سیر نزولی واردات فرآورده‌های نفتی

سیر نزولی واردات فرآورده‌های نفتی آخرین آمار منتشره وزارت نفت از میزان واردات فرآورده‌های نفتی و گاز، بیانگر این است که بیش‌ترین فرآورده نفتی در سال ۱۳۸۵ و بیش‌ترین گاز در سال ۱۳۹۰ وارد کشور شده است. به‌گزارش ایسنا، به‌منظور تأمین کمبود فرآورده‏‌های نفتی، واردات مقادیری انواع فرآورده‏ از سالیان گذشته صورت گرفته که روند […]

سیر نزولی واردات فرآورده‌های نفتی

آخرین آمار منتشره وزارت نفت از میزان واردات فرآورده‌های نفتی و گاز، بیانگر این است که بیش‌ترین فرآورده نفتی در سال ۱۳۸۵ و بیش‌ترین گاز در سال ۱۳۹۰ وارد کشور شده است.

به‌گزارش ایسنا، به‌منظور تأمین کمبود فرآورده‏‌های نفتی، واردات مقادیری انواع فرآورده‏ از سالیان گذشته صورت گرفته که روند آن با توجه به تقاضای داخلی در نوسان بوده، براساس آخرین آمار منتشر شده در این باره، در سال ۱۳۹۵، رشد مصرف بنزین موتور علی‌رغم اعمال سهمیه‌بندی و همچنین اعمال قانون هدفمندی یارانه‌ها، واردات این فرآورده را اجتناب‌ناپذیر کرده بود، به نحوی که میزان متوسط واردات آن در سال ۱۳۹۵ به ۱۲٫۱۰ میلیون لیتر در روز رسید که نسبت به سال قبل (۹٫۹۹ میلیون لیتر در روز) ۲۱٫۱۲ درصد افزایش داشته است.

قطع بنزین دریافتی از مجتمع‌های پتروشیمی ‌از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ و به‌طور کامل در سال‌های ۹۵-۱۳۹۳ باهدف کاهش آلودگی محیط‌زیست نیز در افزایش واردات بنزین موتور مؤثر بوده است. همچنین در همان سال‌ها به علت محدودیت در تولید نفت‌گاز در پالایشگاه‌های داخلی و رشد فزاینده مصرف این فرآورده، به‌خصوص به دلیل جبران کمبود سوخت نیروگاه‌ها در فصل سرد، واردات این فرآورده متناسب با شرایط آب و هوایی کشور اجتناب‌ناپذیر بوده است.

در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ علی‌رغم کنترل عرضه آن در بخش‌های مختلف مصرف، مصرف نفت‌گاز به علت جبران کمبود گاز به خصوص در فصل سرد در نیروگاه‌های کشور افزایش یافت. بنابراین برای جبران کمبود تولید مقدار کمی ‌واردات انجام شد.

اما از سال ۱۳۹۴ با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تولید گاز از میدان گازی پارس‌جنوبی افزایش یافت و با افزایش تولید گاز، حجم گاز تحویلی به نیروگاه‌ها و صنایع رشد کرد که این به معنی کاهش مصرف نفت‌گاز و جایگزینی آن با گاز بوده است، به طوری که از سال ۱۳۹۴ با افزایش تولید گاز، واردات گازوئیل به کشور به صفر رسید.

از سوی دیگر به علت بهره‌برداری از طرح‌های جدید توسعه و بهینه‌سازی در پالایشگاه‌های نفت و افزایش تولید گازمایع، نیاز به واردات آن به‌شدت کاهش یافت و در سال ۱۳۹۵، حجم کل واردات فرآورده‌های نفتی مربوط به بنزین است که حدود ۷۶٫۱۱ هزار بشکه در روز معادل ۲۴٫۲۸ میلیون بشکه معادل نفت‌خام در سال است. در مجموع رشد واردات کل فرآورده‌ها نسبت به سال قبل از آن۲۰٫۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. این در حالی است که اکنون کشور از واردات بنزین بی‌نیاز شده و در این فراورده به خودکفایی کامل رسیده است.

همچنین براساس ترازنامه هیدروکربوری سال ۱۳۹۵، به‌منظور تأمین بخشی از گاز طبیعی مورد نیاز مناطق شمالی و شمال‌شرق کشور، سال‌هاست ایران به خصوص در فصول سرد سال روزانه بین ۲۳ تا ۳۰ میلیون مترمکعب گاز از ترکمنستان وارد می‌کرده و بدین ترتیب تقریباً هر سال حدود ۱۰ درصد مصرف خود را از این طریق تأمین می‌کرد.

واردات گاز از ترکمنستان از دو طریق انجام می‌شود؛ نخستین خط لوله گاز وارداتی ۲۰۰ کیلومتری کربچه –کردکوی در سال ۱۳۷۶ به بهره‌برداری رسید و از این خط ترکمنستان سالانه شش تا هشت میلیارد مترمکعب گاز خود را به ایران صادر می‌کند. دومین خط لوله گاز وارداتی خط لوله دولت‌آباد- سرخس- خانگیران به طول ۳۰ کیلومتر است که ظرفیت سالانه آن ۱۲ میلیارد مترمکعب است.

علاوه بر واردات گاز از کشور ترکمنستان، مقداری گاز نیز با عنوان تبادل گاز یا سوآپ بین آذربایجان و ایران برای تحویل به نخجوان منتقل می‌شد که میزان کل واردات گاز به کشور که سال ۱۳۹۳ با ۴۲٫۶۶ درصدی به مقدار متوسط ۲۱ میلیون مترمکعب در روز و در سال ۱۳۹۴ با رشد ۲۰ درصدی به میزان ۲۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده بود.

 

 در سال ۱۳۹۵ با کاهش ۳۵٫۵ درصدی به میزان ۱۶ میلیون مترمکعب در روز رسیده البته این در شرایطی است که در آن سال‌ها واردات گاز طبیعی از ترکمنستان فرازوفرودهای متعددی داشته به‌طوری که در این مدت ترکمنستان سه بار به‌طور رسمی‌صادرات گاز به کشور را متوقف کرده است.

بر این اساس در سال۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ با انجام مذاکراتی که بین مقامات ایران و طرف ترکمنستانی انجام شد ضمن آن که تغییری در قیمت گاز حاصل نشد، مقامات ترکمنستان متعهد شدند برای زمستان در صورت در اختیار داشتن توان و ظرفیت تولید، مقدار گاز بیشتری را تحویل ایران کنند، لیکن با توجه به زمستان بسیار سخت سال۱۳۹۳، به دلیل پاره‌ای محدودیت‌های موجود در دسترسی به مکانیزم‌های مالی و فناوری و مشکلات پرداخت هزینه صادرات در نتیجه بیشتر از تعهد به کشور صادرات گاز توسط ترکمنستان انجام نشد.