کاهش سود تسهیلات بعد از کاهش سود بانکی و ارتباط با اروپا

یک تیر و دو نشان بانک مرکزی جواب می‌دهد؟ کاهش سود تسهیلات بعد از کاهش سود بانکی و ارتباط با اروپا مسعود طاهری- در هفته‌ای که گذشت رسماً طرح کاهش مجدد نرخ سود بانکی اجرا شد و سود بانکی که سال گذشته از ۲۰ درصد به ۱۸درصد رسیده بود، مجدداً با کاهشی ۳ درصدی به […]

یک تیر و دو نشان بانک مرکزی جواب می‌دهد؟

کاهش سود تسهیلات بعد از کاهش سود بانکی و ارتباط با اروپا

مسعود طاهری- در هفته‌ای که گذشت رسماً طرح کاهش مجدد نرخ سود بانکی اجرا شد و سود بانکی که سال گذشته از ۲۰ درصد به ۱۸درصد رسیده بود، مجدداً با کاهشی ۳ درصدی به ۱۵درصد رسید.

این خبر از یک سو برای سپرده‌گذاران خبر خوبی نبود چرا که آنان با کاهش سود سپرده خود مواجه شدند اما از سوی دیگر تولیدکنندگان را امیدوار کرد که با کاهش سود سپرده، پول‌ها کم‌کم به تولید تزریق و بازار راکد تولیدکنندگان بعد از مدت‌ها تکانی بخورد.

ولی‌ا… سیف، رییس کل بانک مرکزی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که این سود ۱۵درصدی نیز بالا است و باید باز هم نرخ سود سپرده‌ها کاهش یابد.

وی با بیان این‌که کاهش نرخ سود سپرده مسیر طبیعی است که اقتصاد با توجه به کاهش نرخ تورم در حال طی کردن آن است، گفت که «ما از گذشته تأکید داشتیم که نیازی به کاهش دستوری نرخ سود نیست و باید همزمان با کاهش نرخ تورم تغییر کند. این در حالی است که اولین نرخی که از تغییر تورم متأثر می‌شود، سود سپرده و متعاقب آن به‌طور طبیعی سود تسهیلات است. در حالی به زودی کاهش نرخ سود تسهیلات نیز اتفاق خواهد افتاد که بانک مرکزی نظارت لازم را انجام می‌دهد. نسبت نرخ سود سپرده و تسهیلات رعایت شده و اگر بانک‌ها در این باره اقدامی انجام ندهند حتماً ورود پیدا کرده و سقف نرخ سود تعیین شده قبلی برای تسهیلات را تغییر خواهد داد. وی این را هم گفت که اگر بانک‌ها خود برای کاهش نرخ سود تسهیلات اقدام کنند، به مانند کاهش اخیر نرخ سود سپرده بانک مرکزی مصوبه‌ای برای آن نخواهد داشت. رییس کل بانک مرکزی همچنین درمورد این‌که ممکن است با کاهش نرخ سود سپرده، بخشی از منابع بانک‌ها خارج شود، می‌گوید: «الزاماً این گونه نیست و به هیچ‌وجه به این موضوع اعتقادی نداریم، چون نرخ سود سپرده هنوز هم مثبت است. حتی در چندین دهه که نرخ سود منفی بوده، بازهم سپرده‌ها از سیستم بانکی خارج نشده است. این در حالی است که در دوره‌ای نرخ سود سپرده تا ۲۵ اما تورم ۳۰ درصد بود و سپرده‌گذاران ضرر می‌کردند، ولی اکنون سود‌ها تا بیش از ۶ درصد به نفع سپرده‌گذاران است.»

در همین حال وزارت خارجه کشورمان به ریاست ظریف در هفته‌ای که گذشت به چند کشور اروپایی رفت تا بتواند گره‌ای از گره مبادلات بانک‌های معتبر جهانی با کشورمان باز کند.

البته برخی از بانک‌های اروپایی از طریق سوئیفت بعد از اجرای برجام با بانک‌های کشورمان ارتباط پیدا کرده بودند اما بسیاری از بانک‌های اروپایی همچنان از ترس آمریکا به نحوی همکاری با بانک‌های ایران را محدود کرده بودند. همه این مسایل بود که باعث شد تا ظریف وزیر امور خارجه کشورمان هفته گذشته به سفر اروپایی برود تا در دیدار با همتایان اروپایی خود به بحث و تبادل نظر در این خصوص بپردازد.

در واقع ظریف سومین سفر دیپلماتیک خود به اروپا در سال ۹۵ را با سفر رسمی به فرانسه به دعوت ژان‌مارک‌آیرو، همتای فرانسوی خود از روز دوشنبه هفته گذشته آغاز کرد. وی علاوه بر دیدار با رییس‌جمهوری و وزیر امور خارجه فرانسه با کلودبارتلونه، رییس مجلس ملی فرانسه، ژرارلارشه، رییس مجلس سنا و ژان‌پیرفاران، رییس کمیسیون سیاست خارجه، دفاعی و نیروهای مسلح فرانسه نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.

بررسی مسایل منطقه‌ای و رایزنی درباره راه‌حل سیاسی بحران کشورهای منطقه و توسعه روابط دوجانبه از مهم‌ترین محورهای دیدار ظریف با مقام‌های فرانسوی بود.

ظریف در کاخ الیزه با فرانسوااولاند دیدار و درباره توافق‌های دوجانبه تهران-پاریس در چارچوب سفر سال گذشته روحانی به فرانسه، مسایل اقتصادی و تجاری و بررسی مسایل بحران‌های منطقه‌ای از جمله سوریه به گفت‌وگو پرداخت. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه برنامه کاری خود در پاریس، علاوه بر برگزاری نشست با اعضای کمیسیون سیاست خارجی فرانسه، در مؤسسه ملی کشورداری فرانسه «ENA» نیز سخنرانی کرد.

محوریت سفر ظریف بنا بر آن چه در گزارش‌ها منتشر شد، اکثراً جنبه اقتصادی داشت تا بتواند موانع بانکی ایران با غرب را برطرف کند.

حال بعد از این اتفاقات تمامی نگاه‌ها به کاهش سود تسهیلات است تا بتواند قدمی هر چند کوچک از تولید را‌ بردارد. در حال حاضر نرخ سود تسهیلات بانکی برای تولیدکنندگان همچنان بالا است.

در هفته‌ای که گذشت بانک مسکن به صورت خودجوش دو درصد از نرخ تسهیلات خود را پایین آورد. محمدهاشم‌بت‌شکن، مدیرعامل بانک مسکن با بیان این مطلب گفت این بانک به منظور اجرای سیاست‌های دولت در خصوص خروج بخش مسکن از رکود اقدام به کاهش نرخ سود تسهیلات حساب صندوق‌های پس‌انداز مسکن ۳ گانه خود یعنی صندوق پس‌انداز مسکن یکم، حساب صندوق پس‌انداز مسکن جوانان و حساب صندوق پس‌انداز عادی از ۱۳درصد به ۱۱درصد کرد. وی در خصوص تأثیر کاهش نرخ سود تسهیلات بر میزان بازپرداخت اقساط هم گفت که با این اقدام مبلغ اقساط پرداختی مشتریان به میزان حدود ۱۰ درصد کاهش می‌یابد، به‌طوری که مشتریان می‌توانند با دریافت تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم در سقف‌های ۸۰۰، ۶۰۰ و ۴۰۰ میلیون ریال به ترتیب مبلغ ۸۸۰، ۶۶۰ و ۴۴۰ هزار تومان به صورت ماهانه پرداخت کنند.

اما یکی از مهم‌ترین اتفاقات عدم کاهش سود تسهیلات می‌تواند بروز پدیده رباخواری باشد. در همین ارتباط، معاون سابق بانک مرکزی با اعتقاد به این‌که کاهش مرحله‌ای سود بانکی نمی‌تواند اثری در خروج اقتصاد از رکود داشته باشد با انتقاد از عدم کاهش سود تسهیلات همزمان با سود سپرده‌های بانکی گفت که ناقص ماندن این معادله می‌تواند احتمال بروز پدیده رباخواری را تقویت کند. حیدرمستخدمین‌حسینی گفت که به هرحال وقتی سود تسهیلات در بانک‌ها بالا و سود سپرده کاهش یافته است فضا برای سوءاستفاده افراد سودجو فراهم شده و می‌تواند رباخواری را تقویت کند به‌طوری که مردم منابع خود را از بانک‌ها در اختیار این افراد قرارداده و سود بالاتری دریافت می‌کنند و از سویی دیگر منابع دریافتی با سود پایین‌تر از تسهیلات بانکی در اختیار مردم قرار خواهد گرفت. این موضوع به هیچ عنوان نه تنها روی خوشی برای اقتصاد ندارد، بلکه موجب هرج‌ومرج اقتصادی نیز خواهد شد.

این کارشناس امور بانکی در خصوص دلایل عدم کارآیی کاهش نرخ سود در دوره‌های اخیر می‌گوید: به عنوان اولین مورد، می‌توان به همین اقدام اخیر برای عدم کاهش همزمان سود بانکی و سپرده اشاره کرد، چرا که وقتی سود تسهیلات فاصله بیش از ۷ درصد با سود سپرده دارد، تنها موجب افزایش درآمدهای بانک‌ها خواهد شد، چرا که اکنون هزینه پرداخت سپرده‌های آن‌ها کاهش یافته ولی از سوی دیگر همچنان سودهای بالایی برای تسهیلات دریافت می‌کنند که این شرایط به هیچ عنوان با معادلات اقتصادی هماهنگ نیست، چون به‌طور حتم بانک‌ها تمام درآمدهای کسر شده از این محل را به تسهیلات‌دهی برای تولید و رونق اقتصاد اختصاص نداده و بخش زیادی از آن صرف هزینه‌های خاص خود خواهند کرد.»

 

حال باید منتظر ماند و دید که آیا بقیه بانک هم به صف بانک مسکن در کاهش نرخ سود تسهیلات می‌پردازند یا بانک‌ها به همان کاهش نرخ سود بانکی که همان کاهش سود سپرده‌های مردم بود، بسنده می‌کنند؟!