نرخ سود بانکی رسماً ۱۵درصد شد

فرافکنی بانکداران در قبال سود

نرخ سود بانکی رسماً ۱۵درصد شد

نرخ سود سپرده‌های بانکی از اول تیرماه(دیروز) به ۱۵ درصد کاهش یافت؛ این در حالی است که هنوز زمان کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی مشخص نشده است.

به گزارش مهر، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به ۱۵ درصد بر اساس توافقات صورت گرفته میان مدیران عامل بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری آغاز شد؛ بر این اساس نرخ سود سالیانه سپرده‌های بانکی با کاهش ۳ درصدی از ۱۸ به ۱۵ درصد رسیده است.

این در حالی است که طی روزهای اخیر چند بانک خصوصی آغاز این طرح را کلید زده بودند و نرخ‌های سود سپرده خود را کاهش داده بودند؛ بر این اساس رییس شورای عالی کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی طی نامه‌ای به رییس کل بانک مرکزی و رییس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی این موضوع را اعلام کرده بود و در واقع با این اقدام قصد داشت که به اجرای این طرح مشروعیت ببخشد.

رییس شورای عالی کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی در این نامه با موضوع تعدیل نرخ سود سپرده‌های بانکی آورده است: کوشش بانک مرکزی و دولت در کاهش نرخ تورم و ندارک زمینه‌های رشد بالنده در اقتصاد کشور، مدیران عامل بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را بر آن داشت تا در چارچوب اقتصاد مقاومتی، اقدام و عملی متناسب با سیاست‌های اقتصادی دولت به‌عمل آورند.

از این روز مدیران عامل سیستم بانکی کشور در بیستمین نشست مشترک خود که در تاریخ ۲۳/۳/۱۳۹۵ برگزار گردید، پیشنهاد نمودند از تاریخ ۱/۴/۹۵ نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های مدت‌دار یکساله خود را حداکثر معادل ۱۵ درصد قرارداده و نرخ سایر سپرده‌های کوتاه‌مدت به تناسب نرخ مزبور کاهش یابد.

نرخ سود سپرده‌ها ۳ درصد دیگر کاهش یافت

این اقدام بانک‌های خصوصی در ظاهر به در راستای کاهش نرخ تورم و متناسب با آن بوده است؛ اما واقعیت این است که بالا بودن نرخ سود سپرده‌های بانکی در حالی که نرخ تورم در مرز تک‌رقمی قرار گرفته است، به ضرر بانک‌ها است. این واقعیت وقتی مشخص می‌شود که مشاهده کنیم هنوز تغییری در کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی متناسب با کاهش نرخ سود سپرده‌ها اتفاق نیفتاده است.

شاید به همین دلیل باشد که بانک‌های خصوصی به شدت برای کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی اصرار دارند. البته مدیران این بانک‌ها برای کاهش آن در آینده وعده داده‌اند، اما زمان کاهش این نرخ مشخص نیست، این در حالی است که بخش تولید کشور هم‌اکنون با مشکلات فراوانی از جمله بالا بودن نرخ سود تسهیلات دست و پنجه نرم می‌کند.

البته رییس کل بانک مرکزی هم اعلام کرده است که کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی تا چند روز دیگر محقق خواهد شد و این موضوع به صنایع کمک خواهد کرد. روند کاهنده نرخ تورم همچنان ادامه دارد و در مدت یک تا دو ماه آینده به مرز تک رقمی می‌رسد. براساس منطق اقتصادی، با کاهش نرخ تورم بی‌تردید نرخ سود بانکی باید کاهش پیدا کند.

سیف ادامه داد: تصمیمی که بانک‌ها برای کاهش ۱۵ درصدی سود سپرده بانکی گرفته‌اند در مسیر برنامه‌هایی است که بانک مرکزی ترسیم کرده و در عین حال بازار پول با عکس‌العمل طبیعی خود اهدافی را که بانک مرکزی ترسیم کرده است، محقق خواهد کرد.

رییس کانون بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری با بیان این‌که در آینده نه چندان دور نرخ سود تسهیلات هم کاهش می‌یابد، گفت: این تصمیم در پی اقدام داوطلبانه بانک‌ها و با توجه به کاهش نرخ تورم و حمایت بانک مرکزی از بازار بین بانکی گرفته شده است.

فرار روی به جلوی مدیران بانکی

اما به اعتقاد برخی از کارشناسان اقتصادی، این گفته‌ها یعنی اقدام داوطلبانه، نوعی فرافکنی است و در اصل بانک‌ها با این اقدام به نفع خود و نه به نفع سپرده‌گذاران عمل می‌کنند.

سیدبهاءالدین حسینی هاشمی، تحلیلگر مسایل اقتصادی در گفت‌و‌گو با مهر با تأکید بر این‌که امکان کاهش نرخ سود وجود ندارد، گفت: روند کاهشی نرخ سود قطعاً به رشد و توسعه اقتصادی کمک می‌کند. یکی از پارامترهایی که به کاهش نرخ سود کمک می‌کند، نرخ تورم است. نرخ تورم در حال حاضر کاهش یافته اما الزاماً قرار نیست نرخ سود هم کاهش پیدا کند.

وی افزود: تقاضا به شدت افزایش یافته، به‌طوری که برآورد می‌شود تقاضا برای پول از سیستم بانکی در بازار رسمی دو برابر میزان عرضه است. وقتی این میزان دو برابر باشد قطعاً نرخ سود کاهش پیدا نخواهد کرد، چون کاهش نرخ سود تکافوی عرضه و تقاضا را نمی‌کند و به همین دلیل بالاتر خواهد بود. در عین حال اگر سیاست کاهش نرخ سود دستوری باشد، به ضرر سپرده‌گذاران و از طرف دیگر به نفع خود بانک‌هاست.

همچنین کوروش پرویزیان، رییس کانون بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری گفت: تجربه نشان داده است با کاهش نرخ سود سپرده، نرخ سود تسهیلات هم کاهش یابد، در گذشته نرخ سود تسهیلات بیش از ۲۸ درصد داشتیم که اکنون در شبکه بانکی این نرخ وجود ندارد البته کاهش نرخ سود تسهیلات با فاصله زمانی اتفاق می‌افتد زیرا به تعهداتی که درباره نرخ سود سپرده داریم همچنان متعهدیم و باید نرخ سودهای قبلی را پرداخت کنیم.

پرویزیان افزود: در آینده نه چندان دور نرخ سود تسهیلات متناسب با کاهش نرخ سود سپرده کاهش می‌یابد. قراردادهای یکساله همچنان پابرجاست اما اگر بعد از تیرماه قراردادهای جدیدی منعقد شود با نرخ سود جدید خواهد بود.

به گفته وی، نرخ تسهیلات متناسب با مصوبه شورای پول و اعتبار است و بانک‌ها در چارچوب شورای پول و اعتبار و ابلاغیه‌های بانک مرکزی عمل می‌کنند اما نرخ مؤثر سپرده‌های بانکی، ذخایر قانونی و هزینه‌های بیمه، شرایطی را فراهم می‌کند تا بانک‌ها در محدوده مصوبه شورای پول و اعتبار عمل کنند و کاهش بیش‌تر نرخ سود تسهیلات منوط به کاهش بیش‌تر نرخ سود سپرده‌هاست که با اقدام اخیر کاهش نرخ سود سپرده، مسیر این کار فراهم خواهد شد.

شورای پول و اعتبار بهمن ماه سال گذشته نرخ سود سپرده‌های یکساله را به ۱۸ درصد، نرخ سود تسهیلات عقود مبادله‌ای را به ۲۰ درصد و عقود مشارکتی را به ۲۲ درصد کاهش داد و بر اساس تصمیمات جدید بانکداران این نرخ از ۱۸ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافته است.

امیرحسین امین‌آزاد، مدیر کل سابق نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی هم در این باره گفت: چسبندگی نرخ سود بانکی نمایانگر ایرادهای ساختاری در نظام بانکی است. این‌که فکر کنیم اگر نرخ سود را پایین بیاوریم، مشکل حل شده، اشتباه است.

امیرحسین امین‌آزاد، با بیان این‌که سیستم بانکی از دو نرخ استفاده می‌کند، اظهارداشت: یک نرخ، مربوط به تجهیز منابع است یعنی با این نرخ سپرده جمع می‌کند. این نرخ به صورت علی‌الحساب توسط سیستم بانکی عمل می‌شود.

وی درباره نرخ دوم اظهارداشت: نرخ دوم، نرخ تخصیص منابع است که بر اساس آن تسهیلات به متقاضیان می‌دهد و در قالب عقود اسلامی انجام می‌شود.

امیر حسین امین‌آزاد خاطرنشان‌کرد: ذی‌نفع‌های این دو نرخ متفاوت هستند؛ نرخ نخست نرخ سود سپرده‌های بانکی است که ذی‌نفع اصلی آن بانک و سپرده‌گذار است. نرخ دوم که نرخ سود تسهیلات بانکی است، ذی‌نفعان اصلیشان بانک و تسهیلات‌گیرنده هستند که صاحبان صنایع و مشاغل‌ هستند.

مدیر کل سابق نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی با بیان این‌که بانک واسطه گر وجوه است، بیان‌داشت: بانک‌ها سپرده‌ها را دریافت می‌کنند تا با آن تسهیلات پرداخت کنند. با این مفهوم هیچ کس نمی‌تواند سپرده‌ای را دریافت کند بدون این‌که روی امکان تسهیلات دادن حساب نکرده باشد. اگر این کار را نکرده باشد، باید زیان سنگینی را متقبل شود.

 

وی با بیان این‌که اگر بخواهیم نرخ سود‌ها را کاهش دهیم، جذابیت استفاده از برخی دیگر از منابع را برای بانک‌ها بیش‌تر می‌کنیم، گفت: اگر بانکی قرار بوده که با ۲۰ درصد جذب منابع کند، با ۱۰ درصد جذب منابع می‌کند، سراغ منابع دیگر می‌رود. به این دیدگاه که اگر نرخ سود سپرده‌ها را پایین بیاوریم مردم و سرمایه‌دار‌ها می‌روند کارخانه می‌زنند یا سرمایه‌شان را وارد بازار سرمایه می‌کنند، انتقاد جدی وارد است.