ساز ناکوک مصرف سوخت با اهداف اقلیمی

ساز ناکوک مصرف سوخت با اهداف اقلیمی

براساس گزارش سازمان ملل در اجلاس جهانی تغییر اقلیم سال‌‌جاری، روند مصرف جهانی سوخت‌های فسیلی طی دو دهه گذشته با تعهدات کشورها برای کاهش پیامدهای تغییر اقلیمی همخوانی ندارد؛ به‌طوری‌که رشد مصرف نفت‌خام طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ سالانه حدود ۱٫۵ درصد و گاز طبیعی سالانه ۲٫۶ درصد بوده است.

به‌گزارش ایسنا، مصرف جهانی زغال‌سنگ نیز، تا سال ۲۰۱۳ روندی افزایشی داشته و در سال ۲۰۱۸ نسبت به ۲۰۱۳، معادل ۰٫۷ درصد کاهش یافته است. گزارش جدید «برنامه محیط‌زیست سازمان ملل UNEP » با عنوان شکاف تولید نشان می‌دهد که برنامه تولید سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۳۰، معادل ۵۰ درصد بیشتر از هدف دو درجه موافقتنامه پاریس است.

در این گزارش برنامه‌های هفت تولیدکننده برتر سوخت‌های فسیلی (چین، آمریکا، هند، استرالیا، روسیه، اندونزی و کانادا) و سه تولیدکننده با جاه‌طلبی اقلیمی‌(آلمان، نروژ و انگلیس) بررسی شده است. برنامه تولید زغال‌سنگ کشورهای یاد شده تا سال ۲۰۳۰، معادل ۱۵۰ درصد بیشتر از مقداری است که با هدف دو درجه سازگار است. همچنین تا سال ۲۰۴۰، حدود ۴۳ درصد نفت‌خام بیشتر و حدود ۴۷ درصد گاز طبیعی بیشتر از این هدف تولید خواهند کرد.

طبق اعلام مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، چشم‌انداز پیشرفت اهداف موافقتنامه پاریس ضعیف است. در این شرایط و با وجود سوخت فسیلی ارزان قیمت که از حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی برخوردارند، تغییر اساسی در روند فعلی بازار مصرف انرژی جهان میسر نیست. پرداخت یارانه به سوخت‌های فسیلی با خارج کردن بازارهای انرژی از شکل طبیعی، تمرکز سرمایه‌گذاری و تعمیق وابستگی جامعه به اشتغال‌های مرتبط با این سوخت‌ها، روند انتقال انرژی به منابع تجدیدپذیر را بسیار کند کرده است. 

کشورهای توسعه یافته دارای منابع سوخت‌های فسیلی و همچنین کشورهای در حال توسعه نظیر چین و برزیل که از این منابع برخوردارند، عملاً در جهت توقف تولید سوخت‌های فسیلی اقدامی ‌نمی‌کنند. در این رابطه، در گزارش برنامه محیط‌زیست سازمان ملل آمده است که گرچه بسیاری از دولت‌ها قصد دارند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهند، اما وقتی با برنامه‌هایی در زمینه محدودسازی تولید یا توسعه سوخت‌های فسیلی مواجه می‌شوند، عملاً مخالفت می‌کنند.

منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل‌ونقل از کل حمل‌ونقل ایران، توسعه حمل‌ونقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی، بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است.

بر این اساس ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل‌ونقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل‌ونقل و نظارت بر اجرای صحیح آنها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آنها و فرهنگ‌سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

فرسودگی بیش از ۱٫۹ میلیون خودرو در ۵ سال آینده

اما درباره روند کاهشی میزان CO2 خودروها از سال ۸۲ تا ۹۶، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرده که میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ برابر ۵٫۶ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۱۳۰ گرم بر کیلومتر انتشار CO2) بوده که این عدد در سال ۲۰۲۰ باید به ۴٫۱ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۹۵ گرم بر کیلومتر انتشار CO2) برسد که هدف گذاری آمریکا برای ۲۰۲۰ مقدار ۵٫۵ لیتر در صد کیلومتر است.

باید توجه کرد که اتحادیه اروپا در صورت عدم رعایت حدود مجاز تعیین شده، جرایم سنگینی برای تولیدکنندگان لحاظ کرده است؛ جرایم لحاظ شده برای انتشار بیش از حد مجاز در دو مرحله در نظر گرفته شده است؛ به‌طوری‌که بین سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ برای یک‌گرم بر کیلومتر اول اضافه‌تر از حد مجاز، پنج یورو به ازای هر خودرو، برای یک‌گرم بر کیلومتر دوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۱۵ یورو به‌ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر سوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۲۵ یورو به‌ازای هر خودرو و برای میزان انتشارهای بیش‌تر از سه گرم بر کیلومتر از حد مجاز، مقدار ۹۵ یورو برای هر گرم بر کیلومتر به‌ازای هر خودرو اخذ می‌شود.

با تمام این اوصاف، اصلاح الگوی مصرف انرژی در ایران به یک الزام تبدیل شده و استقرار مدیریت انرژی در صنایع مختلف نیز از جمله اقدام‌هایی است که به بهبود مصرف کمک می‌کند. بر این اساس، فرهنگ‌سازی از الزام‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان شده و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت هم اعلام کرده با توجه به این مهم، طرحی را با مشارکت دانش‌آموزان کلید زده که پایش‌های این شرکت نشان می‌دهد این طرح نتایج خوبی هم داشته است. در نتیجه، مباحث مرتبط با اصلاح الگوی مصرف انرژی با حمایت وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش، در مدارس و دانشگاه‌های کشور باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

به تازگی نیز سهمیه‌بندی بنزین در کشور اجرا شد که با کنترل مصرف سوخت با توجه به میانگین بالای مصرف سوخت در کشور، افزایش توان صادرات، مبارزه با قاچاق سوخت و اختصاص منابع حاصل از مدیریت مصرف به مردم به ویژه اقشار ضعیف و کم‌درآمد به‌صورت مستقیم و نیز کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها و شهرها، از جمله اهداف اجرای این طرح اعلام شده است.