رکورد زنی حوادث نفتی در پی خواب خرگوشی HSE در صنعت نفت

رکورد زنی حوادث نفتی در پی خواب خرگوشی HSE در صنعت نفت گروه انرژی- آمار حوادث نفتی با سیر یک روند صعودی درحال رکوردزنی است. در حالی که مسؤولان وعده کنترل و رسیدگی به حوادث در مهم‌ترین بخش صنعت اقتصادی کشور را می‌دهند آمار و ارقام حوادث رخ داده در این بخش گویای مطلب دیگری […]

رکورد زنی حوادث نفتی در پی خواب خرگوشی HSE در صنعت نفت

گروه انرژی- آمار حوادث نفتی با سیر یک روند صعودی درحال رکوردزنی است. در حالی که مسؤولان وعده کنترل و رسیدگی به حوادث در مهم‌ترین بخش صنعت اقتصادی کشور را می‌دهند آمار و ارقام حوادث رخ داده در این بخش گویای مطلب دیگری است که خود نشان‌دهنده جای خالی سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست(HSE) در این صنعت است. بدین ترتیب می‌توان سال ۹۴ را با وقوع ۱۴ رخداد نفتی یکی از رکورددار‌ترین سال‌ها در این جریان دانست. هفته گذشته خبری مبنی مبر صدور حکم متخلفان حوادث آتش‌سوزی در پالایشگاه شازند، ساختمان نفت عسلویه و شرکت گاز منتشر شد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، در شرایطی که با افزایش شمار حوادث نفتی به تعداد قربانیان افزوده می‌شود، صنعت نفت خسارات هنگفت و بعضاً غیرقابل جبرانی را متحمل می‌شود.

یکی از این حوادث که خاطیان آن شناسایی و محکوم شده‌اند، مربوط به آتش‌سوزی مهیبی بود که برج ۱۵ طبقه‌ای در عسلویه را در خود بلعید. در آذرماه سال ۹۳ آتش‌سوزی بزرگی در ساختمان ۱۵ طبقه شهید تندگویان در منطقه ویژه پارس جنوبی در عسلویه به وقوع پیوست.

 این ساختمان دارای ۱۵ طبقه است که طبقات ۱۳، ۱۴ و ۱۵ آن دچار آتش‌سوزی شدند و ماشین‌های آتش‌نشانی از شرکت‌های مختلف پارس‌جنوبی، پتروشیمی، شهرداری عسلویه و مناطق کنگان و جم به منطقه اعزام شدند تا آتش را خاموش کنند.

 شعله‌های آتش در منطقه کاملاً مشهود بوده و تمام تلاش نیروهای امدادی برای اطفای این آتش‌سوزی صورت گرفته بود. این برج ۱۴ طبقه همچنان در آتش شعله ور بود و به دلیل پلیمری بودن مواد به‌کار رفته در ساختمان، دیواره‌ها به سرعت در آتش ذوب شده و از ساختمان سرازیر می‌شدند به گونه‌ای که به دلیل ارتفاع زیاد این ساختمان عملاً امکان مهار آتش در طبقه چهاردهم این برج وجود نداشت.

گفتنی است در پی این حادثه ۴ مقام مسؤول برکنار شدند و وزیر نفت نیز دستوراتی را به منظور اتخاذ راهکارهایی برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی صادر کرد.

۴ تن از مسؤولان منطقه که در انجام امور محوله کوتاهی کرده بودند، از کار برکنار شدند و به کمیسیون تخلفات اداری معرفی شدند.

اما حادثه دیگر مربوط به آتش‌سوزی پالایشگاه شازند بود که در آبان‌ماه سال ۹۳ رخ داد که در پی آن دو نفر از کارکنان دچار سوختگی شدند.

یک روز پس از این حادثه آتش‌سوزی و پس از ۱۰ روز تعطیلی این واحد که سهم به‌سزایی در تولید بنزین این پالایشگاه دارد، قرار بود شب قبل از حادثه مرحله پیش‌راه‌اندازی انجام شود و در صورت نتیجه مثبت ادامه فرایند راه‌اندازی صورت پذیرد، اما به دلیل باز بودن یک شیر (ولو) و گرفتگی مسیر آن به دلیل وجود ضایعات در آن، ناگهان مسیر تخلیه باز شده و مواد سوختی به بیرون می‌ریزد به همین دلیل این مواد بر روی دو نفر از کارکنان این واحد که مشغول کار بودند می‌ریزد.

در نهایت این مسأله موجب آتش‌سوزی در واحد تولید بنزین شده و به دلیل عملیات راه‌اندازی واحد RFCCمتوقف می‌شود.

حسن اصیلیان، رییس هیأت دوم رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان وزارت نفت ویژه HSE؛ درباره برگزاری جلسات تخلفات برخی از کارکنان در حوادث نفتی، گفت: پس از بررسی جامع حادثه آتش‌سوزی ساختمان شهیدتندگویان عسلویه در سال ٩٤، افرادی را که قصور آن‌ها در بروز حادثه نقش داشت، شناسایی و برای آنان رأی صادر کرد.

بنا به گفته این مسؤول در مجموع سه پرونده مذکور، ٢٠ نفر خاطی شناخته شدند که متناسب با قصور افراد، مجازات‌هایی از جمله اخطار کتبی، کسر حقوق و فوق‌العاده شغل، محرومیت از انتصاب به پست‌های حساس و انفصال از خدمت در نظر گرفته شده است.

اما همچنان ١١ پرونده که ١٠ پرونده مربوط به حوادث پارسال و یک پرونده مربوط به حادثه سال جاری است ترکیدگی لوله گاز در عسلویه است، در دست بررسی قرار دارد.

با نگاهی به گذشته می‌توان دریافت این امر مسبوق به سابقه است و از دیرباز عدم رسیدگی به امور ایمنی در صنعت نفت به شعله‌ورتر شدن این آتش کمک کرده است.

حوادثی که در سال‌های گذشته رقم خورد به خیر نگذشت و به اضافه تعطیلی و به تأخیر افتادن در روند کاری پروژه‌ها، تنی چند از هموطنانمان را در آتش سوءمدیریت برخی از افراد پشت میزنشین سوزاند.۳ کشته و ۱۳ زخمی در آتش‌سوزی دکل ۱۱۴ حفاری میدان نفتی «نفت‌شهر»، ‌۴ کشته در آتش‌سوزی مجتمع پتروشیمی «خارک»، ۵ کشته و دو زخمی در پتروشیمی «پردیس»، ۱۳ کشته در انفجار خط لوله گازی سرخس-مشهد، ۵ زخمی در آتش‌سوزی مخزن نفت کوره بندرعباس و آخرین حادثه یعنی آتش‌سوزی در پتروشیمی «بندرامام» مهم‌ترین حوادثی بوده که در ۶ ماه اول سال ۸۹ اتفاق افتاده است.

مدیر کل بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست وزارت نفت در واکنش به این حوادث گفته بود: متأسفانه این واحد‌ها بیش‌تر به دنبال مسایل مربوط به تولید هستند و کم‌تر به موارد مربوط به ایمنی و HSE می‌پردازند. ما هنوز امکان یا قانون نظارت بر موارد ایمنی و بهداشت واحدهای واگذار شده را نداریم و به همین دلیل این نامه را برای وزیر اقتصاد فرستادیم که با مصوبه دولت یا دیگر قوا امکان نظارت ما بر این واحد‌ها فراهم شود.

در این بین آمار و ارقام متناقضی هم به چشم می‌خورد. سرپرست HSE شرکت ملی حفاری ایران در جدید‌ترین آمار خود در سال جاری گفته شاخص حوادث از ۳۵ صدم درصد در سال ۹۳ به ۰٫۰۲ درصد در سال ٩٤ کاهش یافته است.

علی‌اکبر‌پونده‌نژادان، سرپرست HSE شرکت ملی حفاری ایران نقش ایمنی را در اجرای مأموریت‌ها و اهداف صنعت نفت تأثیرگذار خواند و گفت: با توجه به نوع کار در صنعت حفاری و مخاطره‌های آن به‌کار گرفتن کامل مقررات و ضوابط ایمنی اجتناب‌ناپذیر است و اگر رعایت نشود هزینه‌های بسیاری به دنبال دارد.

وی با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در مدیریت HSE شرکت ملی حفاری ایران گفت: با برنامه‌ریزی و سازماندهی در این حوزه در پیشبرد اهداف شرکت، اثر بخشی، بهره‌وری و راندمان کار به‌طور کامل مشهود است و تا به حال نزدیک به ۱۲۰ افسر ایمنی پس از گذراندن دورهای آموزشی درون و برون‌سازمانی و آشنایی کامل با صنعت حفاری بر روی دستگاه‌های حفاری مشغول خدمت هستند.

 پونده‌نژادان گفت: براساس تلاش‌های مستمر همکاران با وجود توسعه ناوگان حفاری در سال‌های اخیر حوادث غیرمترقبه در دکل‌های حفاری روند نزولی را نشان می‌دهد و شاخص حوادث از ۳۵ صدم درصد در سال ۹۳ به ۰٫۰۲ درصد در سال گذشته کاهش یافته است.

گفتنی است، مدیریت HSEبا بالا بردن سطح آگاهی بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در همه سطوح سازمانی و مشارکت مؤثر در این زمینه، ظهور عوامل مخاطره آمیز و وقوع حوادث را حتی المقدور کاهش داده و چنین امر مهمی را علاوه بر ارتقای سطح آگاهی با ایمن‌سازی محیط کار و ماشین‌آلات ممکن می‌سازد. جایگاه HSE در قلب مدیریت جاری سازمان است و در آن عناصری نظیر ساختار سازمانی، طرح ریزی فعالیت‌ها، تعیین مسؤولیت در روش‌های انجام کار با توجه به منابع قابل دسترسی به منظور حفظ خط‌مشی بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست تلاش می‌کند.

اجرای موفقیت‌آمیز سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (HSE-MS)تعهد تمامی کارکنان سازمان را می‌طلبد. بنابراین مسؤولیت‌های ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست نباید محدود به امور ایمنی انگاشته شود، بلکه می‌تواند امور دیگر سازمان مانند مدیریت عملیات یا سایر وظایف کارکنان به جز موارد ایمنی و بهداشت را نیز در بر گیرد. این تعهد باید از بالا‌ترین سطوح مدیریت شروع شود. لذا مدیریت رده بالا بایستی خط‌مشی سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست را ایجاد کند و اطمینان حاصل نماید که سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست اجرا می‌شود.

 

با توجه به تعاریف فوق باید گفت رعایت HSE که بنا بود در وزارت نفت برای کل پیمانکاران در کشور اجباری شود هنوز نتیجه مثبتی از آن عاید پیمانکاران و کارفرمایان و کارکنان نشده است، شاهد این امر بالا رفتن آمار حوادث در این بخش است.