کاهش ریسک فعالیت‌های معدنی دستور کار سازمان زمین‌شناسی محمد قره‌داغلی- زمین‌شناسی و اکتشاف یک واژه عمومی است که از گذشته‌های دور، در شئون مختلف اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی کشور‌ها نقش بنیادی داشته است. به همین رو امروزه در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به بررسی‌های زمین‌شناسی و اکتشافی توجه خاص مبذول می‌گردد […]
کاهش ریسک فعالیت‌های معدنی دستور کار سازمان زمین‌شناسی
محمد قره‌داغلی- زمین‌شناسی و اکتشاف یک واژه عمومی است که از گذشته‌های دور، در شئون مختلف اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی کشور‌ها نقش بنیادی داشته است. به همین رو امروزه در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به بررسی‌های زمین‌شناسی و اکتشافی توجه خاص مبذول می‌گردد و برای توسعه این بخش مراکز تحقیقاتی– اجرایی گسترده تأسیس و فعالیت دارند که گاه اعتبار و اهمیت آن بسیار زیاد است (مانند سازمان‌زمین‌شناسی‌ایالات متحده USGS و سازمان زمین‌شناسی فرانسه BRGM) در ایران، همانند بسیاری از کشورهای جهان، براساس تبصره ذیل ماده ۷ قانون تمرکز امور صنعت و معدن مصوب ۱۲/۰۵/۷۹ مطالعات زمین‌شناسی، اکتشاف و شناسایی منابع و ذخایر معدنی از وظایف «حاکمیتی» دولت است که براساس مصوبه شماره ۱۰۳۹۶/۱۲/۱ شورای عالی اداری انجام این مهم به عنوان اصلی‌‌ترین وظیفه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، وابسته به وزارت صنایع و معادن دانسته شده تا در زمینه شناخت و استفاده از مزیت‌ها و توان بالقوه معدنی و همچنین زیر ساخت‌های اقتصادی فعالیت داشته باشد.
به گزارش مناقصه مزایده، در سال‌های اخیر براساس توصیه‌های قانونی (ماده ۷ قانون تمرکز و ماده ۲۱ قانون برنامه چهارم) ، استفاده از فن‌آوری‌های نوین و تجدید نظر در ساختار گذشته سازمان زمین‌شناسی در دستور کار قرار گرفته و ضمن ایجاد مدیریت‌های پژوهشی جدید، جدا از بررسی‌های زمین‌شناسی و اکتشافی، در سایر زمینه‌های کاربردی علوم زمین نظیر مخاطرات زمین‌شناسی، زمین‌شناسی دریایی، ایجاد پایگاه داده‌های علوم زمین کشور و… تحولات بنیادی صورت گرفته است.
فراهم کردن زمینه‌ها و زیرساخت‌های لازم برای رشد و توسعه پایدار کشور از طریق شناسایی محیط‌های زمین‌شناسی، شناخت منابع و کشف ذخایر مواد معدنی و شناسایی فرایندهای پدید آورنده و کنترل‌کننده مخاطرات زمین شناختی و رفتار سنجی آن‌ها و گسترش پایگاه داده‌های علوم زمین.
راهبرد بخش زمین‌شناسی
کمک به ایجاد جامعه ایمن و محیط‌زیست سالم
توسعه زیر بناهای اطلاعاتی برای رشد و توسعه پایدار کشور
توسعه منابع انسانی و توانمندی‌های فن‌آوری علوم زمین
توسعه استانداردهای زمین‌شناسی در طراحی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای
اطلاع‌رسانی فعال در زمینه علوم زمین
راهبرد بخش اکتشاف مواد معدنی
افزایش توان رقابت کشور در بخش معدن از طریق اکتشاف ذخایر معدنی
گسترش ظرفیت اکتشاف مواد معدنی
توسعه منابع انسانی و توانمندی‌های فن‌آوری اکتشافی
مشارکت در توسعه ناحیه‌ای و اشتغال‌زایی
اهداف
سیاست گذاری و برنامه‌ریزی ملی در امور زمین‌شناسی و اکتشاف
شناسایی محیط‌های زمین‌شناسی و پتانسیل‌های بالقوه معدنی کشور و ارایه نتایج حاصل به صورت «اطلاعات پایه و کاربردی » برای استفاده در طرح‌های زیربنایی، عمرانی، اقتصادی و اجتماعی
پژوهش در زمینه‌های آمایش سرزمین از دیدگاه مهندسی، زیست‌محیطی و مخاطرات
پژوهش در زمینه شناخت مناطق لرزه‌خیز کشور همراه با ارایه راهکارهای اجرایی مناطق توسعه شهری – صنعتی با هدف کاهش و جلوگیری از خسارت‌های اجتماعی و اقتصادی
پژوهش در زمینه شناخت مهندسی سواحل و اکتشاف مواد طبیعی غیرزنده محیط‌های آبی کشور
اکتشاف ذخایر جدید معدنی کشور، در فازهای گوناگون اکتشافات ناحیه‌ای، پی‌جویی و اکتشافات عمومی تا مرحله پیش امکان‌سنجی با هدف فراهم نمودن زمینه‌ها و مزیت‌های لازم برای اشتغال‌زایی، رشد و توسعه کشور
گردآوری، پردازش و به‌روز‌رسانی داده‌های علوم زمین و توسعه زیربنایی اطلاعاتی با هدف تأمین نیازهای اطلاعاتی دانش‌پژوهان و سرمایه‌گذاران معدنی و صنایع معدنی
اجرای پروژه‌های مشترک پژوهشی (درون و برون مرزی) و کمک به آموزش کاربردی مراکز آموزش عالی کشور
به گفته رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران امروزه ذخایر معدنی سطحی به پایان رسیده و باید به دنبال کانسارهای عمیق برویم. بازبینی اطلاعات به‌دست آمده در سال‌های گذشته و مشخص‌کردن محل قرارگیری ۳۲ نوع ماده معدنی که در استراتژی اکتشافات معدنی مطرح است از جمله برنامه‌های مهم در دست اجرای این سازمان است. با اجرایی شدن استراتژی اکتشافات معدنی، راه برای ورود سرمایه‌گذاران به‌ویژه فعالان بخش خصوصی هموار شده و ریسک کاهش می‌یابد.
تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی
یکی از موضوعات مطرح شده از سوی فعالان بخش معدن درباره کم بودن و واقعی نبودن اطلاعات زمین‌شناسی است که مشکلاتی را برای بخش معدن به وجود می‌آورد. حال این‌که چه اقدامی برای پیشرفت این اطلاعات در دست اقدام است، به گفته کره‌ای ایران در زمینه تولید اطلاعات پایه، شرایط مناسبی دارد و در مقیاس یک‌میلیونیم، یک به۲۵۰هزارم و یک به ۱۰۰هزارم نقشه‌های زمین‌شناسی به چاپ رسانده است.
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: در جهان تهیه نقشه زمین‌شناسی در مقیاس یک به ۲۵هزارم تنها از سوی ۳ یا ۴ کشور که در وضعیت توسعه‌یافتگی قرار دارند، انجام شده است. این در حالی است که ایران نیز در تهیه نقشه با مقیاس ۱ به ۲۵هزارم وارد عمل شده است.
وی با تأکید بر استراتژی اکتشافات معدنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در ادامه گفت: براساس برآورد انجام شده به این نتیجه رسیدیم که در ۵۰ سال گذشته یک میلیارد دلار برای تولید اطلاعات پایه در کشور هزینه شده است بر همین اساس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی قصد دارد، به بررسی دوباره اطلاعات پرداخته و مجموع آن‌ها را تلفیق کند تا با صحت سنجی آن‌ها، براساس روش‌های جدید به ارزیابی بپردازد. به گفته کره‌ای با اجرایی شدن استراتژی اکتشافات معدنی ارزش‌افزوده ایجاد شده و کار برای بخش خصوصی آسان می‌شود. در این‌باره قرار است نقشه‌ای منتشر و در آن مناطق دارای ۳۲ ماده معدنی مشخص شود.
وی بر این باور است آن‌چه امروزه در معدنکاری ایران به آن توجه نمی‌شود، معدنکاری عمیق بوده و هنوز در سطوح زمین به دنبال ذخایر معدنی هستیم. درحالی‌که سابقه ایران در معدنکاری بسیار قدیمی است و به ۷هزار سال پیش بازمی‌گردد. در این میان سازمان زمین‌شناسی معتقد است معادن دارای عیار بالا یا ذخیره بالای معدنی در سطح زمین نیستند و باید برای دستیابی به آن‌ها، به سمت اکتشافات عمقی رفت.
وی با اشاره به این‌که تهیه اطلاعات از این روش تنها از سوی چندکشور محدود توسعه یافته انجام شده، افزود: هم‌اکنون اطلاعات برای مناطق دارای ۳۲ عنصر در مقیاس یک به ۱۰۰هزارم در حال تهیه است. در این میان آمریکا حدود ۱۲سال پیش این اقدام را انجام داده و به شکل لوح‌فشرده اطلاعات خود را منتشر کرده است. ایران نیز این اقدام را در مقیاس یک میلیونیم در سال ۸۳ انجام داده و هم‌اکنون در مقیاس یک به ۱۰۰هزارم در حال انجام است و در عمل برای ۳۲ ماده معدنی بخش خصوصی با خیال آسوده به سراغ سرمایه‌گذاری و مطالعات اکتشافی می‌رود.
رتبه ۸ سازمان زمین‌شناسی ایران
همچنین بهروز‌برنا، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی درباره فعالیت این سازمان گفت: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدن یکی از سازمان‌های حاکمیتی است که عهده‌دار تهیه کلیه اطلاعات پایه است که در موضوع اقتصادی معدن یعنی اکتشاف کاربردهای بسیار زیادی دارد.
وی بیان داشت: بیش از ۵۲ سال از طول عمر این سازمان می‌گذرد و حدود ۱۸۰ سازمان زمین‌شناسی جهان از طرف انجمن زمین‌شناسان به آن رتبه هشتم را داده‌اند و در خاورمیانه به عنوان کشور و سازمان برتر زمین‌شناسی عهده دار کارهای تلفیق و کلیه کارهای زمین‌شناسی است.
وی با بیان این‌که گام نخست زمین‌شناسی از سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف شروع می‌شود، اظهار داشت: حلقه نخست زمین‌شناسی اکتشاف است و بعد معدن، سپس فراوری و در نهایت صنایع معدنی است. این ۴ حلقه باید هماهنگ با هم کار کنند که زمین‌شناسی کلیه فعالیت‌ها را در حلقه نخست انجام می‌دهد.
کاهش ریسک فعالیت‌های معدنی
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در باره کاهش ریسک فعالیت‌های معدنی گفت: در کنار بحث اکتشافات عمقی، استراتژی اکتشافات معدنی مطرح است که تصمیم داریم در امسال آن را به نتیجه برسانیم. بر اساس استراتژی یادشده قرار است محل قرارگیری ۳۲ نوع ماده معدنی و ظرفیت‌های آن در کشور مشخص شود تا ریسک حضور بخش خصوصی که قصد سرمایه‌گذاری و اجرای فعالیت‌های معدنی دارند، کاهش پیدا کند. از دیگر مزیت‌های این طرح، مفید بودن آن برای برنامه‌ریزان کشور است تا با اطلاعات و آسودگی خاطر بیش‌تری برای برداشت ذخایر معدنی وارد عمل شوند.
وی افزود: مشخص شدن محدوده‌های حاوی ۳۲ نوع ماده معدنی، سبب می‌شود تا از صرف هزینه اکتشافی برای یافتن آن‌ها در مکان‌هایی که اثری از این ۳۲ کانی وجود ندارد، جلوگیری شود.
کره‌ای یکی دیگر از پروژه‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران را عناصر نادر خاکی دانست و افزود: پروژه مناسبی با همکاری بخش «ree» اتحادیه اروپا برای اجرای پروژه عناصر نادر خاکی آغاز شده و قرار است از تجربیات آن‌ها برای اجرای هرچه بهتر این طرح استفاده کنیم. بر اساس این طرح، کل کشور زیرپوشش قرار می‌گیرد تا مناطق امیدبخش برای عناصر نادر خاکی شناسایی شده و بخش‌های خصوصی و آن‌دسته از سازمان‌هایی که تمایل به ورود و سرمایه‌گذاری در حوزه عناصر نادر خاکی دارند، امکان ورود پیدا کنند. البته اصرار بر این است تا پایان سال این پروژه به نتیجه برسد.
وی درباره انتقال فن‌آوری و دانش در حوزه معدن و اکتشافات معدنی از کشورهای اروپایی، این‌گونه سخن گفت: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در زمینه انتقال دانش با کشورهایی مانند فرانسه، دانمارک، فنلاند تفاهم‌نامه‌هایی برای همکاری به امضا رسانده که بیش‌ترین تمرکز برای انتقال دانش فنی بوده است.
تهیه تجهیزات ژئوفیزیکی
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره برنامه‌های این سازمان برای گسترش فعالیت‌های اکتشافی در کشور اظهار کرد: محورهای سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران براساس سیاست‌های مطرح شده در دولت یازدهم که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به تصویب رسیده، تعریف می‌شود. در این زمینه یکی از مهم‌ترین محور‌ها حرکت به سمت اکتشاف و یافتن کانسارها در عمق است.
به گفته محمدتقی کره‌ای کشورهایی که به سمت اکتشاف در اعماق ۱۵۰متری رفته‌اند، به‌طور تقریبی حدود ۷۰درصد ذخایر معدنی آن‌ها در این عمق قرار دارد. حال به منظور دستیابی به ذخایر عمقی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران تجهیزات پیشرفته ژئوفیزیک هوایی تهیه کرده به نحوی که دو دستگاه بالگرد و یک فروند هواپیما در اختیار دارد و به زودی یک فروند هواپیمای دیگر نیز به این تعداد اضافه خواهد شد.
وی ادامه داد: با توجه به تجهیزات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، ۴ اکیپ در مناطق اولویت‌دار که حدود ۱۸ پهنه هستند و به‌طور تقریبی۱۰درصد مساحت کشور را به خود اختصاص می‌دهند در حال پرواز هستند. در واقع این پهنه‌ها به دلیل داشتن داده‌های ژئوفیزیک هوایی و سایر اطلاعات، برای این پروژه انتخاب شدند. کره‌ای با بیان این‌که اجرای فعالیت‌های ژئوفیزیک هوایی در دست بررسی و اقدام است، اظهار کرد: قرار است با مدل‌سازی برای این نوع از پهنه‌ها به سمت اکتشافات عمقی پیش برویم زیرا ایران جایگاه مناسبی در بخش اکتشافات عمقی در جهان ندارد. بنابراین می‌توان گفت اصلی‌‌ترین هدف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران انجام اکتشافات عمقی است که هم‌اکنون در حال پیگیری و انجام است.
کره‌ای در باره برنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژئوفیزیک هوایی توضیح داد: سال گذشته دو گروه هلیکوپتری در مناطق کوهستانی و یک هواپیما که پیشرفته‌‌ترین سیستم برداشت ژئوفیزیک هوایی روی آن بود، فعالیت می‌کردند که هواپیمای یادشده برای نخستین بار در آسمان کشور به پرواز درآمد. با توجه به این‌که فواصل پروازی آن ۲۵۰ متر بود، در نتیجه در سال ۱۳۹۴ معادل ۱۴۰هزار کیلومتر خطی پرواز کردیم که به‌طور تقریبی معادل پروازهای ۱۰سال گذشته سازمان بوده اما برای امسال برنامه‌ریزی انجام شده ۳۰۰هزار کیلومتر خطی است که باید منتظر تخصیص منابع برای اجرایی شدن آن باشیم.
در همین زمینه معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی بهروز برنا، ایران را در زمینه ژئوفیزیک هوایی جزو ۱۰ کشور برتر دانست و عنوان داشت: ایران جزو معدود کشورهایی است که در این زمینه دستگاه‌های آن را دارد؛ سازمان زمین‌شناسی دو هلیکوپتر و دستگاه‌های مخصوص آن را دارد که می‌تواند با ۳ روش، ژئوفیزیک هوایی را انجام دهد و در حال حاضر ۲۰ درصد کشور را پوشش داده است.
وی با بیان این‌که استرالیا ۲۹٫۵ میلیون کیلومتر خطی در این زمینه کار کرده است، گفت: این موضوع به دلیل سرمایه‌گذاری‌هایی است که حاکمیت باید در بخش معدن انجام دهد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.