خطر گسترش بیابان‌های خراسان جنوبی در خراسان‌جنوبی عوامل متعددی دست به دست هم داده‌اند تا روند بیابان‌زایی شدت بگیرد و در دو سال اخیر وضعیت این استان بحرانی‌تر از سال‌های گذشته اعلام شود. به گزارش مهر، استان خراسان‌جنوبی دومین استان بیابانی کشور است که بخش عظیمی از بیابان‌های کشور را در خود جای داده است […]
خطر گسترش بیابان‌های خراسان جنوبی
در خراسان‌جنوبی عوامل متعددی دست به دست هم داده‌اند تا روند بیابان‌زایی شدت بگیرد و در دو سال اخیر وضعیت این استان بحرانی‌تر از سال‌های گذشته اعلام شود.
به گزارش مهر، استان خراسان‌جنوبی دومین استان بیابانی کشور است که بخش عظیمی از بیابان‌های کشور را در خود جای داده است و به دلیل خشکسالیهای ۱۸ سال اخیر روز به روز به وسعت بیابان‌های این استان اضافه می‌شود.
به گفته برخی کارشناسان اگر روند خشکسالی در استان تا ۱۵ سال آینده ادامه داشته باشد در این استان چیزی به عنوان مرتع وجود نخواهد داشت، کما این‌که هم‌اکنون نیز کاهش علوفه مرتعی در این استان ۴۴ درصد کاهش یافته که نشان از خشک شدن مراتع دارد.
با توجه به این‌که ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از مساحت استان را بیابان‌‌ها تشکیل می‌دهند، این عامل باعث شده است که سالانه خسارت‌های جبران‌ناپذری به راه‌های مواصلاتی استان، بخش کشاورزی و دامداری، راه‌آهن و عرصه‌های منابع طبیعی استان وارد شده و باعث خالی از سکنه‌شدن بسیاری از روستاها و مهاجرت روستاییان به دیگر استان‌های کشور شود.
گسترش بیابان بعد از تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین به عنوان سومین چالش مهم جامعه جهانی به حساب می‌آید که در استان خراسان‌جنوبی خطر بیابانی شدن بیش از هر جای دیگر احساس می‌شود و نیازمند توجه ویژه مسؤولان به حوزه بیابان است.
دشت‌هایی که هیچ ندارد
یک پیرمرد روستایی با بیان این‌که دیگر توان چوپانی در این زمین‌ها را ندارد، بیان‌کرد: تمام علف‌‌ها از بین رفته و چراگاهی برای گوسفندانم ندارم.
محمد اسدالهی با بیان این‌که این اراضی ۷ سال است که رنگ بهار را به خود ندیده است، اظهارکرد: گوسفندانم برای یافتن اندکی آذوقه از صبح تا شب در این زمین‌ها جست‌وخیز می‌کنند و در نهایت چیزی نصیبشان نمی‌شود.
وی خواستار علوفه رایانه‌ای از سوی مسؤولان شد و گفت: اگر وضعیت به همین روال پیش برود دیگر جانی برای ما روستاییان باقی نمی‌ماند.
اسدالهی ادامه داد: در شرایط کنونی روزبه‌روز از تعداد دام‌‌ها و دامداران روستایی کاسته شده و این امر نیازمند توجه جدی از سوی دولت و مسؤولان است.
افزایش سطح بیابانی، کاهش علوفه و دعوای دامداران
یکی دیگر از دامداران روستایی با اشاره به کمبود بارندگی در چندسال اخیر، بیان‌کرد: کاهش بارندگی باعث افزایش خشکسالی و کاهش علوفه در روستاها شده است.
شیردل براتی با بیان این‌که بیست سال است که به دامداری مشغول است، بیان‌کرد: رنجی که در چند سال اخیر متحمل شده‌ام شوق چوپانی و گوسفندداری را از من گرفته است.
وی ادامه داد: به دلیل خشکسالی و نبود علوفه برای دام، دامداران نیز برای یافتن چراگاه با یکدیگر به دعوا و جدال می‌پردازند.
براتی با بیان این‌که در دو سال گذشته بر روند بیابانی شدن اراضی روستایی افزوده شده است، اظهارکرد: بیابانی بودن اراضی علاوه بر کاهش دام، در روزهای مختلف سال مشکلات متعددی را برای دامداران به وجود می‌آورد.
گسترش کویر
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بیرجند در این زمینه اظهارکرد: بیابان پدیده‌ای است که روزبه‌روز توسعه می‌یابد و برای مناطق کم آب، خشک و نیمه‌خشک زنگ خطری بوده که باید جدی گرفته شود.
ابراهیم علیپور با اشاره به نام‌گذاری روز جهانی بیابان‌زایی در تقویم، بیان‌کرد: به دلیل اهمیت موضوع بیابان، ۲۷ خردادماه به عنوان روز جهانی بیابان‌زایی در سراسر جهان نام‌گذاری شده است.
وی ادامه داد: امروزه مسایل مربوط به بیابان و گسترش کویر یکی از مهم‌ترین مسایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
علیپور با اشاره به عوامل مؤثر در بیابان‌زایی، بیان‌کرد: استفاده نادرست از اراضی کشاورزی، چرای بیش‌ازحد مراتع، شخم اراضی در جهت شیب زمین و پراکندگی اراضی کشاورزی از جمله این عوامل است.
وی ادامه داد: بالا بودن سطح فقر نسبی جوامع روستایی و ناتوانی ساختار روستایی در استفاده از فرصت‌های رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی یکی دیگر از عوامل مؤثر در بیابان‌زایی است.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بیرجند ادامه داد: عرصه‌های بیابانی بیرجند شامل دشت خاکستری، مرک، شهاباد، قطار گز، چاه زرد و چاه غیاث است.
علیپور با اشاره به اقدامات انجام‌شده در راستای بیابان‌زدایی، اظهارکرد: در این راستا دو هزار و ۲۴۶ هکتار از عرصه‌های بیابانی تحت عملیات بذرپاشی، نهال‌کاری و مدیریت روان آب قرار گرفته است.
وی با بیان این‌که این اقدامات نتایج خوبی به دنبال داشته است، افزود: کاهش گردوغبار و جلوگیری از خسارات احتمالی به باند فرودگاه بیرجند و همچنین پروازهای این فرودگاه از مهم‌ترین این نتایج است.
علیپور اشتغال‌زایی در منطقه و بهبود وضعیت معیشتی ساکنین طرح، احیا و اصلاح مراتع تخریب‌شده ناشی از چرای بیش از ظرفیت، تلطیف هوای منطقه و جلوگیری از بروز صدمات ناشی از گردوغبار به جاده مواصلاتی بیرجند- نهبندان را از دیگر نتایج مطلوب بیابان‌زدایی دانست.
خراسان‌جنوبی دومین استان بیابانی کشور
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی در این رابطه اظهارکرد: این استان با قرار داشتن بر روی کمربند خشک و نیمه‌خشک نیمکره شمالی دارای ذخایر منابع آبی بسیار ضعیف و نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه بسیار شدید و میزان پوشش گیاهی اندک است.
وی با بیان این‌که با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ۸۶ درصد مساحت استان شامل بیابان است، اظهارکرد: از کل عرصه‌های طبیعی استان ۳۶ درصد را عرصه‌های بیابانی و ۵۰ درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل می‌دهد.
خسارت ۲۰۰ میلیون ریالی فرسایش بادی به منابع طبیعی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با اشاره به وجود کانون‌های بحرانی در استان، بیان‌کرد: هم‌اکنون ۲۸ کانون بحرانی بیابان در سطح استان موجود است.
وی با بیان این‌که این کانون‌‌ها در تمام شهرستان‌های استان پراکنده است، افزود: این کانون‌‌ها شامل یک میلیون و ۳۸۶ هزار و ۷۴۱ هکتار در استان است.
شریفی اظهارکرد: از کل مساحت خراسان‌جنوبی، ۳ میلیون و ۱۲۱ هزار و ۴۷۶ هکتار تحت فرسایش بادی در ۲۳ منطقه است.
وی ادامه داد: میزان خسارت فرسایش بادی به منابع زیستی و اقتصادی در کانون‌های بحرانی فرسایش بادی استان، سالیانه حدود ۲۰۲ هزار و۵۲۵ میلیون ریال برآورد شده است.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان‌جنوبی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در راستای بیان زدایی، اظهارکرد: در سال ۹۳، هزار و ۹۳۵ هکتار نهال‌کاری انجام‌شده است.
وی با بیان این‌که در دو هزار و ۸۹۰ هکتار مدیریت روان آب‌های سطحی انجام‌شده است، افزود: این اقدامات با اعتباری بالغ بر ۲۶ میلیارد ریال اجرایی شده است.
شریفی ادامه داد: همچنین برای ۲۸ هزار و ۸۰۰ هکتار از جنگل‌های دست کاشت استان طرح اجرای مدیریت تهیه و در ۷۴۹ هکتار نیز اجرایی شده است.
تخصیص ۹۳۰۰ میلیون ریال اعتبار به پروژه‌های بیابان‌زدایی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی اظهارکرد: در سال گذشته نیز ۷۰۰ هکتار از اراضی بیابانی نهال‌کاری و در ۹۰۰ هکتار نیز آبگیر احداث شده است.
وی با اشاره به برنامه‌های سال جاری در راستای بیابان‌زدایی، بیان کرد: بالغ بر ۹ هزار و ۳۰۰ میلیون ریال برای اجرای پروژه‌های سال جاری در بخش بیابان‌زدایی در نظر گرفته شده است.
شریفی با اشاره به خشکسالیهای پیاپی در خراسان‌جنوبی، اظهارکرد: تأثیر خشکسالی مداوم چند سال اخیر در بیابانی شدن بیش‌تر عرصه‌های منابع طبیعی از طریق ضعیف‌تر شدن پوشش گیاهی و وزش بیش‌تر طوفان‌های گردوخاک بر عموم مشهود است.
وی منابع آبی محدود و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی را یکی از عوامل بیابان‌زایی دانست و افزود: خشکسالیهای متمادی و کاهش بیوماس در سطح عرصه‌های طبیعی، خاک حاصلخیزی کم و پوشش گیاهی ضعیف از جمله عوامل بیابان‌زایی است.
شریفی ضعف آگاهی‌های عمومی از اهمیت منابع طبیعی و نقش آن در جلوگیری از فرسایش بادی، تغییر کاربری اراضی و استفاده نکردن از روش‌های جدید برای مدیریت و حفاظت خاک در اراضی کشاورزی را از دیگر عوامل بیابان‌زایی دانست.
خراسان‌جنوبی هجدهمین سال خشکسالی را پشت سر می‌گذارد و با گذر زمان نیز بر بیابانی شدن این خطه افزوده می‌شود. بنا به اذعان کارشناسان احیای زمین با استفاده از شوره‌زار‌ها راهی برای نجات از این مشکل و نیازمند تلاش از سوی مسؤولان است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.