‌ها طبق سیاست‌های داخلی و ضوابط قانونی در این باره تصمیم می‌گیرند اما در شرایط کنونی نرخ‌ها باید رو به تعدیل پیش رود.

براساس تصمیمات جدید، نرخ سود بانکی حول و حوش ۱۶ درصد تعیین شده است، البته برخی از مدیران بانکی می‌گویند که حتی در شرایط فعلی کاهش این نرخ تا ۱۵ درصد نیز می‌تواند باشد، اما اجرای قطعی آن زمانی خواهد بود که بانک مرکزی اجرای آن را به صورت بخشنامه به بانکداران ابلاغ کند.

کما این‌که در سال گذشته نیز بانکداران برای کاهش دو درصدی نرخ سود تصمیم‌گیری کرده بودند، اما بانک مرکزی با بانکداران مخالفت کرد و در نهایت پس از تصمیم گیری‌ها در بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار و ابلاغ مصوبه آن اجرایی شد.

شورای پول و اعتبار در آخرین جلسه تعیین نرخ سود بانکی در آخرین روزهای بهمن ماه سال گذشته، تصمیم بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در زمینه تعدیل نرخ‌های سود علی‌الحساب سپرده بانکی به حداکثر ۱۸ درصد برای سپرده‌های یکساله و حداکثر ۱۰ درصد برای سپرده‌های کوتاه‌مدت کم‌تر از ۳ ماه را تأیید و تصویب کرد. در همین حال، اعضای این شورا ساماندهی نرخ‌های سود علی‌الحساب و اجرای دقیق‌تر قانون عملیات بانکی بدون ربا و نظارت بانک مرکزی بر حسن اجرای آن را خواستار شدند.

همچنین در جزییات آخرین مصوبه شورا در این زمینه آمده است: حداکثر نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری معادل ۲۰ درصد و سقف نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی هنگام عقد قرارداد بین بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و مشتری، معادل ۲۲ درصد تعیین شد. اعطای تسهیلات در چارچوب عقود مشارکتی با نرخ سود بالاتر از سقف تعیین شده نیز منوط به ارایه طرح توجیهی لازم توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و تأیید آن از سوی بانک مرکزی است.

حال برخی از تحلیلگران اقتصادی می‌گویند که این بار کاهش نرخ سود به نفع سپرده‌گذاران و تسهیلات گیرندگان نیست و شاید به دلیل این‌که این بار کاهش نرخ سود به نفع بانکی‌ها است، آن‌ها برای کاهش نرخ سود پیش‌قدم شده‌اند.

ولی ا… سیف، رییس کل بانک مرکزی درباره سیاست کاهش نرخ سود بانکی گفت: بانک مرکزی تا رسیدن به نرخ تورم سیاست کاهش نرخ سود را دنبال می‌کند. نرخی که برای بانک مرکزی قابل قبول است، نزدیک به نرخ تورم است.

رییس شورای پول و اعتبار افزود: الان هنوز این نرخ با تورم فاصله زیادی دارد، ضمن این‌که سیاست کاهش نرخ سود بانکی از اهداف اصلی بانک مرکزی است و همچنان ادامه دارد.

علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی و از اعضای اصلی شورای پول و اعتبار یکی از برنامه‌های اصلی دولت در سال ۹۵ را کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی متناسب با نرخ تورم اعلام کرده است.

سیدبهاءالدین حسینی هاشمی، تحلیلگر مسایل اقتصادی در گفت‌و‌گو با مهر با تأکید بر این‌که امکان کاهش نرخ سود وجود ندارد، گفت: روند کاهشی نرخ سود قطعاً به رشد و توسعه اقتصادی کمک می‌کند. یکی از پارامترهایی که به کاهش نرخ سود کمک می‌کند، نرخ تورم است. نرخ تورم در حال حاضر کاهش یافته اما الزاماً قرار نیست نرخ سود هم کاهش پیدا کند.

وی افزود: تقاضا به شدت افزایش یافته، به‌طوری که برآورد می‌شود تقاضا برای پول از سیستم بانکی در بازار رسمی دو برابر میزان عرضه است. وقتی این میزان دو برابر باشد قطعاً نرخ سود کاهش پیدا نخواهد کرد، چون کاهش نرخ سود تکافوی عرضه و تقاضا را نمی‌کند و به همین دلیل بالاتر خواهد بود. در عین حال اگر سیاست کاهش نرخ سود دستوری باشد، به ضرر سپرده‌گذاران و از طرف دیگر به نفع خود بانک‌هاست.