جاذبه‌های زمین شناختی کویر لوت

جاذبه‌های زمین شناختی کویر لوت

می‌گویند مرتفع‌‌ترین ماسه بادی‌های جهان در ایران شناسایی شده است، جایی در جنوب خراسان و در مرکز کویر لوت.

بلند‌ترین ارتفاعی که برای این هرم‌های ماسه بادی در وسعتی به مساحت حدود ۱۰ هزار کیلومتر مربع ثبت شده، ۵۲۰ متر از سطح دشت بوده است. این اندازه‌گیری را با تجهیزات دقیق مهندسی که خطایی کم‌تر از یک سانتی‌متر داشته، انجام داده‌اند تا رکورد ماسه بادی‌های مرتفع چین شکسته شود.

به گزارش ایسنا، صعود به اورست شنی آن‌هم به ارتفاع ۵۲۰ متر قطعاً به اندازه‌ قله‌ ۸۸۴۸ متری اورست سخت نیست، اما شاید به همان اندازه هیجان‌انگیز باشد؛ مخصوصاً وقتی قرار است با هر قدم برداشتن، پا‌ها تا نیمه در میان ماسه‌ها بلعیده شود. راهکار محلی‌‌ها صعود بدون کفش است. باید قله را از میان کاسه‌های شنی و خط‌الرأس تنظیم شده به‌دست باد صعود کرد تا به دروازه‌ لوت رسید.

سفر به «ریگ‌یلان» برای دیدن و صعود کردن به مرتفع‌‌ترین هرم‌های ماسه‌ای کره زمین، کار چندان آسانی نیست. اولین پیشنهاد ماجراجویی گروهی با همراهی آژانس‌هایی است که تا به حال چندین بار سفر به ریگ یلان را اجرا کرده‌اند و می‌توانند هماهنگی‌های محلی و انتظامی را انجام دهند.

منطقه‌‌ی ریگ یلان در گذشته‌های خیلی دور به دلیل صعب‌العبور بودن محل گذر اشرار و قاچاقچی‌‌ها بوده، هرچند امروز از امنیت و سکوت منطقه، گوش زنگ می‌زند. اما بهترین راه برای ماجراجویی در این نقطه‌ بکر که تلاقی ۳ استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان است، هماهنگی با اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نهبندان و یا یکی از این ۳ استان است.

هرچند مسیر تا قله‌ ریگ مشخص است، اما برای بیراهه زدن بهتر است نیروی انتظامی و میراث فرهنگی منطقه در جریان مسیر و مقصد باشد.

یکی از راهنماهای محلی علت این همه احتیاط را مین‌‌هایی می‌داند که در گذشته برای مقابله با قاچاقچی‌‌ها کار گذاشته شده بود و حالا بلای جان گردشگران و کویرنوردان شده است.

ریگ یلان در بیراهه‌ جاده‌ نهبندان -‌ شهداد واقع شده، از خراسان جنوبی باید شهر نهبندان را به سمت روستای «دِهْسَلم» رد کرد. تنها وسیله برای رفتن به میان ماسه بادی‌ها، خودروهای شاسی‌بلند با راننده‌ای ماهر و بلدِراه است، خطر غرق شدن حتمی برای خودروهای معمولی میان ماسه‌ها وجود دارد. جز این، جاده در تمام مسیر حتی بخشی که آسفالت شده چندان مناسب نیست و به وفور دست‌انداز دارد.

حدود ١٥ کیلومتری شهر نهبندان به سمت شهداد، سمت چپ جاده پدیده‌ شگفت‌انگیز دیگری ناگهان ظهور می‌کند، کوه‌های مینیاتوری باهارمونی رنگی خاکی و سرخ. نمونه‌های مریخی‌‌ها را می‌توان در چابهار هم دید.

در خراسان جنوبی ارتفاع مینیاتوری‌ها نسبت به دشت‌های اطراف از ۵ تا ۱۰۰ متر اندازه‌گیری شده است.

بعد از آن راه را دوباره باید به سمت شهداد ادامه داد، آن هم روی جاده‌ آسفالته که لکه‌گیری شده. این جاده به جایی ختم می‌شود که کلوت‌های افسانه‌ای را می‌توان در آن دید.

میانه‌ جاده کمی مانده به روستای «چاه‌داشی» که از دور در دل کویر سبز جلوه می‌کند، جاده خاکی می‌شود. کارگران در سمت دیگر جاده مشغول کارند. محلی‌‌ها می‌گویند؛ این جاده قدیمی است و با هر سیلاب از بین می‌رود و حالا دارند پل می‌زنند که سیل دیگر جاده را نبرد. ظاهراً این کار هر ساله است که راهسازی به جای علاج درست، تیغه‌کشی و آسفالت‌ریزی می‌کند.

بعد از دو راهی شهداد – ‌دهسلم، باید مسیر شهداد را ادامه داد و مسیر انحرافی را دست چپ جاده دنبال کرد. جاده‌ خاکی به طول ۳۵ کیلومتر که به ریگ یلان می‌رسد. تابلوی کوچکی مسیر را نشان می‌دهد و راه ماشین‌رو تا نزدیکی‌های ریگ یلان کاملاً به چشم می‌آید.

از نهبندان تا ریگ یلان جز دو روستای میان راه (چاه‌داشی و دهسلم) هیچ مکان دیگری برای تأمین آب، مواد غذایی و بنزین وجود ندارد، بهتر است با تجهیزات کامل وارد این منطقه شد.

با پایان یافتن خط چرخ ماشین‌‌ها روی تن کویر، کو‌ه‌هایی بلند ماسه بادی در مقابل ظاهر می‌شود که لوت را محاصره کرده‌اند که با صعود به هر یک از این بلندقامتان می‌توان دشت شگفت‌انگیز لوت را نظاره کرد.

پای بلند‌ترین ریگ اسباب معدن آهن هنوز بساط است، نماینده‌ میراث می‌گوید؛ معدنی که مردم روستا زمانی در آن کار می‌کردند، تعطیل شده؛ چون قرار است پرونده‌ لوت، ثبت جهانی شود و نباید مانعی وجود داشته باشد.

 

شاید ریگ مرتفع بتواند جای معدن را برای تأمین معیشت مردم منطقه بگیرد، وقتی محیط را آماده‌ آمدن گردشگرانی کنند که قرار است مهمان جامعه ‌محلی باشند نه فرماندار و یا استاندار و یا اداره میراث فرهنگی و گردشگری که با اسکورت بروند و بیایید بی‌آن‌که با مردم روستایی که فقط ٣٥ کیلومتر با ریگ یلان فاصله دارند، ارتباط برقرار کنند.